(సాక్షి అమరావతి, నెట్‌వర్క్‌): చేతికొచ్చిన పంట నోటికందకుండా పోయింది! మరో 15–20 రోజుల్లో చేతికొస్తాయనుకున్న పంటలు ముంపు నీటిలో కుళ్లిపోతుంటే అన్నదాత కుమిలిపోతు­న్నాడు. వేలకు వేలు అప్పులు చేసి రెక్కలు ముక్కలు చేసుకొని సాగు చేసిన పంటలు కాస్తా వర్షాలు, వరదలకు తుడిచిపెట్టుకుపోవడంతో దిక్కుతోచని పరిస్థితిలో కూరుకుపోయాడు. కృష్ణా లంక గ్రామాల్లోని పొలాల్లో ఎటు చూసినా ఇసుక మేటలే కనిపిస్తుండగా బుడమేరు వరద పంట చేలల్లో ఇంకా ప్రవహిస్తూనే ఉంది. ఏలేరు వరద రైతులను కకావికలం చేసింది. ముంపు తగ్గుతున్న కొద్దీ బయటపడుతున్న పంట పొలాలు అన్నదాత గుండెను పిండేస్తున్నాయి. డాక్టర్‌ బీఆర్‌ అంబేడ్కర్‌ కోనసీమ జిల్లాను ఈ ఏడాది మూడుసార్లు వరదలు ముంచెత్తగా పలు లంక గ్రామాలకు వెళ్లే రహదారులు, కాజ్‌వేలు ఇంకా వరద నీటిలోనే ఉన్నాయి. ఉత్తరాంధ్రలో బహుదా, నాగావళి, వంశధార పోటెత్తడం, విరుచుకుపడ్డ వరదలతో 25 వేల ఎకరాల్లో పంట పొలాలు పూర్తిగా దెబ్బ తిన్నాయి. పంట పొలాల్లో ఇసుక మేటలు వేసింది. పలు గ్రామాలకు సంబంధాలు తెగిపోయాయి. రంపచోడవరం నియోజకవర్గంలో 100 గ్రామా­లకు వారం పాటు రాకపోకలు నిలిచిపోవడంతోపాటు విద్యుత్తు సరఫరా లేక నరకం చవిచూశారు. దెబ్బతిన్న రోడ్లు.. ఉత్తరాంధ్రలో వరదలకు రోడ్లు బాగా దెబ్బతి­న్నాయి. ఏజెన్సీ ప్రాంతాల్లో గ్రామాలకు రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. నర్సీపట్నం నుంచి చోడవరం వెళ్లే రోడ్డు చెరువును తలపిస్తోంది. రాజాంలో ప్రధాన రహదారి అంబేడ్కర్‌ జంక్షన్‌ నుంచి జీఎంఆర్‌ఐటీ వరకూ లోతైన గోతులు పడ్డాయి. తెర్లాం మండలంలో కుసుమూరు–అంపావల్లి గ్రామాల మధ్య కల్వర్టు కొట్టుకుపోవడంతో ఇప్పటికీ రాకపోకలు లేవు.నష్టం అపారం...రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ప్రాథమికంగా 5.42 లక్షల ఎకరాల్లో వ్యవసాయ పంటలు, 51 వేల ఎకరాల్లో ఉద్యాన పంటలు దెబ్బతినగా 3.08 లక్షల మంది రైతులు నష్టపోయినట్లు అంచనా వేశారు. అత్యధికంగా ఎన్టీఆర్, కృష్ణా, గుంటూరు, బాపట్ల, కాకినాడ, శ్రీకాకుళం, విజయనగరం జిల్లాల్లో రైతులకు అపార నష్టం జరిగింది. వ్యవసాయ పంటలకు రూ.358.91 కోట్లు, ఉద్యాన పంటలకు రూ.42.34 కోట్లు, పట్టు పరిశ్రమకు రూ.2.68 కోట్లు ఇన్‌పుట్‌ సబ్సిడీగా చెల్లించాల్సి ఉంటుందని అంచనా వేశారు. పచ్చనేతల కనుసన్నల్లోనే అంచనాలురాజకీయాలకతీతంగా జరగాల్సిన పంట నష్టం అంచనాలు పచ్చనేతల కనుసన్నల్లో సాగుతున్నాయి. ఎన్నిక­ల్లో తమకు వ్యతిరేకంగా పనిచేసిన వారి పేర్లను జాబితాల నుంచి తొలగించాల్సిందేనని అధికారులపై టీడీపీ నేతలు ఒత్తిళ్లు తెస్తున్నట్టు రైతులు పేర్కొంటున్నారు. ఇచ్చేదే అరకొర సాయం.. దానికి కూడా రాజకీయ రంగు పులమడం ఏమిటని ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. జూపూడికి చెందిన ఓ రైతు 80 ఎకరాల్లో పంట వరదలకు నష్టపోగా గత ప్రభుత్వ హయాంలో నామినేట్‌ పదవి పొందారనే అక్కసుతో ఆయన పేరు జాబితాలో తొలగించాలని స్థానిక టీడీపీ నేతలు అధికారులపై ఒత్తిడి తెస్తున్నారు.⇒ కృష్ణా, బుడమేరు వరదలు ఉమ్మడి కృష్ణా జిల్లాపై తీవ్ర ప్రభావం చూపాయి. 44,521 హెక్టార్లలో పంటలు ముంపు బారిన పడగా మరో 4,070 హెక్టార్లలో ఉద్యాన పంటలు, 50 హెక్టార్లలో మెట్ట పంటలు దెబ్బతిన్నాయి. ⇒ పల్నాడు జిల్లాలో పెదకూరపాడు, సత్తెనపల్లి నియోజకవర్గ పరి«ధిలో పంటలు ఎక్కువ దెబ్బతిన్నాయి. జిల్లాలో వ్యవసాయ పంటలు 8,818.48 హెక్టార్లలో దెబ్బ తినగా 33 శాతం కన్నా ఎక్కువగా 2,852.747 హెక్టార్లలో పంటకు నష్టం జరిగినట్లు అధికారులు అంచనా వేశారు. 3,368 మంది రైతులకు రూ.4.8 కోట్ల మేర ఇన్‌పుట్‌ సబ్సిడీ అందించాల్సి ఉంటుందని లెక్కగట్టారు. జిల్లాలో వరద తాకిడికి 259.13 కిలోమీటర్ల మేర రహదారులు దెబ్బతిన్నాయి. వర్షాలకు జిల్లాలో 41 ఇళ్లు దెబ్బతిన్నాయి. భారీ వర్షాలు, వరదలకు జిల్లాలో విద్యుత్‌శాఖ(ఏపీఎస్‌పీడీసీఎల్‌)కు రూ.64.55 లక్షల మేర నష్టం వాటిల్లింది.‘ఏలేరు’ గుండెకోత..ఏలేరు వరదలతో పిఠాపురం, కిర్లంపూడి, గొల్లప్రోలుల్లోని పంటపొలాల్లో టన్నుల కొద్దీ మేట వేసిన ఇసుకను చూసి రైతులు విలవిలలాడుతున్నారు. ఏలేరు కాలువకు గండ్లు పడి 40 వేల ఎకరాలకుపైగా పంట పొలాల్లో రెండు అడుగుల ఎత్తున ఇసుక పేరుకుపోయింది. ఏలేరు రిజర్వాయరుపై ఆధారపడి 62 వేల ఎకరాల్లో సాగు జరుగుతోంది. 40 వేల మంది రైతులు వ్యవసాయం చేస్తున్నారు. ఏలూరు జిల్లాలో గత నెలలో ఏజెన్సీ పరిధిలోని పెదవాగు పొంగడం.. ఆ తరువాత తమ్మిలేరు, ఉప్పుటేరు నుంచి భారీగా వరద నీరు చేరడం.. మళ్లీ వారం పాటు విస్తారంగా వర్షాలు కురవడం రైతులకు తీవ్ర వేదన మిగిల్చింది. ప్రధానంగా 5,683.20 హెక్టార్లలో వరి పూర్తిగా పాడైపోయింది.రాళ్లు రప్పలతో పొలాలు..కృష్ణా పరీవాహక ప్రాంతంలోని దిబ్బల్లంక, బెజవాడలంక, వాసనలంక తదితర లంక గ్రామాల్లో పరిస్థితి దారుణంగా ఉంది. అక్కడ అత్య«ధిక భూములను ఎస్సీ రైతులే సొసైటీలుగా ఏర్పడి సాగు చేసుకుంటున్నారు. వారికి వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వ హయాంలో పట్టాలు మంజూరయ్యాయి. ఏడాదిలో ఏ సమయంలో వచ్చినా ఇక్కడ పచ్చని పొలాలు దర్శనమిస్తాయి. అలాంటి లంకల్లో నేడు చూద్దామంటే పచ్చని పైరు కానరాని దుస్థితి. రెండు నుంచి ఐదు అడుగుల మేర ఇసుక మేట వేసింది. పిందె కట్టిన పత్తి, కాపుకొస్తున్న కూరగాయలు, కోతకు సిద్ధమైన వరి పొలాలు, గెలలేసిన అరటి, ఏపుగా ఎదిగిన జొన్న, మొక్కజొన్న.. ఇలా ఏ పంట చూసినా విగత జీవిలా నేలకొరిగి ఇసుక మేటల్లో కలిసిపోయాయి. ఉచిత విద్యుత్‌ కోసం గతంలో ఏర్పాటు చేసిన వందలాది విద్యుత్‌ స్తంభాలు నేలకొరిగాయి. ట్రాన్స్‌ఫార్మర్లు, విద్యుత్‌ మోటార్లు, ఇంజన్లు దాదాపు 12 రోజులుగా వరద నీటిలో చిక్కుకుని బురదకు పాడైపోయాయి. వరద ఉధృతికి కొట్టుకొచ్చిన పెద్దపెద్ద రాళ్లు రప్పలతో పంటపొలాలు నిండిపోయాయి. ముంచేసిన బుడమేరు..బుడమేరు వరద ముంపునకు గురైన ఉంగు టూరు, నందివాడ, బాపులపాడు, పెదపారు పూడి మండలాల్లోని వంద లాది గ్రామాల్లో ఏ రైతును కదిపినా కన్నీళ్లే కనిపిస్తున్నాయి. వరద ప్రభావానికి గురైన దిబ్బనపాడు, గారపాడు, ఆముదలపల్లి, ముక్కుపాలెం, లంకపల్లి, సిరివాడ, చినలింగాల, పెదలింగాల, చెదుర్తిపాడు, మోపాడు, ఇంజరుపూడి తదితర గ్రామాల్లో అన్నీ మాగాణి భూములే. నీటి వనరులకు లోటు ఉండదు. ఇప్పుడు ఎటు చూసినా పైర్లన్నీ సెలయేర్లను తలపిస్తున్నాయి. బుడమేరు వరద ఇంకా పంట చేలల్లో ప్రవహిస్తూనే ఉంది. ఆయా గ్రామాల్లో సుమారు 25 వేల ఎకరాలకు పైగా పంట భూములున్నాయి. ఈ ప్రాంత రైతులంతా ఎంటీయూ 1318 వరి రకాన్నే సాగు చేస్తున్నారు. గతేడాది వర్షాభావ పరిస్థితుల్లో సైతం ఈ ప్రాంతంలో మంచి పంటలు పండాయి. ఈసారి కూడా మంచి రేటు వస్తుందన్న ఆశతో రైతులంతా అదే సాగు చేశారు.కోనసీమను మూడుసార్లు ముంచెత్తిన వరద..డాక్టర్‌ బీఆర్‌ అంబేడ్కర్‌ కోనసీమ జిల్లాలో మామిడికుదురు, సఖినేటిపల్లి, ముమ్మిడివరం, అయినవిల్లి మండలాల్లో పలు లంక గ్రామాలకు వెళ్లే రహదారులు, కాజ్‌వేలు ఇంకా వరద నీటిలోనే ఉన్నాయి. వరద నీటిలో నానుతుండడంతో పంట నష్టం తీవ్రంగా ఉంది. అరటి 1,876 ఎకరాల్లో దెబ్బతింది. 2,625 ఎకరాల్లో రైతులు కూరగాయ పంటలు నష్టపోయారు. తమలపాకు, బొప్పాయి తోటలు దెబ్బతిన్నాయి. అయినవిల్లి మండలంలో వరద నీట నానుతున్న కొబ్బరి తోటలో సాగవుతున్న అరటి, పోక (వక్క) పంట వరదల వల్ల డిమాండ్‌ ఉన్నా బత్తాయి కోయలేక నష్టపోయామని రైతులు వాపోతున్నారు. ముమ్మిడివరం మండలం అయినాపురం పరిసర ప్రాంతాల్లో సుమారు 800 ఎకరాల్లో వరిచేలు నీట మునిగాయి. మొదటి ప్రమాదకర హెచ్చరిక జారీ చేయగానే గోదావరి పాయల్లో చేపల వేట నిలిపివేయడంతో 14 మండలాల్లో సుమారు 2 వేల మంది మత్స్యకారులు జీవనోపాధి లేక అల్లాడుతున్నారు. పి.గన్నవరం మండలం గంటి పెదడిపూడి లంక, అరిగెలవారిపేట, ఊడిమూడిలంక, బూరుగులంక వాసులు ఏటా వరద మొదలైన నాటి నుంచి నవంబరు వరకు పడవలపైనే రాకపోకలు సాగించాల్సి వస్తోంది.13 వేలకుపైగా ఎకరాల్లో రెండోసారి మునక..ఖరీఫ్‌ ప్రారంభం నుంచి పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా రైతాంగానికి కష్టాలు తప్పడం లేదు. ఆగస్టు చివరిలో వచ్చిన వర్షాలకు యనమదుర్రు, వయ్యేరు, ఎర్ర కాలువ, ఉప్పుటేరు ఉప్పొంగడంతో తాడేపల్లిగూడెం, తణుకు, ఉండి నియోజకవర్గాల్లో 14 వేల ఎకరాల్లో నాట్లకు, 30 వేల ఎకరాల్లో నారుమడులకు తీవ్ర నష్టం వాటిల్లింది. దీంతో రెండోసారి నాట్లు వేశారు. అప్పటికే ఎకరాకు రూ.12 వేల వరకు పెట్టుబడి పెట్టగా మరోసారి దమ్ము చేసి నాట్లు వేసేందుకు అంతే ఖర్చు చేయాల్సి వచ్చింది. నాటి వర్షాలకు రూ.9.54 కోట్ల మేర పంట నష్టం వాటిల్లినట్లు గుర్తించారు. తాజాగా కొల్లేరు, గోదావరి వరదలకు ఆకివీడు, కాళ్ల, అత్తిలి, పెంటపాడు తదితర మండలాల్లో 13,300 ఎకరాల్లో పంట రెండోసారి నీట మునగడం రైతులకు తీరని వేదన మిగిల్చింది.ఉత్తరాంధ్ర విలవిల.. వంద గ్రామాలు చీకట్లోనేఉత్తరాంధ్రలో వరదలతో పలు గ్రామాలకు రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. ఏజెన్సీ ప్రాంతంలో వరదలో కొట్టుకుపోయి ముగ్గురు, కొండ చరియలు విరిగిపడి మరొకరు మొత్తం నలుగురు మృత్యువాత పడ్డారు. రూ.ఐదు లక్షల చొప్పున పరిహారం ప్రకటించి ప్రభుత్వం చేతులు దులుపుకొంది. పోలవరం ముంపు ప్రాంతాలైన విలీన గ్రామాల్లో పరిస్థితి దారుణంగా ఉంది. రంపచోడవరం నియోజకవర్గంలో 100 గ్రామాలకు వారం రోజుల పాటు రాకపోకలు నిలిచిపోవడంతోపాటు విద్యుత్తు సరఫరా లేక నరకంలో గడిపారు. ఒక్క చింతూరు డివిజన్‌లోనే దాదాపు 20 వేల కుటుంబాలు ప్రభావితమయ్యాయి. ఉత్తరాంధ్రలో 25 వేల ఎకరాల్లో పంట పొలాలు పూర్తిగా దెబ్బ తిన్నాయి. అధికారికంగా ప్రాథమిక లెక్కల ప్రకారం 4,987ఎకరాల్లో ఇసుక మేటలు వేసింది. మరో 500 ఎకరాల్లో పంట పొలాలు కోతకు గురయ్యాయి. అయితే క్షేత్రస్థాయిలో వేలాది ఎకరాల్లో ఇసుక మేటలు వేసిన పరిస్థితి కనిపిస్తోంది. మళ్లీ ముఖం చూపించలేదువర్షాలకు సాయన్న గెడ్డ పొంగి దిశ మార్చుకొని మా పొలాలపై పడింది. మూడు గ్రామాల పరిధిలో దాదాపు వెయ్యి ఎకరాల్లో సాగు చేసిన వరి పంట ఎందుకూ పనికిరాకుండా పోయింది. అందులో నా మూడెకరాల వరి పొలం కూడా ఉంది. తొలిరోజు కలెక్టరు, రాజాం ఎమ్మెల్యే వచ్చి చూసి వెళ్లిపోయారు. అధికారులు మళ్లీ ముఖం చూపించలేదు. నష్టపరిహారం ఇస్తారో లేదో తెలియదు– బొడ్డేపల్లి జగన్నాథం, మల్లయ్యపేట, విజయనగరం జిల్లాబస్తా కూడా రావు..నాకు జూపూడిలో నాలుగు ఎకరాలుంది. మరో 50 ఎకరాలు కౌలుకు చేస్తున్నా. 24 ఎకరాల్లో మినుము, మిగతాది వరి వేశా. మినుముకు రూ.15 వేలు, వరికి రూ.25 వేల వరకు పెట్టుబడి పెట్టా. మినుము సాగు చేసే పొలానికి కౌలు కూడా చెల్లించా. ఇప్పటికే రూ.15.90 లక్షల వరకు ఖర్చు అయింది. రెండు పంటలు పూర్తిగా ముంపునకు గురయ్యాయి. బస్తా గింజలు కూడా వచ్చే పరిస్థితి లేదు. పూర్తిగా నష్టపోయాం. –పల్లా శ్రీరామయ్య, ఇబ్రహీంపట్నంతీవ్ర నష్టం అయినా కౌలుకట్టాలి..40 ఏళ్లుగా వరి, చెరకు సాగు చేస్తున్నా. కౌలుకు తీసుకుని పండిస్తున్నా. ఈ ఏడాది వరి నాట్లు వేశాక ముంపు బారిన పడింది. ఇక కోలుకునే పరిస్థితి లేదు. తీవ్ర నష్టం వాటిల్లినా కౌలు కట్టాల్సిందే. పెట్టుబడి మొత్తం నీళ్ల పాలైంది. ప్రభుత్వం వెంటనే స్పందించి అన్నదాతలను ఉదారంగా ఆదుకోవాలి. లేకపోతే ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో రైతులు కోలుకోవడం కష్టం. – గంజి చిలుకునాయుడు, కౌలు రైతు, నూతలగుంటపాలెం, కశింకోట మండలం ఎకరాకు రూ.30 వేలు నష్టం గ్రామంలో ఎస్సీ రైతులంతా సొసైటీలుగా ఏర్పడి దిబ్బలంక, బెజవాడలంకల్లో 400 ఎకరాల్లో దశాబ్దాలుగా సాగు చేసుకుంటున్నాం. మూడు పంటలు పండుతాయి. 15 ఎకరాలు మాగాణి, 3 ఎకరాల్లో పత్తి, 3 ఎకరాల్లో మినుము వేశా. వరదలతో పూర్తిగా నష్టపోయాం. ఇసుక మేట వేయడంతో ప్రతి రైతు ఎకరాకు రూ.30 వేలకుపైగా నష్టపోయారు. – రెంటపల్లి నాగరాజు, కొటికలపూడి, ఎన్టీఆర్‌ జిల్లా

సాక్షి, హైదరాబాద్‌:  వచ్చే వానాకాలం సీజన్‌లో వరి పండించే విషయంలో రైతులపై ఎలాంటి ఆంక్షలు విధించేది లేదని వ్యవసాయ శాఖ తేల్చిచెప్పింది. ఈ యాసంగిలో మాదిరి వచ్చే వానాకాలంలో ఆంక్షలు ఉండబోవని స్పష్టం చేసింది. ప్రతి ఏటా వానాకాలంలో వరి 40 లక్షల ఎకరాలకు మించొద్దని చెప్పే వ్యవసాయ శాఖ ఇప్పుడు ఇలా పేర్కొనడం గమనార్హం. వ్యవసాయ శాఖ చెప్పినా.. గతేడాది వానాకాలంలో ఏకంగా 61.75 లక్షల ఎకరాల్లో వరి సాగైంది. ఇందులో భాగంగా 25 లక్షల ఎకరాల్లో సన్నాలు వేసిన రైతులు అధిక వానలతో దిగుబడి రాక పంట నష్ట పోయారు. ఇలా వానాకాలం పంటలో కేంద్రం నిర్దేశించిన లక్ష్యం కంటే తక్కువగా మార్కెట్‌కు వస్తుండడంతో వ్యవసాయ శాఖ తాజా నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు సమాచారం. అంతే కాకుండా వానాకాలంలో పండే రారైస్‌తో సమస్య ఉండదని, చాలావరకు సొంత అవసరాలకే నిల్వ చేసుకునే వీలుంటుందనే ఉద్దేశంతో.. వానాకాలంలో సాగుపై ఆంక్షలు విధించ కూడదని నిర్ణయించింది. అయితే అదే సమయంలో వరిసాగును ప్రత్యేకంగా ప్రోత్సహించబోమని కూడా చెబుతోంది. ఇదే విషయాన్ని రైతులకు తెలియజేయాల్సిందిగా జిల్లా అధికారులను ఆదేశించింది.   కంది, సోయా విస్తీర్ణం కూడా..  ఇక కంది సాగును కూడా రెట్టింపు చేయాలని వ్యవసాయ శాఖ యోచిస్తోంది. కంది పంటను కూడా కేంద్ర ప్రభుత్వ సంస్థ నాఫెడ్‌ కొనుగోలు చేస్తున్న నేపథ్యంలో కందిని మరింత విస్తరించే కార్యక్రమానికి శ్రీకారం చుడుతున్నారు. ఇక సోయా పంట విస్తీర్ణం కూడా పెంచే అవకాశముంది. ఆదిలాబాద్, ఆసిఫాబాద్, మంచిర్యాల, నిర్మల్, నిజామాబాద్‌ తదితర ప్రాంతాల్లో సోయా సాగు జరుగుతుంది. అయితే విత్తనాలు అందుబాటులో లేకపోవడం సమస్యగా మారుతోంది. విత్తనాలకు గత రెండేళ్లుగా ప్రభుత్వం రాయితీని ఎత్తివేసింది. ఈ ఏడాది కూడా రాయితీ ఉండబోదని అధికారులు చెబుతున్నారు.   80 లక్షల వరకు ఎకరాల్లో పత్తిసాగు వచ్చే వానాకాలం పంటల సాగుపై కసరత్తు చేపట్టిన వ్యవసాయ శాఖ.. ఏ పంటలు ఎంత వేయాలన్న దానిపై ఇప్పటికే స్పష్టమైన నిర్ణయానికి వచ్చింది. వరి, పత్తి తదితర పంట క్లస్టర్లను ఏర్పాటు చేసింది. దాదాపు 2,600 క్లస్టర్లు నెలకొల్పింది. ఆ మేరకు విత్తనాలు, ఎరువుల నిల్వలు తదితర అంశాలపై దృష్టి పెట్టింది. పత్తి, కంది పంటలను ప్రత్యేకంగా ప్రోత్సహించాలని నిర్ణయించింది. ఆ మేరకు విత్తనాలు సిద్ధం చేయాలని కంపెనీలను ఆదేశించింది. పత్తి కనీసం 75–80 లక్షల ఎకరాల్లో సాగయ్యేలా ప్రోత్సహిస్తారు. వరి పండే చోట్ల పత్తి పండదు. కానీ కాల్వ చివరి భూముల్లో మాత్రం వేయొచ్చు. అటువంటి చోట్ల పత్తిని ప్రోత్సహిస్తారు. గతంలో ఎన్నడూ లేనివిధంగా మార్కెట్‌లో పత్తి ధర పలుకుతోంది. ఇప్పటివరకు ఉన్న రికార్డులు తిరగరాస్తూ క్వింటాలుకు గరిష్టంగా రూ.12 వేలు దాటింది. అంతకుముందు ఏడాది పత్తి 60 లక్షల ఎకరాలకు పైగా సాగు చేయగా, గతేడాది వానాకాలం సీజన్‌లో కేవలం 46.25 లక్షల ఎకరాల్లోనే సాగు చేశారు. అయితే పత్తి ఎంత సాగైనా కేంద్రంతో కొనిపించేందుకు అవకాశం ఉంది. పైగా అంతర్జాతీయ మార్కెట్‌లో కూడా భారీగా డిమాండ్‌ ఉంది. ఈ నేపథ్యంలో పత్తి రైతులను ప్రోత్సహించాలని అధికారులను ఆదేశించింది.

సాక్షి, అమరావతి : రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ఈ ఏడాది ఖరీఫ్‌ సీజన్‌లో 80.46 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల ధాన్యం ఉత్పత్తి కానుంది. ఇది గత ఖరీఫ్‌ కన్నా 12.86 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులు అధికం. భారీ వర్షాలవల్ల  ఈసారి ఉభయ గోదావరి, కర్నూలు, వైఎస్సార్‌ కడప జిల్లాల్లోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో వరి పంట దెబ్బతిన్నప్పటికీ దిగుబడి కూడా మెరుగ్గా ఉంది. వ్యవసాయ రంగంపై రెండో ముందస్తు అంచనాలతో కూడిన వాస్తవ పత్రాన్ని ఆ శాఖ ప్రత్యేక సీఎస్‌ పూనం మాలకొండయ్య శుక్రవారం జరిగిన మంత్రివర్గ సమావేశంలో సమర్పించారు. ఆ వివరాలు.. ► ఈ ఖరీఫ్‌లో 40.29 లక్షల ఎకరాల్లో వరి పంట సాగుచేయగా 80.46 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల ధాన్యం ఉత్పత్తి అవుతుందని అంచనా వేశారు. అదే గత ఖరీఫ్‌లో 39.86 లక్షల హెక్టార్లలో వరి పంట సాగుచేయగా 67.60 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులు ధాన్యం ఉత్పత్తి అయినట్లు తుది అంచనాలు స్పష్టంచేశాయి.  ► గత ఖరీఫ్‌లో ఎకరానికి సగటున 1,700 కేజీల ధాన్యం దిగుబడి కాగా.. ఈ ఖరీఫ్‌లో 1,997 కేజీలు రానుందని అంచనా వేశారు.  ► మొక్కజొన్న ఉత్పత్తి కూడా గత ఖరీఫ్‌తో పోలిస్తే ఈసారి పెరిగింది. గత ఏడాది 4.34 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులు కాగా ఈ ఖరీఫ్‌లో 5.26 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులు ఉత్పత్తి అయింది.  ► కందులు కూడా ఈ ఖరీఫ్‌లో ఎక్కువగా ఉత్పత్తి అయ్యాయి. ఇవి ఈసారి 1.19 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులు ఉత్పత్తి కాగా గత ఖరీఫ్‌లో కేవలం 80 వేల మెట్రిక్‌ టన్నులు మాత్రమే వచ్చాయి. ► ఇక గత ఖరీఫ్‌లో మొత్తం పప్పు ధాన్యాలు 1.15 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులు ఉత్పత్తి అయితే.. ఇప్పుడు 1.60 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులు వచ్చాయి.  ► గత ఖరీఫ్‌తో పోలిస్తే మొత్తం ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి ఈ ఖరీఫ్‌లో అదనంగా 13.96 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులు పెరిగింది. గత ఖరీఫ్‌లో 74.15 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులు ఉత్పత్తి కాగా ఈ ఖరీఫ్‌లో 88.11 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల ఆహార ధాన్యాలు ఉత్పత్తి కానున్నాయి.  రూ.172 కోట్లతో సబ్సిడీ విత్తనాలు గడచిన ఖరీఫ్‌లో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రూ.172 కోట్ల సబ్సిడీతో 11.80 లక్షల మంది రైతులకు 6.91 లక్షల క్వింటాళ్ల విత్తనాలను సరఫరా చేసింది. అలాగే.. రైతుభరోసా కేంద్రాల ద్వారా 1.29 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల ఎరువులను రైతులకు సరఫరా చేసింది.   

కళ్లముందున్న రెక్కల కష్టం.. రైతులను కన్నీళ్లు పెట్టిస్తోంది. ఆరుగాలం కష్టపడి పండించిన పంట చేతికి వచ్చిన ఆనందం కళ్లముందే ఆవిరవుతోంది. ధాన్యాన్ని కొనుగోలు కేంద్రాలకు తెచ్చి రోజులు, వారాలు గడుస్తున్నా కొనుగోలు చేయక.. పగలూరాత్రి కాపలా కాయాల్సి వస్తోంది. అటు యాసంగి పంటల పనులు చేసుకోలేక.. ఇటు భార్యాబిడ్డలతో గడపలేక.. ఆవేదనలో కొట్టుమిట్టాడాల్సి వస్తోంది. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా చాలాచోట్ల కొనుగోలు కేంద్రాల్లో పరిస్థితి ఇదే. మంగళవారం రాత్రి ‘సాక్షి’ నిర్వహించిన క్షేత్రస్థాయి పరిశీలనలో రైతుల ఇబ్బందులెన్నో వెలుగుచూశాయి. దీనిపై ప్రత్యేక కథనం..  ఈ ఫొటోలో ధాన్యం బస్తాల వద్ద గొంగళి కప్పుకుని కూర్చున్న రైతు పేరు గట్టన్న. వనపర్తి జిల్లా మదనాపురంలోని కొనుగోలు కేంద్రానికి 15 రోజుల కింద ధాన్యం తీసుకొచ్చాడు. ఐదు రోజుల క్రితం తూకం వేశారు. కానీ ధాన్యాన్ని మిల్లులకు తరలించేందుకు లారీలు రాలేదు. ధాన్యం మిల్లుకు చేరేదాకా రైతుదే బాధ్యత అని కొనుగోలు కేంద్రం నిర్వాహకులు చెప్పడంతో.. పగలు, రాత్రి ధాన్యం బస్తాల వద్దే కాపలా ఉంటున్నాడు.  కారు చీకట్లో రెక్కల కష్టం మంగళవారం రాత్రి కామారెడ్డి జిల్లా లింగారెడ్డిపేటలోని కొనుగోలు కేంద్రం వద్ద ధాన్యం కుప్పలపై పడుకున్న రైతులు వీరు. తాము ధాన్యం తెచ్చి సుమారు 20 రోజులు అవుతోందని, రోజూ ఇలా కాపలా కాయాల్సి వస్తోందని వారు వాపోయారు. ఇంటిదగ్గర భార్యాపిల్లలు ఆందోళన చెందుతున్నారని, త్వరగా ధాన్యం కొనుగోలు చేయాలని విజ్ఞప్తి చేశారు. ఇక్కడే కాదు.. జిల్లాలోని చాలా కొనుగోలు కేంద్రాల్లో ఇదే పరిస్థితి. ‘‘పోయిన నెల 15న వడ్లను కొనుగోలు కేంద్రానికి తెచ్చిన. అప్పుడు పడ్డ వానలతో వడ్లు తడిసినయి. ఆరబెడుతూనే ఉన్నం. ఎప్పుడు కాంటా వేస్తారో’’ అని సదాశివనగర్‌కు చెందిన పోలబోయిన నర్సింలు వాపోయాడు.  ధాన్యం కుప్పల వద్దే తిండీతిప్పలు ఆరుగాలం కష్టపడి పండించిన పంటను అమ్ముకోవడానికి అన్నదాతలు పడరాని పాట్లు పడుతున్నారు. ధాన్యాన్ని కొనుగోలు కేంద్రాలకు తీసుకెళ్లి రోజులు గడుస్తున్నా తూకం వేయక.. తూకం వేసినా మిల్లులకు తరలించక.. ఆందోళన చెందుతున్నారు. పొద్దున కోతుల నుంచి, మధ్యాహ్నం–సాయంత్రం పశువుల నుంచి, రాత్రిపూట దొంగల నుంచి, కురిసే మంచు నుంచి ధాన్యాన్ని కాపాడుకోవాల్సిన పరిస్థితిలో.. చలికి గజగజ వణుకుతూ వరికుప్పల వద్దే పడిగాపులు పడుతున్నారు. నిద్రకూడా పట్టక చలి మంటలు వేసుకుని కునికిపాట్లు పడుతున్నారు. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాల్లో మంగళవారం రాత్రి ‘సాక్షి’ నిర్వహించిన క్షేత్రస్థాయి పరిశీలనలో రైతుల అవస్థలెన్నో వెలుగుచూశాయి.     –సాక్షి నెట్‌వర్క్‌ 15 రోజులుగా.. నిండు చలిలో..  మహబూబాబాద్‌ జిల్లా మైలారంలోని కొనుగోలు కేంద్రంలో మంగళవారం రాత్రి నిద్రిస్తున్న రైతులు వీరు. ఇక్కడ గ్రామానికి కిలోమీటర్‌ దూరంలో ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. 15 రోజుల క్రితం సుమారు 70 మంది రైతులు ధాన్యం తెచ్చిపోశారు. ఇప్పటివరకు ఒక్క గింజ కూడా కొనలేదు. రోజూ ధాన్యాన్ని ఆరబెట్టడం, తిరిగి టార్పాలిన్లు కప్పిపెట్టడం, రాత్రిళ్లు కాపలా కాయడంతోనే సరిపోతోంది. ‘‘మూడెకరాల్లో పండిన ధాన్యాన్ని తెచ్చిపోశాను. మొదట తేమశాతం ఎక్కువగా ఉందన్నారు. తర్వాత దుబ్బ ఉందన్నారు. 15రోజులుగా రాత్రిళ్లు చలిలో కాపలా ఉంటున్నాం. ఎప్పుడు కొంటారనేది ఇంకా తేలడం లేదు’’ అని మైలారం గ్రామానికి చెందిన బానోత్‌ రమాకాంత్‌ ఆవేదన వ్యక్తం చేశాడు. ఉమ్మడి వరంగల్‌ జిల్లా పరిధిలోని స్టేషన్‌ఘన్‌పూర్‌ మండలం నమిలిగొండ, బచ్చన్నపేట మండలం బండనాగారంలోనూ ఇదే పరిస్థితి కనిపించింది.   60 ఏళ్ల వయసులో అరిగోస నిండు చలిలో ధాన్యం కుప్ప దగ్గర నిద్రిస్తున్న ఈ రైతు పేరు బోళ్ల పాపిరెడ్డి. సూర్యాపేట జిల్లా నడిగూడెం మండలం నారాయణపురానికి చెందిన ఆయన.. పదిరోజుల కింద కొనుగోలు కేంద్రానికి ధాన్యాన్ని తీసుకువచ్చాడు. ఇంకా కాంటా వేయలేదు. 60 ఏళ్ల వయసు దాటిన ఆయన.. పగలు ధాన్యం ఆరబెడుతూ, రాత్రిళ్లు కాపలాగా పడుకుంటూ అవస్థ పడుతున్నాడు. ఇక యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా రామన్నపేట మండలం కక్కిరేణిలోనూ 264 మంది రైతులు 50రోజుల క్రితం  ధాన్యం తెచ్చారు. కొనుగోళ్లు మొదలై నెల గడుస్తున్నా.. 52 మంది వద్ద ధాన్యాన్ని తీసుకున్నారు. మిగతా రైతులకు పగలు, రాత్రి కాపలా తప్పట్లేదు. దొరికింది తిని..  కరీంనగర్‌ జిల్లా బొమ్మకల్‌లోని ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రంలోని చిన్న హోటల్‌ వద్ద మంగళవారం రాత్రి అల్పాహారం తింటున్న రైతులు వీరు. కొనుగోళ్లలో జాప్యంతో నెల రోజుల నుంచి రైతులు పగలూరాత్రి అక్కడే పడిగాపులు పడుతున్నారు. దీనితో స్థానిక మహిళ ఒకరు తోపుడు బండిపై చిన్నపాటి హోటల్‌ పెట్టారు. ఇక్కడే కాదు ఉమ్మడి కరీంనగర్‌ జిల్లా పరిధిలో చాలా చోట్ల రైతులు కొనుగోలు కేంద్రాల్లో అవస్థలు పడుతున్నారు.  పది రోజులుగా... మంగళవారం రాత్రి ఆసిఫాబాద్‌ జిల్లా పెంచికల్‌పేట మండలం ఎల్కపల్లిలో ధాన్యానికి కాపలా ఉన్న రైతులు వీరు. కొనుగోళ్ల కోసం పది రోజులుగా ఎదురుచూస్తున్నామని, రాత్రిపూట ఇలా ధాన్యానికి కాపలా ఉంటున్నామని వారు చెప్పారు. నిర్మల్‌ జిల్లా ఖానాపూర్, లక్ష్మణచాంద మండలం రాచాపూర్, వడియల్‌ కొనుగోలు కేంద్రాల్లోనూ ఇదే పరిస్థితి.   55 రోజుల్నుంచి కావలి ఉన్నా..  ధాన్యం కుప్ప పై నిద్రిస్తున్న ఈ రైతు సంగారెడ్డి జిల్లా అందోలు గ్రామానికి చెందిన చాకలి బేతయ్య. 55 రోజుల క్రితం పంట కోతలు పూర్తయ్యాయి. ఆయనతోపాటు మరో 40 మంది రైతులు ఇక్కడ గతేడాది కొనుగోలు కేంద్రం పెట్టిన స్థలంలో ధాన్యాన్ని కుప్పపోశారు. కానీ ఇటీవలి వరకు కొనుగోలు కేంద్రాన్ని ప్రారంభించకపోవడంతో ధాన్యానికి కాపలా కోసం అవస్థలు పడుతూ వచ్చారు. ‘‘55 రోజులుగా పగలూ రాత్రి కాపలా ఉంటున్నాం. రాత్రిళ్లు చలికి వణికిపోతున్నాం.’’ అని బేతయ్య వాపోయాడు. మెదక్‌ జిల్లా రేగోడ్‌ మండలం రేగోడ్, కొత్వాన్‌పల్లి గ్రామాల్లో రైతులు ధాన్యం కొనుగోళ్ల కోసం ఎదురుచూస్తున్నారు.  కరెంట్‌ లేక చీకట్లో ఇక్కట్లు..   సిద్దిపేట జిల్లా బండచెర్లపల్లిలో మంగళవారం అర్ధరాత్రి ధాన్యాన్ని జల్లి పడుతున్న రైతులు వీరు. జల్లి యంత్రాలు తక్కువగా ఉండటం, ఉన్నవి పాడైపోవడంతో.. రైతులు తమకు అవకాశం ఎప్పుడు వస్తుందా అని ఎదురుచూస్తున్నారు. రాత్రిపూట కూడా ఇలా తా లు తీస్తున్నారు. విద్యుత్‌ సౌకర్యం సరిగా లేక చీకట్లోనే పని చేసుకోవాల్సిన పరిస్థితి.  రాత్రిపగలూ ధాన్యం వద్దే.. ఈ ఫొటోలో ధాన్యం కుప్పల పక్కనే నిద్రిస్తున్న మహిళా రైతు పేరు మనెమ్మ. నాగర్‌కర్నూల్‌ జిల్లా వెల్గొండకు చెందిన ఆమె.. వారం కింద ధాన్యాన్ని కొను గోలు కేంద్రానికి తెచ్చింది. రెండు రోజుల కిందే కొనుగోళ్లు మొదలయ్యాయి. తమ వంతు ఎప్పుడొస్తుందా అని ఆ మహిళా రైతు వేచిచూస్తోంది. రాత్రిళ్లు ధాన్యం వద్దే నిద్రపోతున్నానని వాపోయింది. జోగుళాంబ గద్వాల జిల్లా అనంతపురం గ్రామానికి చెందిన రైతు వెంకటేశ్‌.. 23 రోజుల క్రితం కొనుగోలు కేంద్రానికి ధాన్యం తీసుకొచ్చాడు. రోజూ కాపలా ఉండాల్సి వస్తోందని వాపోయాడు.  రైతులు చెప్పిన సమస్యలేంటి?  ధాన్యాన్ని కొనుగోలు కేంద్రాలకు తెచ్చి వారా లు గడుస్తున్నా తూకం వేయట్లేదు. కొన్నిచోట్ల నెల రోజులకుపైగా వేచి చూస్తూనే ఉన్నారు.  చాలాచోట్ల కొనుగోలు కేంద్రాల్లో ఎటువంటి సౌకర్యాలు లేవు. మంచినీళ్లు, విద్యుత్‌ వంటివేవీ లేవు. రైతులు నీళ్లు, తిండి తెచ్చుకుంటున్నా.. రాత్రిపూట చీకట్లోనే గడపాల్సి వస్తోంది. కొనుగోలు కేంద్రాల్లో చాలా వరకు ఊరవతల ఉండటంతో పాములు, విష పురుగుల భయంతో గడుపుతున్నారు.  చలికాలం కావడంతో రాత్రిపూట మంచుకురుస్తోంది. ధాన్యంలో తేమ శాతం పెరిగే పరిస్థితి. దీనితో రైతులు పగలంతా ధాన్యాన్ని ఆరబోసి, సాయంత్రానికి కుప్పలు చేయాల్సి వస్తోంది.  గన్నీ సంచులు లేక, మిల్లులకు ధాన్యాన్ని తరలించేందుకు లారీలు రాక.. కొనుగోలు కేంద్రాల్లో ధాన్యం తూకం వేయలేని పరిస్థితి ఉందని నిర్వాహకులు చెప్తున్నారు.  ధాన్యాన్ని తూకం వేశాక కూడా రైతులకు తిప్పలు తప్పడం లేదు. ధాన్యాన్ని మిల్లులకు తరలించి, అక్కడి నుంచి ట్రాక్‌షీట్‌ వచ్చేవరకు  రైతులే బాధ్యత వహించాలని కొనుగోలు కేంద్రాల నిర్వాహకులు చెప్తున్నారు. దీనితో రైతులు బస్తాలకు కాపలా ఉండాల్సి వస్తోంది.  ధాన్యం అమ్ముకునేదెలా?  ఈ చిత్రంలో ధాన్యానికి కాపలాగా ఉన్నది భద్రాద్రి కొత్తగూడెం జిల్లా జూలూరుపాడుకు రైతు తాళ్లూరి నరసింహారావు. కొద్దిరోజుల క్రితమే పంటకోతలు పూర్తయినా.. ధాన్యాన్ని పొలంలోనే ఉంచుకుని కాపలా కాస్తున్నాడు. ఇప్పుడున్న పరిస్థితుల్లో కొనుగోలు కేంద్రానికి తీసుకెళ్లాలా? ప్రైవేటు వ్యాపారులకు అమ్ముకోవాలా అన్న సందిగ్ధంలో ఉన్నట్టు చెప్తున్నాడు. కొనుగోళ్లు ఎలా ఉన్నాయి?  నల్లగొండ రైతులతో గవర్నర్‌ మాటామంతి  నల్లగొండ రూరల్‌/రామగిరి (నల్లగొండ): ‘‘ఎంత ధాన్యం పండింది? ఎన్నిరోజుల కింద తెచ్చారు?’’ అంటూ గవర్నర్‌ తమిళిసై రైతులను అడిగారు. ఏవైనా సమస్యలుంటే చెప్పాలని కోరారు. రైతులు చెప్పిన అంశాలు, చేసిన విజ్ఞప్తులను విని.. సానుకూలంగా పరిష్కరిస్తానని హామీ ఇచ్చారు. బుధవారం నల్లగొండ శివారులోని ఆర్జాలబావి వద్ద ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాన్ని గవర్నర్‌ సందర్శించారు. చర్లపల్లికి చెందిన రైతు మధుసూదన్‌రెడ్డి, పాన్‌గల్‌కు చెందిన మహిళా రైతు మల్లమ్మను పలకరించారు. పది రోజుల కింద కొనుగోలు కేంద్రానికి ధాన్యం తెచ్చామని వారు గవర్నర్‌కు వివరించారు. యాసంగిలో కూడా ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాలు పెట్టాలని విజ్ఞప్తి చేశారు.

సాక్షి, ఢిల్లీ: వరి ధాన్యం కొనుగోలుపై ఇంకా స్పష్టత రాలేదు. సుమారు గంట 23 నిమిషాలపాటు సాగిన భేటీ ఎటూ తేల్చలేదు. మంగళవారం కేంద్ర ఆహార, ప్రజా పంపిణీ సరఫరా శాఖ మంత్రి పీయూష్ గోయల్‌తో తెలంగాణ మంత్రి కేటీఆర్ బృందం భేటీ ముగిసింది. ఖరీఫ్, యాసంగి సీజన్లలో 150 లక్షల మెట్రిక్ టన్నులు కొనుగోలు చేయాలని కేటీఆర్ బృందం వినతిపత్రం ఇచ్చింది. కొంతమేర అధికంగా కొనుగోలు చేసేందుకు కేంద్రం సానుకూలంగా స్పందించినట్లు సమాచారం. ఇక సమావేశం మధ్యలోనే ధాన్యం పంట విస్తీర్ణంపై వ్యవసాయ శాఖ మంత్రి నరేంద్ర సింగ్ తోమర్‌తో కేంద్రమంత్రి గోయల్‌ సంభాషించారు. రెండు రోజుల తర్వాత నిర్దిష్టంగా ఎంత కొనుగోలు చేసే అంశాన్ని చెబుతామని కేంద్రం తెలిపింది. 26వ తేదీన మరోసారి కలవాలని కేంద్ర మంత్రి కోరారు. ఉప్పుడు బియ్యం కొనమని కేంద్ర ప్రకటన చేయాలని తెలంగాణ బృందం విజ్ఞప్తి చేసింది. ఆ తర్వాత తామే రైతులను ఒప్పిస్తామని తెలంగాణ మంత్రులు వెల్లడించారు. భేటీ అనంతరం తెలంగాణ మంత్రుల బృందాన్ని వెంటబెట్టుకొని వ్యవసాయ మంత్రి నరేంద్ర సింగ్ తోమర్‌తో కేంద్ర మంత్రి గోయల్ కలిపించారు.

న్యూఢిల్లీ:  రైతన్నల డిమాండ్‌పై ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ మెట్టు దిగొచ్చారు. మూడు నూతన వ్యవసాయ చట్టాలను రద్దు చేస్తామని ప్రకటించారు. సిక్కు మత వ్యవస్థాపకుడు గురు నానక్‌ జయంతి సందర్భంగా ఆయన శుక్రవారం దేశ ప్రజలను ఉద్దేశించి టీవీలో మాట్లాడారు. వ్యవసాయ చట్టాలకు వ్యతిరేకంగా కొనసాగిస్తున్న ఆందోళనను ఇక విరమించాలని, ఇళ్లకు తిరిగి వెళ్లాలని రైతులకు విజ్ఞప్తి చేశారు. కొత్త ప్రారంభానికి శ్రీకారం చుట్టాలని పిలుపునిచ్చారు. సాగు చట్టాల రద్దుకు రాజ్యాంగబద్ధ ప్రక్రియను పార్లమెంట్‌ శీతాకాల సమావేశాల్లో పూర్తి చేస్తామని వెల్ల డించారు. ప్రధాని మోదీ ఇంకా ఏం చెప్పారంటే...   ఒక వర్గం రైతులే వ్యతిరేకించారు ‘‘రైతులతోపాటు దేశ ప్రయోజనాలను దృష్టిలో పెట్టుకొని వ్యవసాయ సంస్కరణల్లో భాగంగా కొత్తగా మూడు చట్టాలను తీసుకొచ్చాం. దేశంలోని రైతులు.. ప్రధానంగా సన్నకారు రైతులు గరిష్టంగా లబ్ధి పొందుతారని ఆశించాం. కానీ, ఈ చట్టాల విషయంలో కొందరు రైతులను ఒప్పించలేకపోయాం. అనుమానాలను నివృత్తి చేసేందుకు పవిత్ర హృదయంలో మొదలుపెట్టిన ప్రయత్నాలు విఫలమయ్యాయి. కొవ్వొత్తి కాంతి లాంటి స్పష్టమైన నిజాన్ని అర్థమయ్యేలా వివరించలేకపోయాం. సాగు చట్టాల వ్యవహారంలో దేశ ప్రజలను క్షమాపణ కోరుతున్నా. వాస్తవానికి ఎన్నెన్నో రైతు సంఘాలు, వ్యవసాయ నిపుణులు, శాస్త్రవేత్తలు, పురోగమన దృక్పథం ఉన్న రైతులు కొత్త సాగు చట్టాలకు అండగా నిలిచారు. ఒక వర్గం రైతన్నలు మాత్రమే వ్యతిరేకిస్తూ వచ్చారు. వారు కూడా మనవాళ్లే కాబట్టి ఒప్పించేందుకు పదేపదే ప్రయత్నించాం. చట్టాల అమలును రెండేళ్లపాటు నిలిపివేస్తామని చెప్పాం. అభ్యంతరాలున్న అంశాల్లో సవరణలు చేస్తామని సూచించాం. సుప్రీంకోర్టు కూడా సాగు చట్టాల అమలును తాత్కాలికంగా నిలిపివేస్తూ ఉత్తర్వులిచ్చింది. మనమంతా కలిసి ముందుకు సాగుదాం నేడు గురు నానక్‌ జన్మించిన రోజు. ఒకరిపై నిందలు వేయడానికి ఇది సందర్భం కాదు. దేశ ప్రజలను నేను చెప్పేది ఏమిటంటే 3 సాగు చట్టాలను రద్దు చేయాలని నిర్ణయించాం. గురుపూరబ్‌ పర్వదినాన్ని పురస్కరించుకొని నా విన్నపాన్ని మన్నించి, రైతు సోదరులు ఇళ్లకు, పొలాలకు తిరిగి వెళ్లాలి. కుటుంబాలను కలుసుకోవాలి. జీవితంలో కొత్త ప్రారంభానికి శ్రీకారం చుట్టాలి. మనమంతా మళ్లీ కొత్తగా ముందుకు సాగుదాం. పంటల సాగు విధానంలో శాస్త్రీయ మార్పులు దేశంలో రైతాంగం సాధికారతే లక్ష్యంగా వ్యవసా య రంగాన్ని మరింత బలోపేతం చేయడానికి ఎన్నో చర్యలు చేపట్టబోతున్నాం. జీరో బడ్జెట్‌ ఆధారిత వ్యవసాయాన్ని ప్రోత్సహిస్తాం. ఈ తరహా వ్యవసాయంలో సహజ ఎరువులు, స్థానిక విత్తనాలే ఉపయోగిస్తారు. మారుతున్న దేశ అవసరాలకు అనుగుణంగా పంటల సాగు విధానంలో శాస్త్రీయ మార్పులు తీసుకొస్తాం. కనీస మద్దతు ధర(ఎం ఎస్పీ)ను మరింత ప్రభావవంతంగా, పారదర్శకంగా తీర్చిదిద్దుతాం. ఎంఎస్పీతోపాటు జీరో బడ్జెట్‌ ఆధారిత సాగుపై నిర్ణయాలు తీసుకోవడానికి, సలహాలు సూచనలు ఇవ్వడానికి ఒక కమిటీని ఏర్పాటు చేస్తాం. ఈ కమిటీలో కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల ప్రతినిధులు, రైతులు, వ్యవసాయ శాస్త్రవేత్తలు, వ్యవసాయ ఆర్థికవేత్తలు సభ్యులుగా ఉంటారు. రికార్డు స్థాయిలో సేకరణ కేంద్రాలు ఐదు దశాబ్దాల నా ప్రజాజీవితంలో అన్నదాతల వెతలను దగ్గరగా గమనిస్తూనే ఉన్నాను. వారికి ఎదురవుతున్న సవాళ్లు, కష్టనష్టాలు నాకు తెలుసు. మూడు కొత్త సాగు చట్టాల లక్ష్యం ఏమిటంటే రైతులను బాగు చేయడమే. ప్రధానంగా సన్నకారు రైతులకు సాధికారత కల్పించాలని ఆశించాం. 2014లో ‘ప్రధాన సేవకుడి’గా ప్రజలకు సేవలు చేసుకునేందుకు దేశం నాకు అవకాశం ఇచ్చింది. వ్యవసాయ అభివృద్ధికి, రైతుల సంక్షేమానికి అప్పటినుంచే అత్యధిక ప్రాధాన్యం ఇచ్చా. సన్నకారు రైతుల సంక్షేమం కోసం పలు చర్యలు చేపట్టాం. వ్యవసాయ బడ్జెట్‌ను ఏకంగా ఐదు రెట్లు పెంచేశాం. ప్రతిఏటా రూ.1.25 లక్షల కోట్లకుపైగా ఖర్చు చేస్తున్నాం. రైతులు కష్టపడి పండించిన పంటలకు సరైన ధర దక్కేలా చర్యలు తీసుకున్నాం. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మార్కెటింగ్‌ సదుపాయాలను బలోపేతం చేశాం. వెయ్యికి పైగా మండీలను (వ్యవసాయ మార్కెట్లు) ఈ–నామ్‌(ఎలక్ట్రానిక్‌–నేషనల్‌ అగ్రికల్చర్‌ మార్కెట్‌)తో అనుసంధానించాం. పంటలను దేశవ్యాప్తంగా ఎక్కడైనా విక్రయించుకోవడానికి రైతులకు ఒక వేదికను అందుబాటులోకి తీసుకొచ్చాం. వ్యవసాయ మార్కెట్లలో సదుపాయాలను మెరుగు పర్చడానికి కోట్లాది రూపాయలు వెచ్చించాం. పంటలకు కనీస మద్దతు ధరను పెంచడమే కాదు, ప్రభుత్వ ఆధ్వర్యంలో పంటల సేకరణ కేంద్రాల సంఖ్యను రికార్డు స్థాయిలో పెంచాం. దేశంలో ఇప్పుడు అందుబాటులో ఉన్నన్ని సేకరణ కేంద్రాలు గత కొన్ని దశాబ్దాల్లో ఎప్పుడూ లేవు. రైతాంగం ప్రయోజనాలను కాపాడే విషయంలో ప్రభుత్వం తన కృషిని చిత్తశుద్ధితో కొనసాగిస్తూనే ఉంటుంది’’ అని ప్రధాన నరేంద్ర మోదీ ఉద్ఘాటించారు. 

కామారెడ్డి రూరల్‌: రైస్‌మిల్లర్ల తీరుతో రైతన్నకు కోపం వచ్చింది. కామారెడ్డి జిల్లా కేంద్రానికి సమీపంలోని సరంపల్లి వద్ద జాతీయ రహదారిపై గురువారం ధాన్యం ట్రాక్టర్లను అడ్డంగా పెట్టి గంటపాటు రాస్తారోకో చేశారు. దీంతో వాహనాల రాకపోకలు నిలిచిపోయా యి. సరంపల్లి గ్రామం రైతుల వద్ద నుంచి రెండ్రోజుల క్రితం వచి్చన 200 బస్తాల ధాన్యాన్ని చిన్నమల్లారెడ్డిలోని ఓ రైస్‌మిల్‌ యాజమాన్యం గురువారం వెనక్కి పంపించింది. దీంతో ఆగ్రహించిన రైతులు ఆందోళనకు దిగా రు. కొనుగోలు కేంద్రంలో నిబంధనల ప్రకా రం రైతులు ధాన్యం విక్రయించారు. ఆ కేంద్రం నుంచి ధాన్యాన్ని రైస్‌ మిల్లుకు పంపించగా మిల్లర్‌.. ధాన్యంలో తేమ శాతం ఎక్కువగా ఉందని ట్రాక్టర్లను వెనక్కి పంపించారు. కేం ద్రం నిర్వాహకులు చూసినప్పుడు తేమ శాతం నిబంధనలకు లోబడే ఉందని, వర్షం రావడం.. వాతావరణంలో మార్పు కారణంగా తేమ శాతం పెరిగి ఉండొచ్చని రైతులు పేర్కొన్నారు. ప్రభుత్వం, అధికారుల నిర్లక్ష్యం వల్లే రైస్‌ మిల్లర్ల ఆగడాలు మితిమీరి పోతున్నా యని రైతులు ఆరోపించారు. వాతావరణంలో మార్పుల వల్ల ధాన్యంలో తేమ శాతం పెరిగితే తప్పు తమదా? అని రైతులు ప్రశ్నించారు. దేవునిపల్లి ఎస్‌ఐ రవికుమార్, రూరల్‌ సీఐ చంద్రశేఖర్‌రెడ్డి, పోలీసు సిబ్బంది, తహసీల్దార్‌ ప్రేమ్‌కుమార్‌ తదితరులు రైతులను సముదా యించి వరి ధాన్యాన్ని కొనుగోలు చేస్తామని హామీ ఇవ్వడంతో ధర్నా విరమించారు.  

పుష్కలంగా నీళ్లు.. ఎడారి లాంటి మారుమూలలనూ తడుపుతున్న నదీ జలాలు.. కోటిన్నర టన్నుల వరకు వరి దిగుబడికి సానుకూల పరిస్థితులు.. ధాన్యాగారం పంజాబ్‌ తర్వాత మనమేనని గర్వంగా చెప్పుకోగలిగే కీర్తి.. ఇది ఇప్పుడు వినిపిస్తున్నమాట. కానీ, నేటి కాలాన్ని దిగదుడుపు చేస్తూ రెండు శతాబ్దాల కిందటే వరంగల్‌ రైతులు పొలాల్లో సాగు విప్లవమే సృష్టించారు. క్షేత్రస్థాయిలో పర్యటించి, పరిశోధించి వరి చేలో హలధారుల గణకీర్తిని అక్షరబద్ధం చేశాడో బ్రిటిష్‌ వైద్యుడు. ఆ నివేదికను బ్రిటిష్‌ రెసిడెంట్‌కు అందించి ఓరుగల్లు రైతుల అద్భుత పనితీరును కళ్లకుకట్టాడు. ఇది 180 ఏళ్ల కింద ‘స్టాటిస్టికల్‌ రిపోర్ట్‌ ఆన్‌ సర్కార్‌ ఆఫ్‌ వరంగల్‌’పేరుతో ‘మద్రాస్‌ జర్నల్‌ ఆఫ్‌ లిటరేచర్‌ అండ్‌ సైన్స్‌’మేగజైన్‌లో అచ్చయింది. ‘అటకెక్కిన’పుస్తకాల దొంతరలో అంతర్ధానమయ్యే వేళ పుదుచ్చేరిలోని కాంచి మామునివర్‌ గవర్నమెంట్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ ఫర్‌ పీజీ స్టడీస్‌ అండ్‌ రీసెర్చ్‌ హిస్టరీ విభాగాధిపతి బి.రామచంద్రారెడ్డి గుర్తించి సేకరించారు. దీంతో అలనాటి ఓరుగల్లు ప్రాంతంలో పంటలు, ప్రత్యేకంగా వరి విప్లవం, నాటి సాగునీరు, భూముల వివరాలు ఇప్పటి తరానికి తెలిసే అవకాశం కలిగింది.    – సాక్షి, హైదరాబాద్‌ ఇలా మొదలైంది..  ముందునుంచి తెలంగాణ ప్రాంతం వ్యవసాయంపైనే ఆధారపడింది. సాగునీటి లభ్యతతో సంబంధం లేకుండా పొలాన్ని నమ్ముకుంది. అందునా.. వరికి ఉన్న ప్రాధాన్యం అంతాఇంతా కాదు. నిజాం జమానాలో అందుబాటులోని సాగునీటిని వాడుకుంటూ నాటి కర్షకులు అద్భుతాలే సృష్టించారు. నీటి లభ్యత తక్కువగా ఉండటంతో తక్కువ నీటితోనే ఎక్కువ దిగుబడినిచ్చే కొత్తరకం వంగడాలను సృష్టించి గొప్ప మేధస్సుందని నిరూపించారు. ఇక్కడ పాలన నిజాందే అయినా.. క్రమంగా కంటోన్మెంట్‌లను ఏర్పాటు చేసుకుని బ్రిటిష్‌ సైన్యం ఆధిపత్యం చలాయించేవేళ ఈ సాగు పద్ధతులపై ఆంగ్ల పాలకులు ప్రత్యేక ఆసక్తి కనబరిచారు. నిజాం–బ్రిటిష్‌ పాలకుల మధ్య పన్నుల లావాదేవీలో, మరే ఇతర కారణాలో స్పష్టత లేదు కానీ.. ప్రత్యేకంగా కొన్ని ప్రాంతాల్లో భూములు, సాగునీటి ప్రత్యేకతలు, పంటల వివరాలను సేకరించాలని నిర్ణయించారు. స్థానిక బ్రిటిష్‌ రెసిడెంట్‌ ప్రత్యేకంగా ఈ బాధ్యతను కంటోన్మెంట్‌ ఆసుపత్రిలో సర్జన్‌గా ఉన్న ఎ.వాకర్‌కు అప్పగించారు. ఆయన ప్రత్యేక విధుల పేరుతో నాటి వరంగల్‌ సర్కార్‌ ప్రాంతాన్ని ఎంపిక చేసుకుని అక్కడ అధ్యయనం చేసి వివరాలు సేకరించారు. నేలల స్వభావం, ఏయే నేలల్లో ఎలాంటి పంటలు పండుతున్నాయి, రైతులు ఏయే కాలాల్లో ఏం పంటలు వేస్తున్నారు, సాగు నీటి స్వభావం.. ఇలా చాలా వివరాలు సేకరించారు. అన్నింటిలోనూ ఆయన దృష్టి వరిపై పడింది. దీంతో ప్రత్యేకంగా వరి వంగడాల చిట్టా రూపొందించారు.   మళ్లీ పరిశోధన అవసరం.. ‘గతంలో పండించిన అద్భుత వంగడాలపై ఇప్పుడు ఆసక్తి లేకుండా పోయింది. కొత్త వంగడాల మోజులో వాటిని వదిలేశారు. బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వం ఆసక్తి చూపేలా అలనాడు పండిన పంటలపై మళ్లీ పరిశోధనలతో కూడిన వివరాలు, ఆ పంటలు రావాలి.’ – జలపతిరావు, వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం విశ్రాంత అధికారి 32 రకాల వంగడాలివి... : బతిక్‌ ధాన్, గూటుమొలకలు, గుర్కసన్నాలు, పచ్చగన్నేర్లు, సుపురాయినాలు, బంగారు తీగలు, కుంకుమ పూలు, మూడుగొటిమెలు, కకలాలపుచ్చెలు, ఇప్పవడ్లు, మసూరి వడ్లు, పులి మూసలు, గోదావరి ఉస్కెలు, చిట్టిముత్యాలు, గుంభోజులు, కుత్తకిస్మూరలు, బుల్లిమచ్చలు, తెల్ల మచ్చెలు, తాటిపెల్లు, కాకిరెక్కలు, చామకూరలు, చండ్రమున్కలు, కొంగగొర్లు, పొట్టి మొలకలు, అడెంగలు, బూరవడ్లు, రెడ్డిసామికటికెలు, డోండ్రీ సంకెలు, మైల సామలు, గరిడురొడ్లు, బుంజాలు.  వంద రకాలున్నా.. 32 ప్రత్యేకం..  వరంగల్‌ చుట్టుపక్కల ప్రాంతాల్లో ఆయన పరిశోధన చేసే సమయానికి దాదాపు వంద రకాల  ధాన్యాన్ని పండిస్తున్నారని గుర్తించారు. అయితే ఇందులో ఎక్కువ మంది రైతులు 32 రకాల వంగడాలపై ఆసక్తి చూపుతున్నారని తేల్చారు. కాకిరెక్కలు లాంటి వడ్లు నల్లగా ఉండేవి, కానీ బియ్యం తెల్లగా మెరిసేవి. చిట్టి ముత్యాలు చిన్న ముత్యాల్లా మెరుస్తూ ఉండేవి. బియ్యం వండితే ఘుమఘుమలాడేది. గోదావరి ఉస్కెలు ఎత్తుగా పెరిగే వంగడం, బియ్యం బరువుగా, సువాసనతో ఉండేవి. కుంకుమపూలు సులభంగా పండే వంగడం. తక్కువ నీటినే వాడుకుంటుంది. ఆ బియ్యానికి శక్తివంతమైనవన్న పేరుంది. ఇలాంటి సమగ్ర వివరాలనే బ్రిటిష్‌ రెసిడెంట్‌కు అందించారు. ఆ మేరకు అప్పట్లో ప్రతిష్టాత్మక మద్రాసు జర్నల్‌లో అది ప్రచురితమైంది. ఈ వివరాల ఆధారంగా బ్రిటిష్‌ పాలకులు ఎలాంటి నిర్ణయాలు తీసుకున్నారన్న విషయం మాత్రం అందులో స్పష్టం చేయలేదు.   ప్రత్యేకంగా అనిపించి సేకరించా  ‘నా పరిశోధనకు సమాచారాన్ని సేకరించే క్రమంలో మద్రాస్‌ ఆర్కీవ్స్‌కు వెళ్లినప్పుడు బ్రిటిష్‌ వైద్యుడు వాకర్‌ సేకరించిన వివరాలతో ప్రచురణ కనిపించింది. చాలా ఆసక్తిగా అనిపించడంతో దాన్ని సేకరించి మళ్లీ ముద్రించుకున్నాను’.  – బి.రామచంద్రారెడ్డి  అవి గొప్ప వంగడాలు  ‘వరిలో అలనాడు అద్భుత వంగడాలు సృష్టించి పండించారు. ఇప్పటి తరానికి వాటి పేర్లు కూడా చాలా వరకు తెలియదు. అవి ఆరోగ్యానికి ఎంతో మేలు చేసేలా ఉండేవి. అందుకే నేను సంప్రదాయ వంగడాలను తిరిగి సృష్టించి పండిస్తున్నా. ప్రస్తుతం వంద రకాల వరిధాన్యాలు పండుతున్నాయి’.   – నాగుల చిన్నగంగారాం, నిజామాబాద్, అభ్యుదయ రైతు.  

సాక్షి ప్రతినిధి, ఖమ్మం: ఖమ్మం జిల్లా ముదిగొండ మండలం వెంకటాపురానికి చెందిన రైతు కందుల రంగారావు గత యాసంగిలో కౌలుకు తీసుకున్న 12 ఎకరాలు, సొంతంగా తనకున్న మూడెకరాల్లో వరి సాగు చేశాడు. సమీపంలోని మేడేపల్లి సహకార సొసైటీలో ధాన్యం అమ్మాడు. కొనుగోలు కేంద్రంలో కాంటా వేస్తే ఈ ధాన్యం 400 క్వింటాళ్లు అయింది. ఈ ధాన్యాన్ని లారీలో కరీంనగర్‌ జిల్లాలోని రైస్‌మిల్లుకు తరలించారు. రెండు, మూడు నెలల వ్యవధిలో అతనితో పాటు అతని భార్య ఖాతాల్లో డబ్బులు జమ అయ్యాయి. అయితే రూ.40 వేలకు పైగా తక్కువ జమయ్యాయి. కొనుగోలు కేంద్రంలో లెక్క వేసిన దాని కన్నా 24 క్వింటాళ్ల తరుగు (క్వింటాల్‌కు 6 కేజీలు చొప్పున) తీయడమే ఇందుకు కారణం. కొనుగోలు కేంద్రంలో కాంటాకు, మిల్లుకు చేరిన తర్వాత వేబ్రిడ్జికి తూకంలో తేడా ఉండటం, కొనుగోలు కేంద్రంలో కాంటా వేసిన తర్వాత కొన్నిరోజుల పాటు ధాన్యం బస్తాల్లోనే ఎండటం వంటి కారణాలతో ఈ తరుగు వచ్చింది. రంగారావు ఒక్కరే కాదు రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ప్రతి రైతు ఈ విధంగా తరుగు కారణంగా నష్టపోయాడు. అయితే తెలంగాణ ప్రభుత్వం తాజాగా జారీ చేసిన ఉత్తర్వులతో రైతులకు తరుగు బాధ తప్పనుంది.  ఆరబెట్టని ధాన్యంతోనే తంటా గత పదేళ్లుగా వ్యవసాయ రంగంలో సాంకేతిక మార్పులొచ్చాయి. హార్వెస్టర్ల (వరి కోత మిషన్‌)తో రైతులకు శ్రమ, కూలీల బాధ తప్పింది. ఈ మిషన్ల ద్వారా కోసిన వరి ధాన్యాన్ని వెంటనే ప్రభుత్వ కొనుగోలు కేంద్రాలు తరలిస్తుండటంతో తేమ శాతంతో నష్టపోవాల్సి వస్తోంది. అయితే ఆరబెట్టని ధాన్యాన్ని రైతులు అమ్మకానికి తెస్తుండటంతో కొనుగోలు కేంద్రాల్లో నిర్వాహకులు కొర్రీలు పెట్టి కమీషన్లు ఇస్తేనే.. కొనుగోలు చేస్తున్నారనే ఆరోపణలున్నాయి. ఈ మేరకు ఫిర్యాదులు కూడా ప్రభుత్వానికి అందాయి. మరోవైపు ఇలా కొనుగోలు చేసిన ధాన్యమే కాకుండా, తేమ ప్రమాణాలు పాటించిన ధాన్యానికి కూడా కొనుగోలు కేంద్రాల నుంచి మిల్లుల వరకు తరుగు పెడుతున్నారనే ఆరోపణలున్నాయి. రైతులు కొనుగోలు కేంద్రాలకు ధాన్యం తీసుకొచ్చిన తర్వాత అమ్మకానికి రోజులు తరబడి ఎదురు చూడాల్సి వస్తోంది. కాంటాలు వేసిన తర్వాత బస్తాలను మిల్లులకు తరలించేందుకు లారీలు సకాలంలో రావడం లేదు. ఎలాగో మిల్లులకు చేరినా అక్కడ కూడా వేచి చూడాల్సిన పరిస్థితి ఉంటోంది. ఈలోగా ధాన్యం ఎండిపోతుండటం, మిల్లుకు ధాన్యం చేరే వరకు రైతుదే బాధ్యత కావడంతో ప్రతి ఏటా రైతులు తరుగు కారణంగా నష్టపోతున్నారు. బస్తాకు ఇక 40 కేజీలు నికరం ఐకేపీ, పీఏసీఎస్, డీసీఎంఎస్, జీసీసీ, హాకా, వ్యవసాయ మార్కెట్లలో కొనుగోలు చేసే ధాన్యం మిల్లులకు చేరే వరకు రైతులదే బాధ్యత అనే నిబంధన గత యాసంగి సీజన్‌ వరకు ఉంది. కొనుగోలు కేంద్రాల్లో ఒక్కో బస్తా 41 కేజీల ధాన్యం తూకం వేస్తారు. గన్నీ బ్యాగు బరువు, ఇతర తరుగు కలిపి కేజీ మినహాయించి 40 కేజీలకు రైతుకు ధర చెల్లించాలి. అయితే కొనుగోలు కేంద్రం నుంచి మిల్లుకు చేరే వరకు రైతే బాధ్యత వహించాలనే పేరిట ఈ 40 కేజీల్లోనూ 2 నుంచి 10  కేజీల వరకు తరుగు పేరుతో తీస్తున్నారు. దీంతో రైతులు క్వింటాళ్ల కొద్దీ ధాన్యాన్ని నష్టపోతున్నారు. అయితే ఈ వానాకాలం నుంచి ఇలా తరుగు తీయవద్దని పేర్కొంటూ ప్రభుత్వం ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. కేంద్రాల్లో ఎన్ని క్వింటాళ్లు కొనుగోలు చేస్తే ఇక నుంచి అన్ని క్వింటాళ్లకు గన్నీ బ్యాగు బరువు, ఇతర తరుగు కేజీ వరకు మాత్రమే మినహాయించి ధర చెల్లించాలి. అంటే ఇకపై నికరంగా బస్తాకు 40 కేజీల ధాన్యానికి ధర చెల్లిస్తారన్న మాట. అలాగే కొనుగోలు కేంద్రంలో అమ్మకంతోనే రైతుల బాధ్యత ముగియనుంది.  నాణ్యత ప్రమాణాలు పాటించాలి ప్రభుత్వ ఉత్తర్వుల మేరకు ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాలు నాణ్యత ప్రమాణాలను అనుసరించి ధాన్యాన్ని కొనుగోలు చేయాల్సి ఉంటుంది. అలాగే ప్రభుత్వ సూచనల మేరకు తేమ, ఇతరత్రా ప్రమాణాలు పాటించి కొనుగోలు చేయాలి. అంటే రైతులు ఆరబెట్టిన నాణ్యమైన ధాన్యాన్ని కేంద్రాలకు తీసుకురావలసి ఉంటుంది. ఈ మేరకు ముందస్తుగా వ్యవసాయ, సంబంధిత శాఖలు రైతులకు అవగాహన కల్పించాలి. ఆరబెట్టిన ధాన్యాన్ని తీసుకురావడంతో పాటు తేమ శాతం తక్కువ ఉండేలా చూసుకునేందుకు రైతులకు అవసరమైన సూచనలు చేయాలి. రైతుల ప్రమాణాలు పాటించేలా చూస్తూ ధాన్యం కొనుగోలు చేయాలని కేంద్రాలకు ప్రభుత్వం సూచించింది. నాణ్యత ప్రమాణాలు పాటించకుండా కేంద్రాలు ధాన్యం కొనుగోలు చేస్తే.. ఆ తరుగుకు సంబంధించి నిర్వాహకులే ఆ నష్టాన్ని రైతులకు చెల్లించాలని స్పష్టం చేసింది. గ్రేడ్‌– ఎ రకానికి రూ.1,960, సాధారణ రకానికి రూ.1,940ల మద్దతు ధరను ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.

జగిత్యాల అగ్రికల్చర్‌: కోతకొచ్చిన పంట చేతికొచ్చే వేళ ఖర్చులు తడిసి మోపెడవుతున్నాయి.. వరికోత మెషీన్ల అద్దెలకు రెక్కలొచ్చాయి. ట్రాక్టర్ల బాడుగ భారంగా మారింది. వరికోతలకు వినియోగించే టైర్‌ హార్వెస్టర్‌ అద్దె గతేడాది గంటకు రూ.1,800–రూ.2,000 ఉండగా, డీజిల్‌ ధరలు పెరగడంతో ఈసారి రూ.2,300–రూ.2,500 వరకు యజమానులు పెంచేశారు. పొలాల్లో తడి ఆరక టైర్‌ హార్వెస్టర్లు దిగబడుతుండటంతో చైన్‌ హార్వెస్టర్లను వినియోగించాల్సి వస్తోంది. అయితే ఇవి తెలంగాణలో తక్కువ సంఖ్యలో ఉండటంతో కొందరు ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక, తమిళనాడు నుంచి అద్దెకు తీసుకొచ్చి డిమాం డ్‌ను బట్టి గంటకు రూ.3,500– రూ.4,500 వరకు వసూలు చేస్తు న్నారు. ప్రస్తుత వానాకాలంలో రాష్ట్రంలో రికార్డు స్థాయిలో వరిసాగైంది. ఈ లెక్కన వరికోతల నిమిత్తం రాష్ట్ర రైతాంగంపై రూ.200 కోట్ల నుంచి రూ.300 కోట్ల వరకు అదనపు భారం పడే అవకాశముంది.  తడిసిమోపెడు..: ఇదివరకు టైర్‌ హార్వెస్టర్‌తో ఎకరా పొలంలోని వరి పైరును గంటలో కోయిస్తే, ఇప్పుడు పొలాల్లో తేమ కారణంగా గంటన్నర పడుతోంది. హార్వెస్టర్‌ డ్రైవర్‌ మామూళ్లతో కలుపుకుని గంటకు రూ.4 వేల వరకు ఖర్చు అవుతోంది. అదే చైన్‌ హార్వెస్టర్‌తో ఎకరం పైరు కోయిస్తే 2 నుంచి 2.30 గంటల వరకు సమయం పడుతోంది. అంటే.. చైన్‌ హార్వెస్టర్‌తో కోయిస్తే దాదాపు రూ.7 వేల నుంచి రూ.8 వేల వరకు ఖర్చు వస్తోంది. ధాన్యాన్ని ట్రాక్టర్లలో కొనుగోలు కేంద్రాల వద్దకు తీసుకెళ్లేందుకు ఒక్కో ట్రిప్పుకు గతేడాది రూ.500 ఖర్చు కాగా, ఈసారి దాదాపు రూ.వెయ్యి వరకు పెరిగింది. ధాన్యంలో తేమతోపాటు తప్ప, తాలు ఉందంటూ తిప్పలు పెడుతుండటంతో ఆరబెట్టడం, మెషీన్ల ద్వారా తూర్పార పట్టడం వంటివి చేసేందుకు మరో రూ.2 వేలు –రూ.3 వేలు రైతులు వెచ్చించాల్సి వస్తోంది. హమాలీల కూలీ, లారీ డ్రైవర్ల మామూళ్లు.. ఇలా రైతులపై మోయలేని భారం పడుతోంది. తేమ అధికంగా ఉండే నేలల్లో ఇతర పంటలు పండించే పరిస్థితి లేక వరిసాగు వైపే రైతులు మొగ్గు చూపుతున్నారు. ఖర్చులు రెట్టింపయ్యాయి  వర్షాలకుతోడు సాగునీటి కాలువల ద్వారా నీరు నిరంతరం పారుతోంది. వ్యవసాయ బావుల నుంచి నీరు పైకి ఉబికి వస్తున్నది. దీంతో పొలాలు ఎప్పుడూ తేమగా ఉంటున్నాయి. ఫలితంగా టైర్‌ హార్వెస్టర్‌తో వరికోసే పరిస్థితి లేదు. నాలుగు ఎకరాల్లోని వరిని చైన్‌ హార్వెస్టర్‌తో కోయిస్తే, దాదాపు రూ.30 వేలు ఖర్చు వచ్చింది. అంతకుముందు టైర్‌ హార్వెస్టర్‌ ఖర్చు రూ.8 వేల –రూ.9 వేలు అయ్యేది. – యాళ్ల గోపాల్‌రెడ్డి, తొంబరావుపేట, మేడిపల్లి మండలం, జగిత్యాల జిల్లా ఏమీ మిగలడం లేదు  రోజూ డీజిల్‌ ధరలు పెరుగుతున్నాయి. ప్రస్తుతం లీటర్‌ రూ.104–రూ.105 మధ్య ఉంది. రెండునెలలు వరికోతలు ఉంటాయి. మున్ముందు డీజిల్‌ ధర ఇంకా ఎంత పెరుగుతుందో తెలియదు. అందుకే హార్వెస్టర్‌ అద్దెలు పెంచక తప్పడంలేదు. కరోనా నేపథ్యంలో డ్రైవర్ల జీతాలతోపాటు మరమ్మతు ఖర్చులు రెట్టింపయ్యాయి. మాకు ఏమీ మిగలడం లేదు. బ్యాంకుల నుంచి తీసుకున్న రుణం కట్టడమే ఇబ్బందిగా మారింది. – శ్రీనివాస్‌రెడ్డి, హార్వెస్టర్‌ యజమాని, పోరండ్ల

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: రాష్ట్రంలో గత యాసంగిలో ఉత్పత్తి అయిన బియ్యం సేకరణ విషయంలో కేంద్రం ఏమాత్రం కనికరం చూపడం లేదు. గతంలో సేకరించిన మాదిరే బాయిల్డ్‌ రైస్‌ (ఉప్పుడు బియ్యం) ఎక్కువగా తీసుకోవాలని పదేపదే కోరుతున్నా..ఒక్క కిలో కూడా ఎక్కువ తీసుకోబోమని తేల్చి చెబుతోంది. 2019–20కి సంబంధించి మిగిలిపోయిన లక్ష మెట్రిక్‌ టన్నుల కస్టమ్‌ మిల్లింగ్‌ రైస్‌ (సీఎంఆర్‌)ను తీసుకునేందుకు ఎట్టకేలకు అంగీకరించిన భారత ఆహార సంస్థ (ఎఫ్‌సీఐ), గత యాసంగికి సంబంధించి 50 లక్షల టన్నుల బాయిల్డ్‌ రైస్‌ తీసుకోవాలన్న రాష్ట్ర వినతికి మాత్రం ససేమిరా అంటోంది. అదే జరిగితే రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా బాయిల్డ్‌ రైస్‌ నిల్వలు ఎక్కడివక్కడే పేరుకుపోయే అవకాశం ఉంది.  లక్ష టన్నుల సీఎంఆర్‌కు సానుకూలం 2019–20 ఏడాదికి సంబంధించి తాను కొనుగోలు చేసిన 64.17 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల ధాన్యాన్ని పౌర సరఫరాలశాఖ సీఎంఆర్‌ కింద మిల్లర్లకు అప్పగించింది. ఈ ధాన్యం మిల్లింగ్‌ అనంతరం 43.59 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల బియ్యాన్ని ఎఫ్‌సీఐకి అప్పగించాల్సి ఉంది. అయితే గడువులోగా 42.54 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల బియ్యం మాత్రమే అప్పగించగా, సుమారు లక్ష మెట్రిక్‌ టన్నుల బియ్యం అప్పగింత ఆలస్యమైంది. దీంతో ఈ బియ్యం తీసుకునేందుకు కేంద్రం నిరాకరిస్తోంది. ఈ బియ్యం విలువ దాదాపు రూ.400 కోట్ల వరకు ఉంటుంది. ఈ బియ్యం తీసుకోవాల్సిందిగా గతంలో పలుమార్లు కోరినా కేంద్రం ససేమిరా అంటూ వస్తోంది. అయితే పది రోజుల కిందట మంత్రులు కేటీఆర్, గంగుల కమలాకర్‌లు కేంద్ర మంత్రి పీయూష్‌ గోయల్‌తో చర్చించగా, లక్ష టన్నులు తీసుకునేందుకు ఓకే చెప్పారు. నెల రోజుల్లో డెలివరీ ఇవ్వాలని సూచించడంతో రాష్ట్రానికి పెద్ద ఉపశమనం లభించింది.  బాయిల్డ్‌ రైస్‌పై మాత్రం స్పందన కరువు రాష్ట్రంలో 2020–21 యాసంగికి సంబంధించిన మొత్తం 62.84 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల బియ్యంలో 50 లక్షలు బాయిల్డ్‌ రైస్, మరో 12.84 లక్షల రారైస్‌ (పచ్చిబియ్యం) తీసుకోవాలని రాష్ట్రం కోరుతోంది. అయితే కేవలం 24.57 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల మేర మాత్రమే బాయిల్డ్‌ రైస్‌ ఇచ్చి, మిగతాదంతా రారైస్‌ ఇవ్వాలని కేంద్రం పట్టుబడుతోంది. 24.57 లక్షల టన్నుల్లో ఇప్పటికే 16 లక్షల టన్నుల మేర సేకరిం చగా, మిగతా ప్రక్రియ కొనసాగుతోంది. కేంద్రం అదనంగా బాయిల్డ్‌ రైస్‌ సేకరణ చేయలేమని చెబుతుండటంతో నిల్వల ఖాళీ రాష్ట్రానికి పెద్ద తలనొప్పి వ్యవహారంలా మారుతోంది. 80 లక్షలు కోరితే 60 లక్షలకు ఓకే... సాగు పెరిగిన నేపథ్యంలో ప్రస్తుత వానాకాలంలో రాష్ట్రంలో 1.40 కోట్ల మెట్రిక్‌ టన్నుల మేర ధాన్యం ఉత్పత్తి అవుతుందని ప్రభుత్వం అంచనా వేసింది. ఇందులో 80 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల మేర ధాన్యాన్ని సేకరించాల్సిందిగా కేంద్రాన్ని రాష్ట్రం కోరుతోంది. అయితే మొదట 40 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నుల ధాన్యాన్ని తీసుకుంటామన్న ఎఫ్‌సీఐ.. తర్వాత రాష్ట్ర సంప్రదింపుల నేపథ్యంలో 60 లక్షల మెట్రిక్‌ టన్నులకు అంగీకరించింది. దీంతో మిగతా 20 లక్షల టన్నుల ధాన్యంపై సందిగ్ధత నెలకొంది. చదవండి: TS: ఎగుమతులతోనే రైతు ఆదాయం రెట్టింపు  

సాక్షి, హైదరాబాద్‌:  ఉప్పుడు బియ్యం (బాయిల్డ్‌ రైస్‌) కొనబోమని కేంద్ర ప్రభుత్వం తెగేసి చెప్పిందని.. దీంతో రాష్ట్రంలో బాయిల్డ్‌ రైస్‌ మిల్లులు మూతపడతాయని, రైతులు వరి వేయడం శ్రేయస్కరం కాదని వ్యవసాయ శాఖ సమీక్షలో అభిప్రాయం వ్యక్తమైంది. వచ్చే యాసంగి నుంచి రైతులు వరి వేయడమంటే, ఉరి వేసుకోవడమేనని.. ప్రత్యామ్నాయంగా శనగ, వేరుశనగ, పెసర, మినుములు, నువ్వులు, ఆవాలు, పొద్దు తిరుగుడు, ఆముదం, కూరగాయల సాగు వంటివి చేపడితే లాభాలు వస్తాయని కొందరు అధికారులు అభిప్రాయపడ్డారు. ఈ దిశగా రైతులను చైతన్యవంతం చేయాల్సి ఉందన్నారు. ఆదివారం సీఎం కేసీఆర్‌ అధ్యక్షతన ప్రగతిభవన్‌ లో వ్యవసాయ పంటల సాగు, ధాన్యం కొనుగోళ్లు తదితర అంశాలపై ఉన్నత స్థాయి సమీక్ష జరిగింది. ఈ సందర్భంగా వ్యవసాయ, మార్కెటింగ్‌ శాఖల అధికారులు మాట్లాడుతూ.. ‘గత యాసంగిలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కొన్న ధాన్యాన్ని ఎఫ్‌సీఐ ద్వారా త్వరగా తీసుకోవాలని, తద్వారా వానాకాలం పంట నిల్వకు స్థలం లభిస్తుందని మంత్రులు గంగుల కమలాకర్, కేటీఆర్‌ ఇటీవల కేంద్ర మంత్రి పీయూష్‌ గోయల్‌ను కలిసి విజ్ఞప్తి చేశారు. కానీ ఒక్క కిలో బాయిల్డ్‌ రైస్‌ కూడా కొనలేమని, ఇప్పటికే కేంద్రం వద్ద ఐదేళ్లకు సరిపడా నిల్వలు ఉన్నాయని కేంద్రమంత్రి తేల్చిచెప్పారు. ప్రస్తుత వానాకాలంలో కూడా 60 లక్షల టన్నులు మించి ధాన్యం తీసుకోబో మని కేంద్రం నిర్మొహమాటంగా చెప్పింది. దీనివల్ల ధాన్యాన్ని ప్రభుత్వంగానీ, మిల్లర్లు గానీ కొనుగోలు చేయడం ఇబ్బందికరంగా మారుతుంది’ అని సీఎంకు వివరించారు.  కేంద్రం ముందుచూపుతో వ్యవహరించి వ్యవసాయ ఎగుమతులు, ఫుడ్‌ ప్రాసెసింగ్‌ను ప్రోత్సహిస్తే బాగుండేదని చెప్పారు.  ప్రత్యామ్నాయ సాగే మార్గం  రాష్ట్రంలో ప్రస్తుతం 55 లక్షల ఎకరాల్లో వరి సాగు అవుతోందని, కోటీ 40 లక్షల టన్నుల ధాన్యం దిగుబడి వస్తుందన్న అంచనాలు ఉన్నాయని అధికారులు పేర్కొన్నారు. ఇప్ప టికే 70 లక్షల టన్నుల ధాన్యం రైస్‌ మిల్లుల్లో, ఇతర ప్రదేశాల్లో నిల్వఉందని.. దీనివల్ల ఈ సారి పూర్తిస్థాయి ధాన్యం కొనుగోళ్లు సాధ్యం కాకపోవచ్చన్నారు. ప్రస్తుత వానాకాలంలో కేంద్రం నిర్దేశించిన మేర 60 లక్షల టన్నులే కొనుగోలు చేయాలని అభిప్రాయపడ్డారు.  

సాక్షి, అమరావతి: పంటల సేకరణలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కొత్త విధానాలను అమల్లోకి తెచ్చింది. అనేక కొత్త యాప్‌లను  ప్రవేశపెట్టి గ్రామ స్థాయిలో సమాచారాన్ని ఎప్పటికప్పుడు తెలుసు కుంటూ రైతులకు మేలు కలిగేలా సత్వర నిర్ణయాలు తీసుకుంటోంది. పంటలు అమ్ముకునే సమయంలో రైతులు ఇబ్బందులు పడకుండా ఏర్పాట్లు చేస్తోంది. పక్కా వ్యూహంతో కందులు, శనగలు, జొన్న, మొక్కజొన్న, రాగులు, పసుపు, ఉల్లి పంటలను రైతుల నుంచి సేకరిస్తోంది. మండలానికి ఒకటో, రెండో ఉండే కొనుగోలు కేంద్రాలను గ్రామ స్థాయి వరకు తీసుకువెళ్లింది. రోజువారీ లక్ష్యాలను విధించడంతో పండుగలు, ఆదివారాల్లోనూ సిబ్బంది పంటను కొనుగోలు చేస్తూ రైతుకు ఆసరాగా నిలుస్తున్నారు. తద్వారా ధరల స్థిరీకరణకు ప్రభుత్వం కృషి చేస్తోంది. కొనుగోలు చేసిన పంటలను ఎప్పటికప్పుడు ప్రభుత్వం గిడ్డంగులకు చేరుస్తోంది. కొనుగోలు కేంద్రాల వద్ద రైతులు అధిక సంఖ్యలో గుమికూడకుండా ముందుగానే వారికి కూపన్లు జారీ చేస్తోంది. రైతులకు నిర్ణయించిన తేదీలోనే పంటను కేంద్రానికి తీసుకువెళ్లే ఏర్పాటు చేసింది. లాక్‌డౌన్‌ కారణంగా హమాలీలు, రవాణా సమస్యలున్నప్పటికీ ప్రత్యామ్నాయ ఏర్పాట్లు చేస్తోంది.  838 కొనుగోలు కేంద్రాల ఏర్పాటు  ప్రభుత్వం మునుపెన్నడూ లేని విధంగా అత్యధికంగా 838 కొనుగోలు కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేసింది. సోమవారం నాటికి రూ.1,076 కోట్ల విలువైన 2,80,679 మెట్రిక్‌ టన్నుల పంట ఉత్పత్తులను సేకరించింది. రైతులు తొందరపడి వ్యాపారులకు తక్కువ ధరకు పంటను అమ్ముకోకుండా ఫిబ్రవరిలోనే పంటలకు మద్దతు ధరలను ప్రకటించింది. ఈ–క్రాప్‌ నమోదుపై రైతులకు అవగాహన కల్పించింది. ఉల్లి కొనుగోలుకు 6 కేంద్రాలు, రాగులు కొనుగోలుకు 10 కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేసి వాటిని సేకరిస్తోంది. మారుమూల గ్రామాల్లోని ఉల్లిని కొనుగోలు చేయడానికి వ్యాపారులు ఆసక్తి చూపకపోతే.. ఆ గ్రామాలకు సిబ్బందిని పంపి పంటను కొనుగోలు చేసింది. పంట పండిస్తే చాలు.. అమ్ముకోవడానికి ఇబ్బందులు ఉండవనే ధీమాను రైతుకు కలిగించింది. రైతుల నుంచి కొనుగోలు చేసిన నాలుగైదు రోజుల్లోనే నగదును కూడా చెల్లించేస్తోంది.  నూతన విధానాలతో అన్నీ సాధ్యమే  మార్కెటింగ్‌ శాఖలో అనేక నూతన విధానాలను అమల్లోకి తెచ్చాం. కొన్ని యాప్‌ల ద్వారా గ్రామ స్థాయి సమాచారాన్ని, సమస్య లను క్షణాల్లో సిబ్బంది నుంచి తెలుసుకుంటున్నాం. వాటి పరి ష్కారానికి వెంటనే నిర్ణయాలు తీసుకుంటున్నాం. మార్కెట్‌ యార్డులకు ఏ రోజు ఎంత పంట వస్తుంది.. ఎంత పంట కొనుగోలు చేస్తుందనే వివరాలు ప్రధాన కార్యాలయానికి వచ్చేస్తున్నాయి. యాప్‌లపై సిబ్బందికి అవగాహన కలిగించాం.   – ప్రద్యుమ్న,మార్కెటింగ్‌ శాఖ ప్రత్యేక కమిషనర్‌  

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: రాష్ట్రంలోని ప్రజల ఆహార అవసరాలకు తగినట్టు, మార్కెట్లో డిమాండ్‌ కలిగిన పంటలను సాగు చేసేలా రైతులకు మార్గదర్శనం చేయాలని ముఖ్యమంత్రి కె.చంద్రశేఖర్‌రావు అధికారులను ఆదేశించారు. వరి మాత్రమే కాకుండా ఇంకా ఏ పంటలు సాగు చేస్తే రైతులకు మేలు కలుగుతుందో అధ్యయనంచేసి మే 5లోగా నివేదిక ఇవ్వాలని సూచించారు. రాష్ట్రంలో కొత్తగా నిర్మించే గోదాముల్లో తప్పకుండా కోల్డ్‌ స్టోరేజీని కూడా ఏర్పాటు చేయాలని సూచించారు. రాష్ట్రంలో నూతన వ్యవసాయ విధానం రూపకల్పనపై ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్‌ వరుసగా రెండో రోజు బుధవారం కూడా ఉన్నత స్థాయి సమీక్ష నిర్వహించారు. ‘తెలంగాణలో గతంలో ప్రాజెక్టులు, కరెంటు సరిగా లేకపోవడం వల్ల సాగునీటి లభ్యత అంతగా లేదు. ప్రభుత్వాలు కూడా వ్యవసాయాన్ని సరిగ్గా పట్టించుకోలేదు. దీంతో రైతులు ఎవరికి తోచినట్టు వారు తమకున్న వనరులకు అనుగుణంగా పంటలు సాగు చేశారు. అందరూ ఒకే పంట వేయడం వల్ల ధరలు కూడా రాలేదు. ఇప్పుడు  పరిస్థితి మారుతోంది. ప్రతి మూలకూ సాగునీరు అందుతోంది. 24 గంటల కరెంటు వల్ల బోర్ల ద్వారా కూడా జోరుగా వ్యవసాయం సాగుతోంది. కాబట్టి రైతులను సరిగ్గా నిరేశించగలిగితే లాభదాయక వ్యవసాయం చేస్తారు.  ఈ దిశగా రాష్ట్రంలో కొత్త వ్యవసాయ విధానం రావాల్సిన అవసరం ఉంది’ అని ముఖ్యమంత్రి అభిలషించారు.  సన్నరకాల సాగుకు ప్రోత్సహించండి  ‘రాష్ట్రంలో ఎక్కువగా వరి పండిస్తున్నారు. పంటకాలం తక్కువనే కారణంతో దొడ్డు రకాలు పండిస్తున్నారు. ఎక్కువ మంది సన్నరకాలు తింటున్నారు. సన్నరకాలకు ఇతర రాష్ట్రాలు, దేశాల్లో డిమాండ్‌ ఉంది. ఇప్పుడు సాగునీటి వసతి కూడా ఉంది కాబట్టి రైతులు ఎక్కువగా సన్నరకాలు పండించేలా చైతన్య పరచాలి’ అని ముఖ్యమంత్రి చెప్పారు. ‘రైతులంతా ఒకే పంట కాకుండా వేర్వేరు పంటలు సాగు చేయాలి. అలా అయితేనే అన్ని పంటలకు డిమాండ్‌ వస్తుంది. తక్కువ శ్రమ, ఎక్కువ దిగుబడి, మార్కెట్‌ అవకాశాలు, మంచి ఆదాయం పొందగలిగే పంటలను గుర్తించాలి. వాటిని రైతులకు సూచించాలి. ఏ రైతు ఏ పంట వేయాలో నిర్ణయించి, సాగు చేయించాలి. వేరుశనగ, కందులు, పామాయిల్‌లాంటి వాటికి మార్కెట్లో డిమాండ్‌ ఉంది. ఇంకా ఇలాంటి డిమాండ్‌ కలిగిన పంటలను గుర్తించాలి. వాటిని ఎన్ని ఎకరాల్లో పండించాలి? అనే విషయం తేల్చాలి. రాష్ట్రంలో కూరగాయలు, పండ్లకు కొరత ఉంది. అవి ఏ మోతాదులో పండించాలనే దానిపై కూడా అధ్యయనం జరగాలి. నీటి వసతి పెరిగినందున ఫిష్‌ కల్చర్‌ను కూడా తెలంగాణలో విస్తరించవచ్చా? అనే విషయాన్ని శాస్త్రీయంగా ఆలోచించాలి. ఎరువుల వాడకం ఇప్పటిలాగానే ఉండాలా? మార్పులు అవసరమా? అనేది కూడా పరిశీలించాలి. పూర్తి స్థాయి అధ్యయనంచేసి మే 5లోగా నివేదిక ఇవ్వాలి’అని ముఖ్యమంత్రి ఆదేశించారు. రాష్ట్రంలో మరో 40లక్షల టన్నుల నిల్వ సామర్థ్యం కలిగిన గోదాములు నిర్మించాలని నిర్ణయించినందున వెంటనే స్థలాలను గుర్తించాలని, కొత్తగా నిర్మించే గోదాముల్లో కోల్డ్‌ స్టోరేజ్‌ సదుపాయం కల్పించాలని సీఎం సూచించారు.


 పునల్లితో రైతుల్లో ఆందోళన
 నివారణే ముఖ్యం: కొల్చారం ఏఓ యాదగిరి
 కొల్చారం: సకాలంలో వర్షాలు లేక ఖరీఫ్‌ పంటలు చాలావరకు దెబ్బతిన్నాయి. సీజన్‌ చివరలో భారీ వర్షాలు కురవడంతో చేతికొచ్చే పంటలకు సైతం నష్టం వాటిల్లింది. వరికి గింజ తొడిగే సమయంలో భారీ వర్షాలు రావడంతో కంపునల్లి మరో రూపంలో రైతును ఉక్కిరిబిక్కిరి చేస్తోంది. వరికి కంపునల్లి సోకడంతో గింజల్లోని పాలు పీల్చడంతో పొట్టుగా మారడంతో రైతులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. కొల్చారం మండలం రంగంపేట, పైతర గ్రామాల్లో వరికి కంపునల్లి సోకడంతో  ప్రస్తుతం రైతులు ఆ పంటను రక్షించుకునేందుకు నానా తంటాలు పడుతున్నారు.
 ఈ పరిస్థితుల్లో వ్యవసాయాధికారులు స్పందించి తగిన సూచనలు చేయాలని లేదంటే చేతికొచ్చిన పంట నష్టపోవాల్సి వస్తుందని రైతులు ఆవేదన చెందుతున్నారు. కంపునల్లి నుంచి తీసుకునే జాగ్రత్తలను కొల్చారం ఏఓ యాదగిరి వెల్లడించారు. ఆ వివరాలు మీకోసం...
 కంపునల్లి లక్షణాలు
 పిల్ల తల్లి పురుగులు అభివృద్ధి చెందిన గింజల నుంచి పాలను పీల్చుకుంటాయి. గింజలు ఏర్పడే తొలి దశలో కాండం నుంచి కూడా రసం పీల్చుకుంటుంది. వరి గింజ మొక్క రంగు నలుపుగా మారడంతోపాటు సగం పాలు పోసుకున్న గింజలు తాలు గింజలుగా మారి పంట కనిపిస్తుంది.  నల్లి సోకినటువంటి వరి కాండాలను వాసన చూస్తే కుళ్లిపోయిన వాసన వస్తుంది.
 నివారణ చర్యలు
 ముందస్తుగా గట్ల వెంట పొలంలో కలుపు మొక్కలను ఏరివేయాలి. అనంతరం రసాయన చర్యల్లో భాగంగా మలాథియాన్‌ 5శాతం పొడిమందును ఎకరానికి 8కిలోల చొప్పున లేదా మలాథియాన్‌ 50ఈసీ రెండు మిల్లీలీటర్ల మందును లీటర్‌ నీటిలో కలిపి పిచికారీ చేయాలి. 270 లీటర్ల మందు ఎకరానికి సరిపోతుంది.


 హన్మకొండ : వడగళ్లు, ఈదురు గాలులు రైతులకు అపార నష్టాన్ని మిగిల్చయి. జిల్లాలోని పలు ప్రాంతాల్లో బుధవారం రాత్రి కురిసిన వడగళ్ల వానతో వరి పంటలు నేలవాలారుు. చేతికొచ్చిన మామిడి కాయలు రాలిపోయూరుు. కూరగాయల పంటలు దెబ్బతిన్నాయి. జనగామ డివిజన్‌లో వడగళ్లు బీభత్సం సృష్టించగా.. జిల్లాలోని మిగతా ప్రాంతాల్లో బుధవారం రాత్రి ఈదురుగాలులతో భారీ వర్షం పడింది.
 
 వడగళ్ల వర్షానికి జనగామ డివిజన్‌లో 797 ఎకరాల్లో వరి పంట తీవ్రంగా నష్టపోయింది. 2,095 మంది రైతులు నష్టపోయారు. వ్యవసాయ శాఖ అధికారుల ప్రాథమిక అంచనా ప్రకారం.. చేర్యాల మండలంలో 700 మంది రైతులకు చెందిన 300 హెక్టార్లు, మద్దూరులో 750 మంది రైతులకు చెందిన 200 హెక్టార్లు, జనగామ మండలంలో 95 మంది రైతులకు చెందిన 60 హెక్టార్లు, రఘునాథపల్లిలో 520 మంది రైతులకు చెందిన 213 హెక్టార్లు, బచ్చన్నపేట మండలంలో 30 మంది రైతులకు చెందిన 24 హెక్టార్లలో వరి పంటకు తీవ్ర నష్టం వాటిల్లింది.
 
 జిల్లాలో 1310 హెక్టార్లలో మామిడి తోటలకు నష్టం వాటిల్లినట్లు ఉద్యాన శాఖ అధికారులు అంచనా వేశారు. 2.4 హెక్టార్లలో అరటి తోటలకు నష్టం వాటిల్లింది. అత్మకూరు, పరకాల మండలంలో అరటి తోటలకు నష్టం వాటల్లింది. చేర్యాల, మద్దూరు, బచ్చన్నపేట, నర్మెట, జనగామ, లింగాలఘన్‌పూర్, దెవరుప్పుల, కొడకండ్ల, పాలకుర్తి, రఘునాథపల్లి, స్టేషన్‌ఘన్‌పూర్ మండలంలో మామిడి తోటలకు నష్టం వాటిల్లింది.


 * వరిలో 20-80% వరకు దిగుబడి
 * నష్టం జరిగే అవకాశం
 * అగ్నిఅస్త్రం, బ్రహ్మాస్త్రం వంటి కషాయాలతో నివారణ సాధ్యమే
 * వీటిని స్వల్ప ఖర్చుతో రైతు స్వయంగా తయారు చేసుకోవచ్చు
 
 రైతుల ఆశలకు నీరు పోసి, పాదుచేస్తుందని ఆశపడిన విజయనామ సంవత్సరం నిప్పులు పోసింది. సగం వానాకాలం వెళ్లిపోయినా నీరు నిండి మసక్కమ్మిన కళ్లతో రైతులింకా వాన మేఘాల జాడ కోసం ఎదురుచూస్తూనే ఉన్నారు. బోర్లలో అందుబాటు నీటితో అక్కడో ఇక్కడో కొద్దిమంది సాగుబాటు చేసి వరినాట్లు పూర్తి చేసుకున్నారు. గోరుచుట్టు మీద రోకటిపోటులా వరిలో కాండం తొలిచే పురుగు, తాటాకు తెగులు ఆశించినట్లు తెలుస్తోంది. వరి పంటను నష్టపరిచే పురుగుల్లో కాండం తొలిచే పురుగు ముఖ్యమైనది. దీని వల్ల పంట నష్టం 20-50 శాతం వరకు ఉంటుంది. తీవ్రత పెరిగితే నష్టం 80 శాతానికి ఎగబాకే ప్రమాదం ఉంది.
 
 కాండం తొలిచే పురుగు వరి సాగు చేసే ప్రాంతాలంతటా ఉంది. ఇందులో ప్రధానంగా ఆరు రకాలున్నాయి. పసుపు పచ్చ,  తెలుపు, గులాబీ,  చారల పురుగు, బంగారు అంచు పురుగులు ఆశిస్తుంటాయి. ప్రధానంగా పసుపు, తెల్ల పురుగులు ఎక్కువగా కనిపిస్తుంటాయి. కాండం తొలిచే పురుగు నారు పోసింది మొదలు వెన్నువేసే వరకు ఏ దశలోనైనా దాడి చేసే అవకాశం ఉంది.
 
 నిలువ నీరు అధికంగా ఉండే డెల్టా ప్రాంతాల్లో కాండం తొలిచే పసుపు పచ్చ పురుగులు, మెట్ట ప్రాంతాల్లో ఇతర రకాలు ఎక్కువగా ఆశిస్తాయి. ఇవి ఆకుల అంచుల మీద గుడ్డు పెట్టి పొదుగుతాయి. వెలువడిన లార్వాలు అక్కడి నుంచి మొగిని చేరుకొని కాండాన్ని తినివేస్తాయి. కాండం తొలిచే పురుగు ఉధృతికి చేలో కలుపు, అధిక నత్రజని వినియోగం దోహదం చేస్తాయి. ఆలస్యంగా నాట్లు వేసిన ప్రాంతాల్లో దీని దాడి మరింత పెరిగే అవకాశం ఉంది. కొద్దిపాటి మెలకువతో ఉంటే వీటి నివారణ సాధ్యమే.
 
 ఎలా గుర్తించాలి?
 ఎదిగే దశలో కర్రను లాగితే మొగి ఊడి వస్తుంది. దానిలో లార్వాలు కనిపిస్తాయి. వరి పిలకల మీద చిన్న చిన్న రంధ్రాలుంటాయి. వెన్నువేసే దశలో ఐతే తాలు కంకులు కనిపిస్తాయి. కాండం తొలిచే పురుగు, కాయతొలిచే పురుగులకు సుభాష్ పాలేకర్ రూపొందించిన అగ్ని అస్త్రం, బ్రహ్మాస్త్రం కషాయాలు అద్భుతంగా పనిచేస్తాయి.
 
 అగ్ని అస్త్రం తయారీ ఇలా..
 అగ్ని అస్త్రం తయారీకి 20 లీటర్ల ఆవు మూత్రం సేకరించాలి. అర కిలో పచ్చిమిర్చి ముద్ద, కిలో పొగాకు రద్దు, అర కిలో వెల్లుల్లి ముద్ద ఆవు మూత్రానికి కలిపి, ఆ ద్రావణాన్ని ఓ బాణలిలో పోయాలి. మూడుసార్లు పొంగు వచ్చేటట్లు మరగకాచిన తరువాత.. పొయ్యి మీద నుంచి దించి నీడలో పెట్టాలి. రెండు రోజుల పాటు ఈ ద్రావణం పులిసిన తరువాత వడకట్టి మరో పాత్రలో నిలువ చేసుకోవాలి. ఎకరా పొలానికి పిచికారీ చేసేందుకు రెండున్నర లీటర్ల అగ్ని అస్త్రం ద్రావణాన్ని 100 లీటర్ల నీటికి కలిపి పిచికారీ చేసుకుంటే సరిపోతుంది. పురుగు ఉధృతిని బట్టి వారం ఎడంతో రెండుసార్లు పిచికారీ చేస్తే సరిపోతుంది.
 
 బ్రహ్మాస్త్రం తయారీ ఇలా..
 బ్రహ్మాస్త్రం తయారీకి 2 కిలోల ముద్దగా నూరిన వేపాకు, రెండు కిలోల సీతాఫలం ఆకుల ముద్ద, 2 కిలోల ఉమ్మెత్త ఆకుల ముద్దను సిద్ధం చేసుకోవాలి. వీటిని 20 లీటర్ల ఆవు మూత్రంలో కలిపి నాలుగు పొంగులు వచ్చే వరకు మరిగించి చల్లార్చాలి. వడకట్టిన ద్రావణం ప్లాస్టిక్ డబ్బాలో నిలువ చేసుకొంటే ఆరు నెలల వరకు వినియోగించుకోవచ్చు. రెండు నుంచి రెండున్నర లీటర్ల బ్రహ్మాస్త్రం 100 లీటర్ల నీటికి కలిపి ఒక ఎకరా పొలానికి పిచికారీ చేసుకోవచ్చు. 15 రోజుల వ్యవధిలో రెండుసార్లు పిచికారీ చేసుకుంటే పూర్తి ఫలితం ఉంటుంది.
 
 కాండం తొలిచే పురుగు నివారణకు ఇతర చర్యలు:ఙఞ్చట-    పురుగు ఆశించిన పొలాన్ని ఆరగట్టాలి. దీని వలన లార్వాలు మరణిస్తాయి. ఆరగట్టడం వీలుకాని డెల్టా ప్రాంతంలో నీటి మట్టం పెంచి, తీస్తూ ఉండాలి. దీని వలన లార్వాలకు ప్రాణవాయువు అందక మరణిస్తాయి.
 సాగు నీటి కాలువలో పచ్చి పేడ వేయాలి. ఇది నీటిలో కరిగి పొలమంతా విస్తరించి లార్వాలను నాశనం చేస్తుంది. వాసనకు పురుగులు పారిపోతాయి.
 - ఉత్తరాంధ్ర ప్రాంతంలో కంపురొడ్డ, మిడత కర్ర అనే కలుపు మొక్కలు విరివిగా పెరుగుతాయి. వీటిని కోసి తెచ్చి గట్ల మీద కుప్పలుగా వేయడం, నీటి కాలువలో వేయడం వలన ఈ వాసనకు పురుగులు పారిపోతాయి.
 -    పొలం గట్ల మీద వాయిలాకు, సీతాఫలం ఆకులను కాల్చి పొగపెట్టడం ద్వారా కూడా మంచి ఫలితాలుంటాయన్నది తమిళనాడు రైతుల అనుభవం.
 - ఆవు మూత్రం, వాయిలాకు, ఇంగువ కషాయం తయారు చేసుకొని వారం వ్యవధిలో రెండు సార్లు పిచికారీ చేసి కూడా ఈ పురుగు బెడదను వదిలించుకోవచ్చు
 -    అరలీటరు వేప నూనెను 4 కిలోల మట్టిలో కలిపి.. దానికి మరో 4 కిలోల పేడతో పిసికి ముద్ద చేసి పెట్టుకోవాలి. పులిపచ్చిగా ఉన్న దశలో పొలమంతా వెదజల్లుకోవాలి
 -    వాయిలాకు, పిసింగి ఆకు, వేపగింజల పొడి, కలబందలను కిలో చొప్పున సేకరించి.. 20 లీటర్ల ఆవు మూత్రంలో కలిపి.. బాగా మరిగించి వడకట్టి పెట్టుకోవాలి. 100 లీటర్లకు 2 లీటర్ల ఈ ద్రావణం కలిపి ఎకరా పొలానికి పిచికారీ చేసుకోవచ్చు.
 -    సహజ క్రిమినాశక ద్రావణాలను పిచికారీ చేసిన తరువాత వారం రోజుల్లో పంటను పరిశీలించి.. అవసరమైతే  రెండోసారి పిచికారీ చేసుకోవాలి
     కాండం తొలిచే పురుగు ఆశించిన పైరు కోసిన తరువాత కొయ్యకాళ్లు తగలబెడితే అందులోని లార్వాలు, గుడ్లు నశిస్తాయి. జీవనియంత్రణ పద్ధతిలో ట్రైై కోగ్రామా కార్డులను వాడడం ద్వారా నియంత్రించవచ్చు.
 - జిట్టా బాల్‌రెడ్డి, ‘సాగుబడి’ డెస్క్


 సారంగాపూర్, న్యూస్‌లైన్ :  మండలంలో శుక్రవారం అర్ధరాత్రి గాలివాన బీభత్సం సృష్టించింది. జోరుగా గాలి వీయడంతో పొట్ట, కోత దశలో ఉన్న వరి పంటలు నేలకొరిగాయి. విక్రయించడానికి సిద్ధంగా ఉన్న పసుపు, మొక్కజొన్న పంటల దిగుబడి తడిసిపోయింది. మామిడికాయలు నేల రాలడంతో రైతులు తీవ్రంగా నష్టపోయే పరిస్థితి ఏర్పడింది. మండలంలో 200 ఎకరాల్లో పంటలకు నష్టం వాటిల్లినట్లు తెలుస్తోంది. గాలివాన ప్రభావంతో పలు గ్రామాల్లో రేకుల పైకప్పులు ఎగిరిపోయాయి.
 
 చాలా గ్రామాల్లో చెట్లు నేలకొరిగాయి. రాకపోకలకు ఇబ్బందులు ఏర్పడ్డాయి. అర్ధరాత్రి ఒంటి గంట నుంచి శనివారం సాయంత్రం ఆరు గంటల వరకు విద్యుత్ సరఫరా లేకపోవడంతో జామ్, ధని, అడెల్లి గ్రామాల్లో ప్రజలు తీవ్ర ఇబ్బందులు ఎదుర్కొన్నారు. విద్యుత్ శాఖ సిబ్బంది రాత్రి 7.30గంటలకు విద్యుత్ సరఫరా పునరుద్ధరించారు. విద్యుత్ శాఖ అధికారులు అలసత్వం కారణంగా తాగునీరు దొరక్క ఇబ్బందుల పాలయ్యామని ఆయా గ్రామాల ప్రజలు ఆరోపించారు. మండలంలోని గోపాల్‌పేట్ గ్రామంలో పిడుగుపాటుకు మాజీ సర్పంచు సోమ భూమన్నకు చెందిన రెండు ఎడ్లు చనిపోయాయి. ఎడ్లను పశువుల పాకలో కట్టి ఉంచగా.. గాలివానకు పైకప్పు ఎగిరిపోయింది. ఆ తర్వాత పిడుగుపాటుకు ఎడ్లు మృతిచెందాయి. స్థానిక పశు వైద్యాధికారి ముక్త్యార్ పంచనామా నిర్వహించారు.


 అమలాపురం, న్యూస్‌లైన్ :  హెలెన్ తుపానుకు వరి పంట నష్టపోయిన రైతులు కొంతమంది అయితే.. కొబ్బరి పంట నష్టపోయింది మరికొందరు. కాని తీర ప్రాంత మండలాల్లో వందల మంది రైతులు అటు వరి, ఇటు కొబ్బరి పంటలు సైతం ఒకేసారి దెబ్బతినడంతో రెండువిధాల నష్టపోయి లబోదిబోమంటున్నారు. జిల్లాలో కోనసీమతోపాటు తీర ప్రాంత మండల్లాలో వరి రైతులు తమ పొలాల వద్ద ఉండే కమతాలు, నూర్పిడులు చేసే కళ్లాలు, చేలగట్ల మీద కొబ్బరి చెట్లను పెంచుకుంటారు. ఇలా పెంచిన చెట్ల నుంచి వచ్చే ఆదాయం రైతులకు ‘వేడి నీళ్లకు చన్నీళ్లుగా’ ఉండేది.
 
 ఎకరా కొబ్బరి తోటలో 60 నుంచి 80 చెట్లు వేయగా, ఎకరా వరి చేను చుట్టూ సుమారు 40 నుంచి 50 చెట్ల వరకూ వేస్తూంటారు. తోటల్లో మాదిరిగా ఎనిమిది అడుగుల వెడల్పు, ఎనిమిది అడుగుల పొడవుకు ఒకటి చొప్పున కాకుండా గట్ల మీద చెట్లు పక్కపక్కనే వేస్తూంటారు. కొబ్బరి తోటలు తక్కువగా ఉండే తీర ప్రాంత మండలాల్లోని వరి పొలాల్లో తప్పనిసరిగా గట్ల మీద చెట్లు పెంచుతూంటారు. సముద్ర తీరాన్ని ఆనుకుని ఉన్న తాళ్లరేవు, కాకినాడ రూరల్,  కరప, పిఠాపురం, గొల్లప్రోలు, తుని, తొండంగి, ఉప్పలగుప్తం, అల్లవరం, మామిడికుదురు, పి.గన్నవరం, మలికిపురం, సఖినేటిపల్లి, అమలాపురం మండలాల్లో వరి చేల చుట్టూ కొబ్బరి చెట్లను పెంచుతూంటారు. సుమారు 1.20 లక్షల ఎకరాల వరి చేల చుట్టూ, కమతాల చుట్టూ కొబ్బరి సాగు చేస్తున్నారని అంచనా. ఎకరాకు 40 నుంచి 50కి తక్కువ కాకుండా చెట్లు ఉండే అవకాశమున్నందున రైతుకు సాలీనా మూడు వేలకు తక్కువ కాకుండా కొబ్బరి కాయల దిగుబడి వస్తుంది.
 
 కొబ్బరికాయ సగటున రూ.4 ధర కడితే రైతుకు ఏడాదికి రూ.12 వేల వరకూ వచ్చేది. వరి రైతులకు ఇది అదనపు ఆదాయంగా ఉండేది. గడచిన ఐదేళ్ల కాలంలో నాలుగుసార్లు ఖరీఫ్ దెబ్బతిన్నా రైతులకు కొబ్బరిపై వచ్చే ఆదాయంతో కనీసం ఇల్లు గడిచేది. ఖరీఫ్ నష్టం రబీలో పూడ్చగా, మూడో పంట అపరాలు లేకపోవడంతో రైతులకు కొబ్బరి ఆదాయమే మిగిలేది. కౌలుదారులకు కొబ్బరి ఆదాయం చేయూతనిస్తుంది.
  హెలెన్ తుపానువల్ల గట్ల మీద చెట్లకు ఎక్కువ నష్టం వాటిల్లింది. తోటలతో పోల్చుకుంటే గట్ల మీద చెట్లే ఎక్కువగా దెబ్బతిన్నాయి. తోటల్లో చెట్లు గుబురుగా ఉండడం వల్ల గాలుల తీవ్రత నేరుగా పడని కారణంగా నష్టం తక్కువగా ఉంది. పొలాల గట్ల మీద చెట్లకు పెనుగాలులు నేరుగా తగలడంతో ఎక్కువ చెట్లు విరిగిపోయాయి. పైగా తుపాను ప్రభావం అధికంగా ఉన్న తీరప్రాంత మండలాల్లో పెద్ద సంఖ్యలో గట్ల మీద పెంచిన చెట్లకు ఎక్కువ నష్టం వాటిల్లింది. తీరాన్ని ఆనుకుని చేపలు, రొయ్యలు సాగు చేసే రైతులు సైతం కొబ్బరి చెట్లను ఎక్కువగా పెంచుతుంటారు. ఇటువంటిచోట్ల కూడా చెట్లు పడిపోయాయి.
 
  కొబ్బరి తోటల్లో ఎకరాకు మూడు చెట్ల వరకూ పడిపోగా, పొలంగట్ల మీద ఎకరాకు ఐదు చెట్లు పడిపోయినట్టు అంచనా. జిల్లాలో తుపాను ప్రభావంతో 80 వేల కొబ్బరి చెట్లు పడిపోయాయని అంచనా కాగా, దీనిలో 50 వేల వరకూ చెట్లు గట్లు, కళ్లాల్లోవి కావడం గమనార్హం. పెనుగాలులకు కొబ్బరి చెట్లు మొవ్వులు విరగడం, ఆకులు, పిందెలు, బొండాలు రాలిపోవడం వల్ల దిగుబడిపై రైతులు ఆశలు వదులుకోవాల్సిన దుస్థితి నెలకొంది. కురిసిన భారీ వర్షాలకు అటు వరి పంట మొత్తం పోగా, ఇటు కొబ్బరి చెట్లు నేలకొరిగి వచ్చే అదనపు ఆదాయం కూడా పోవడంతో తీర ప్రాంత మండలాల రైతులు రెండు విధాలుగా నష్టపోయినట్టయింది.


 సాక్షి, విశాఖపట్నం/హైదరాబాద్/నెట్‌వర్క్: అన్నదాత నెత్తిన మరో పిడుగు పడింది. మొన్నటి పై-లీన్, నిన్నటి భారీ వర్షాల నుంచి ఇంకా కోలుకోకముందే హెలెన్ దెబ్బకొట్టింది. మరికొద్ది రోజుల్లో చేతికొస్తాయనుకున్న పంటలను నిండా ముంచింది. గత నాలుగురోజుల నుంచి తీర ప్రాంతాలను గజగజలాడించిన హెలెన్ తుపాను శుక్రవారం మధ్యాహ్నం మచిలీపట్నం వద్ద తీరాన్ని తాకింది. ప్రచండ గాలులు, భారీ వర్షాలతో ఉభయ గోదావరి జిల్లాలను ముంచెత్తింది. తుపాను కారణంగా ఇళ్లు, చెట్లు కూలడం, విద్యుదాఘాతం తదితర కారణాలతో 11మంది మృత్యువాతపడ్డారు. తూర్పుగోదావరి జిల్లాలో ఆరుగురు, పశ్చిమ గోదావరి, కృష్ణా జిల్లాల్లో ఇద్దరేసి, శ్రీకాకుళం జిల్లాలో ఒకరు  చొప్పున మృతిచెందారు.
  
  పంట నష్టం విషయానికొస్తే.. ఒక్క తూర్పు గోదావరి జిల్లాలోనే రెండు లక్షల ఎకరాల్లో కోతలకు సిద్ధంగా ఉన్న వరిపంట పూర్తిగా దెబ్బతింది. 40 వేల ఎకరాల కొబ్బరి తోటలపై తీవ్ర ప్రభావం చూపింది. 40 వేలకు పైగా కొబ్బరి చెట్లు నేలకొరిగాయి. మరో 10 వేల ఎకరాల్లో అరటి, కూరగాయలు, 2 వేల ఎకరాల్లో పత్తి పంట దెబ్బతింది. పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో 2లక్షల ఎకరాల్లో వరి పంట నీట మునిగింది. పనలు, కుప్పల మీద ఉన్న 25 వేల ఎకరాల్లో పంట తడిసి ముద్దయ్యింది. కృష్ణా జిల్లాలో కోతకు సిద్ధంగా ఉన్న 6.34 లక్షల ఎకరాల్లో వరి పంట నేలవాలింది. మొన్నటి వర్షాల దెబ్బకు కోస్తాలో లక్షల ఎకరాల్లో పంటలు నీటమునిగాయి. మిగిలిన పంటలైనా కాపాడుకుందామన్న ఆశలపై హెలెన్ నీళ్లు చల్లడంతో రైతులు గగ్గోలు పెడుతున్నారు. హెలెన్ ప్రభావంతో ఆస్తి నష్టం కూడా భారీ స్థాయిలో చోటుచేసుకుంది. వర్షాలకు ఎక్కడికక్కడ రోడ్లు తెగిపోయాయి. పూరిళ్లు కొట్టుకుపోయాయి. గంటకు 100 కి.మీ. వేగంతో వీచిన పెను గాలులతో వందల సంఖ్యలో కరెంటు స్తంభాలు కూలిపోయాయి. ఉభయ గోదావరి జిల్లాల్లో వందల గ్రామాల్లో చీకట్లు అలుముకున్నాయి. మరోవైపు గోరుచుట్టుపై రోకటి పోటులా హెలెన్ తుపాను వెళ్తూ వెళ్తూ మరో గండాన్ని తెస్తోంది. దక్షిణ అండమాన్ సముద్రంలో అల్పపీడనం ఏర్పడింది. ఇది వాయుగుండంగా మారే అవకాశాలున్నాయని, మరో నాలుగు రోజుల్లో మళ్లీ తుపాను వచ్చే అవకాశం ఉందని వాతావరణ శాఖ అధికారులు అనుమానిస్తున్నారు.
  
  ‘కృష్ణా‘లో తీవ్రం.. గుంటూరులో స్వల్పం..
  కృష్ణా జిల్లాలో భారీ వర్షాల దెబ్బకు కోతకు సిద్ధంగా ఉన్న 6.34 లక్షల ఎకరాల్లో వరి పంట నేలవాలింది. 300 గ్రామాలకు పైగా విద్యుత్ సరఫరాకు ఆటంకం ఏర్పడింది. విజయనగరం జిల్లాలో  220 ఎకరాల్లో వరి పంటకు నష్టం వాటిల్లినట్టు వ్యవసాయధికారులు ప్రాథమికంగా అంచనా వేశారు. అయితే, సుమారు వెయ్యి ఎకరాల్లో నష్టం వాటిల్లినట్టు తెలుస్తోంది. ఈదురు గాలులకు వేలాది ఎకరాల్లో పంట నేలమట్టమయ్యింది. శ్రీకాకుళం జిల్లాలో మునగ, అరటి, బొప్పాయి వంటి పంటలు దెబ్బతిన్నాయి. విశాఖ జిల్లాలో చెరకు, అరటి, మొక్కజొన్న, వరి, వేరుశనగ, పత్తి పంటలకు నష్టం సంభవించింది. తుపాను ప్రభావం అధికంగా ఉన్న నాగాయలంక, అవనిగడ్డ, కోడూరు, మచిలీపట్నం, బంటుమిల్లి, కృత్తివెన్ను మండలాల్లో 22 పునరావాస శిబిరాలను ఏర్పాటుచేసి 5,358 మందికి పునరావాసం కల్పించారు. గుంటూరు జిల్లాలో చలిగాలులు, చిరుజల్లులు తప్ప తుపాను ప్రభావం పెద్దగా లేదు. రెండు వేల కుటుంబాలను సురక్షిత కేంద్రాలకు తరలించారు.
  
  రోడ్డు ప్రమాదంలో తహశీల్దార్ మృతి
  పశ్చిమగోదావరి జిల్లాలో హెలెన్ తుపాను ప్రభావంతో ఏర్పడిన పంట నష్టాన్ని పరిశీలించేందుకు వెళ్లిన పెనుమంట్ర తహశీల్దారు దంగేటి సత్యనారాయణ(55) రోడ్డు ప్రమాదంలో మరణించారు. పెనుమంట్ర మండలం భట్లమగుటూరులో శుక్రవారం ఈ ఘటన చోటుచేసుకుంది. సత్యనారాయణ తన స్వగ్రామమైన నెగ్గిపూడి నుంచి కారులో బయలుదేరి పెనుమంట్ర వస్తుండగా ప్రమాదం జరిగింది. భట్లమగుటూరు బస్టాండ్ క్రాస్‌రోడ్ వద్ద కారు అదుపు తప్పి కొబ్బరి చెట్టును ఢీకొట్టడంతో ఆయన అక్కడికక్కడే మరణించారు.
  
  ఉత్తర కోస్తాంధ్రకు భారీ వర్ష సూచన..
  హెలెన్ తుపాను శుక్రవారం అర్ధరాత్రి సమయానికి వాయుగుండంగా మరింత బలహీనపడే అవకాశం ఉందని విశాఖలోని తుపాను హెచ్చరికల కేంద్రం అధికారులు తెలిపారు. ఉత్తర కోస్తాంధ్రలో కొన్ని చోట్ల రానున్న 24 గంటల వ్యవధిలో (శనివారం సాయంత్రం వరకు) భారీ నుంచి అతి భారీ వర్షాలు పడే అవకాశం ఉందని, దక్షిణ కోస్తాంధ్రలోని కృష్ణా, గుంటూరు జిల్లాల్లో కూడా తీవ్ర ప్రభావం చూపనున్నట్టు అంచనా వేశారు. సముద్రం అల్లకల్లోలంగా ఉంటుందని, శనివారం ఉదయం వరకు మత్స్యకారులు వేటకు వెళ్లరాదని సూచించారు.
  
  అప్రమత్తంగా ఉండండి: సీఎం
  తుపాను నేపథ్యంలో మరో 48 గంటలు అప్రమత్తంగా ఉండాలని ముఖ్యమంత్రి కిరణ్‌కుమార్‌రెడ్డి అధికార యంత్రాంగాన్ని ఆదేశించారు. తుపాను పరిస్థితిపై ఆయన ప్రభుత్వ ప్రధాన కార్యదర్శితో సమీక్షించారు. ఎక్కడా ప్రాణనష్టం జరగకుండా చర్యలు తీసుకోవాలన్నారు.
  
  గోదావరి జిల్లాలు అతలాకుతలం..
  హెలెన్ తుపాను దిశ మార్చుకోవడంతో నెల్లూరు, ప్రకాశం జిల్లాల్లో పెద్దగా ప్రభావం కనిపించకపోయినా ఉభయగోదావరి, విశాఖ, కృష్ణా, విజయనగరం జిల్లాల్లో భారీ వర్షాలు కురిశాయి. ముఖ్యంగా పెనుగాలులు, వర్షాలతో ఉభయ గోదావరి జిల్లాలు అతలాకుతలమయ్యాయి. గంటకు దాదాపు 100 కి.మీ. మేర గాలులు వీయడంతో పూరిళ్లు కొట్టుకుపోయాయి. కొబ్బరి, మామిడి చెట్లు కూకటి వేళ్లతో సహా లేచిపోయాయి. కోతకొచ్చిన వరి పంట పూర్తిగా నేలకొరిగింది. అరటి, బొప్పాయి తోటలు బాగా దెబ్బతిన్నాయి. విద్యుత్తు స్తంభాలు నేలకొరిగాయి. విద్యుత్తు సరఫరా ఆగిపోయి వందలాది గ్రామాల్లో అంధకారం అలముకొంది. తూర్పుగోదావరిలో కోనసీమకు తీవ్ర నష్టం వాటిల్లింది.
  
  గురువారం రాత్రి నుంచి శుక్రవారం సాయంత్రం వరకు ఈదురుగాలులతో కూడిన భారీ వర్షాలు కురవడంతో జిల్లాలో జనజీవనం అస్తవ్యస్తంగా మారింది. కోనసీమతో పాటు తీరప్రాంత గ్రామాల్లో 11 కేవీ హైటెన్షన్ స్తంభాలు 526, 33 కేవీ లో-టెన్షన్ స్తంభాలు నేలకూలాయి. దీంతో రాజమండ్రి, కాకినాడ, ప్రధాన పట్టణాలతోపాటు 900గ్రామాల్లో గురువారం రాత్రి 11 గంటల నుంచే విద్యుత్ సరఫరా నిలిచిపోయింది. పలుచోట్ల ట్రాన్స్‌ఫార్మర్లు దెబ్బతిన్నాయి. సుమారు ఆరడుగుల మేర అలలు ఎగసిపడడంతో ఉప్పాడ నుంచి ఉప్పుటేరు పెదవంతెన వరకు మూడు కిలోమీటర్ల మేర రహదారి పూర్తిగా కోతకు గురైంది. జిల్లావ్యాప్తంగా ఇప్పటివరకు 14 మండలాల పరిధిలోని 19 గ్రామాలకు చెందిన 4,930 మందిని పునరావాస కేంద్రాలకు తరలించారు. పశ్చిమగోదావరి జిల్లా కూడా తుపానుతో వణికిపోయింది. శుక్రవారం వేకువజాము నుంచే మొగల్తూరు, నరసాపురం మండలాలతోపాటు సమీపంలో ఉన్న భీమవరం, యలమంచిలి, కాళ్ల, ఆచంట, వీరవాసరం, పాలకొల్లు వంటి మండలాలతోపాటు జిల్లాలో 120 నుంచి 130 కి.మీ. వేగంతో గాలులు వీచాయి. జిల్లావ్యాప్తంగా 223 ఇళ్లు దెబ్బతిన్నాయి. పలు ప్రాంతాల్లో వృక్షాలు, విద్యుత్ స్తంభాలు నేలకొరగడంతో రాకపోకలు స్తంభించిపోయాయి. 250 విద్యుత్ స్తంభాలు పడిపోయాయి. పలు ప్రాంతాలు చీకట్లో మగ్గుతున్నాయి.


 సాక్షి నెట్‌వర్క్: బంగాళాఖాతంలో ఏర్పడిన వాయుగుండం ప్రభావంతో సీమాంధ్ర జిల్లాల్లో ఎడతెరిపి లేకుం డా వర్షాలు పడుతున్నాయి. ఈ వర్షాల కారణంగా వేలాది ఎకరాల్లో వరి, పత్తి, వేరుశనగ, టమాటా తదితర పంటలకు తీవ్రంగా నష్టం వాటిల్లింది. చేలల్లోకి నీరు చేరడంతో చెరువుల్లా మారాయి. సోమవారం రాత్రి నుంచి కురుస్తున్న భారీ వర్షంతో తూర్పు గోదావరి జిల్లా తడిసిముద్దవుతోంది. కాకినాడ, రాజమండ్రి కార్పొరేషన్లలో లోతట్టు ప్రాంతాలు నీటమునిగాయి. వర్షాలకు కోనసీమ ముంపుబారిన చిక్కుకుంది. డ్రెయిన్లు పొంగి పొర్లుతున్నాయి. తుని, పెద్దాపురం, పిఠాపురం సబ్ డివిజన్ల పరిధిలో సుమారు 5 వేల ఎకరాల్లో పూత దశలో ఉన్న పత్తి చేలల్లో నీరు నిలిచిపోయింది. డెల్టా పరిధిలో దాదాపు 20 వేల ఎకరాల్లో వరి చేలు నేలకొరిగాయి.
  
  మరోరోజు వర్షం కురిస్తే రెండు డెల్టాల్లోని డ్రెయిన్లు పోటెత్తి వరి చేలు ముంపు బారినపడే ప్రమాదం ఉందని రైతులు కలవరపడుతున్నారు. వైఎస్సార్ జిల్లాలో వర్షంతో 10 వేల ఎకరాల్లో వేరుశనగ, ఉల్లి 100, సజ్జ 120, 400 ఎకరాల్లో టమాటా పంటలకు నష్టం వాటిల్లింది. చామంతి తోటలు నీటమునిగాయి. నూర్పిడి దశలో ఉన్న వేరుశనగ పంటను రైతులు పీకేశారు. కడప-పులివెందుల ప్రధాన రహదారిలోని రామరాజుపల్లె వద్ద ఉన్న వాగు పొంగి పొర్లడంతో రాకపోకలకు ఆటంకం కలిగింది.
  
      కృషా ్ణజిల్లాలో మున్నేరు, నల్లవాగు, గుర్రాలవాగు, బుడమేరు పొంగి ప్రవహిస్తున్నాయి. భారీ వర్షాలతో పత్తి పంట దెబ్బతింటుందని రైతులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. జిల్లాలో 6.34 లక్షల ఎకరాల్లో వరి సాగుచేయగా పైరు ఈత దశలోనూ, సుంకు పోసుకునే దశలోనూ ఉంది.
      పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో పై-లీన్ తుపాను వల్ల వరి కోతలు వారుుదా పడగా, తాజా వర్షాలు మాసూళ్లకు ఆటంకంగా మారారుు. పొగాకు నాట్లకు బ్రేక్ పడింది. డెల్టాలో ఈనిక, గింజ గట్టిపడే దశలో ఉన్న వరిచేలు వర్షాలకు నేలనంటుతున్నారుు. 20 వేల ఎకరాల్లో పంట నష్టం వాటిల్లినట్టు ప్రాథమికంగా అంచనా వేశారు. కోత కోసి కళ్లాల్లో ఉన్న వరి పనలు తడిసి ముద్దయ్యూరుు.
      అనంతపురం జిల్లాలో పలుచోట్ల తొలగించిన వేరుశనగ కట్టె పొలాల్లోనే ఉండటంతో వానకు తడిసిపోయింది. మరో రెండు రోజులు వాతావరణం ఇలాగే ఉంటే వేరుశనగ కాయలు నల్లబడతాయని రైతులు ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.
      {పకాశం జిల్లాలో ఇప్పటికే సాగులో ఉన్న పంటలు ప్రస్తుత వర్షాలతో జీవం పోసుకోగా, కొత్త పంటల సాగుకు రైతులు సమాయత్తమవుతున్నారు. పలు వాగులు ఉధృతంగా పొంగి ప్రవహిస్తున్నాయి.
      విజయనగరం జిల్లా మక్కువ మండలంలో సుమారు 100 ఎకరాల్లో వరికి నష్టం వాటిల్లగా, దత్తిరాజేరులో రెండు ఇళ్లు వర్షానికి నాని కూలిపోయాయి.
      కర్నూలు జిల్లా ఉయ్యాలవాడ, సంజామల, ఆళ్లగడ్డ మండలాల్లో వాగులు, వంకలు పొంగి పొర్లుతున్నాయి. దాదాపు వెయ్యి ఎకరాల్లో వరి, తదితర పంటలు నీట మునిగాయి. పొలాల్లోనే కుప్పలుగా వేసిన వేరుశనగ తడిసిపోవడంతో కాయలు దెబ్బతినే ప్రమాదం
  ఏర్పడింది.
      శ్రీకాకుళం జిల్లాలో వర్షాలకు ఈదురు గాలులు కూడా తోడవడంతో కొన్ని ప్రాంతాల్లో వరిచేలు నేలకొరిగాయి. పై-లీన్ తాకిడికి తీవ్రంగా దెబ్బతిన్న ఉద్దానం ప్రాంతంలోనూ భారీ వర్షాలు కురుస్తుండటంతో కొబ్బరి, జీడి పంటలకు మరింత నష్టం వాటిల్లుతుందని రైతులు ఆందోళన చెందుతున్నారు.
      కుండపోతగా కురుస్తున్న వర్షాలకు విశాఖ జిల్లాలో నదులు, వాగులు పొంగి ప్రవహిస్తున్నాయి.
      వర్షాల కారణంగా చిత్తూరు జిల్లా మదనపల్లె డివిజన్‌లో టమాటా పంటకు తెగుళ్లు సోకి కాయలు కుళ్లడంతో తోటల్లోనే పంట నాశనమవుతోంది. డివిజన్‌లో 30 వేల హెక్టార్లలో పంటదెబ్బ తిని రూ.50 లక్షలకు పైగా నష్టం వాటిల్లి ఉంటుందని  ఉద్యానవనశాఖ అధికారుల అంచనా. వేరుశనగ రైతులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. తిరుమలలో ఎడతెరిపి లేకుండా కురుస్తున్న వర్షంతో ఘాట్ రోడ్లలో చెట్లకొమ్మలు, చిన్నపాటి బండరాళ్లు పడ్డాయి.  
 
      శ్రీ పొట్టి శ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లాలో కుండపోత వర్షంతో నగరంతోపాటు జిల్లావ్యాప్తంగా లోతట్టు ప్రాంతాలు జలమయమయ్యాయి. విద్యుత్ సరఫరాకు తీవ్ర అంతరాయం
  ఏర్పడింది.
      గుంటూరు జిల్లాలో రెండు రోజులుగా కురుస్తున్న వర్షాలకు జిల్లాలోని పలు వాగులు పొంగి ప్రవహిస్తున్నాయి. కంట్రోల్ రూంలను ఏర్పాటుచేశారు. తీరప్రాంతాల్లోని ప్రజల్ని అప్రమత్తంచేశారు. అనేకచోట్ల వాగులు పొంగి ప్రవహిస్తున్నాయి.
      ఖమ్మం జిల్లా మధిర నియోజకవర్గంలో వందలాది ఎకరాల్లో పత్తి, వరి పంటలకు నష్టం వాటిల్లింది. వర్షాలవల్ల పత్తి తడిసిపోయి నల్లబారి పోయిందని రైతులు ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.
  
  ముగ్గురు గల్లంతు
  శ్రీకాకుళం జిల్లా సంతబొమ్మాళి మండలం గొలుగువానిపేట గ్రామానికి చెందిన ముగ్గురు మత్స్యకారులు సముద్రంలో చేపల వేటకు వెళ్లగా తెప్ప బోల్తాపడింది. ఈ ఘటనలో మత్స్యకారుడు గొల్ల కృష్ణమ్మ గల్లంతయ్యాడు. విశాఖ నగరంలో గెడ్డలో వర్షపు నీటికి ఓ వృద్ధురాలు గల్లంతయింది. గుంటూరు జిల్లా నూజెండ్ల మండలంలోని కుప్పగంజివాగు పక్కనే ఆడుకుంటున్న బాలుడు జుజ్జూరి రమేష్(7) ప్రమాదవశాత్తు అందులో పడి గల్లంతయ్యాడు.
  
  పత్తి రైతుకు కన్నీళ్లు
  కర్నూలు జిల్లా ఆదోనిలోని పత్తి మార్కెట్ యార్డులో సరైన సౌకర్యాలు లేకపోవడంతో రెండు రోజులుగా కురుస్తున్న వర్షాలకు దిగుబడులు తడుస్తుండటం రైతులకు కన్నీళ్లు తెప్పిస్తోంది. సోమవారం వర్షం కారణంగా పత్తి దిగుబడులు తడిసిపోగా టెండర్లు మంగళవారానికి వాయిదా పడ్డాయి. అయితే మంగళవారం కూడా టెండర్లకు వర్షం అడ్డంకిగా మారింది. యార్డుకు ఈ రెండు రోజుల్లో 60 వేల క్వింటాళ్ల దిగుబడులు రాగా.. ఇప్పటివరకు 15 వేల క్వింటాళ్లను మాత్రమే రైతులు అమ్ముకోగలిగారు. వారం క్రితం టెండర్లలో గరిష్టంగా క్వింటాలు రూ. 5,600కు పోగా దిగుబడులు తడిసిన కారణంగా మంగళవారం టెండరు లేకుండా క్వింటాలు రూ. 4,300లోపే కొనుగోలు చేశారు.
  
  కొనసాగుతున్న అల్పపీడనం
  ఉత్తర కోస్తాకు భారీ వర్షసూచన
  సాక్షి, విశాఖపట్నం : బంగాళఖాతంలో ఏర్పడిన అల్పపీడనం కొనసాగుతోంది. ఇది బలపడే అవకాశాలపై ఇప్పుడే ఏమీ చెప్పలేమని వాతావరణ శాఖ అధికారులు చెబుతున్నారు. దక్షిణ కోస్తాంధ్ర, ఉత్తర తమిళనాడు ప్రాంతాలను ఆనుకొని పశ్చిమ బంగాళాఖాతంలో ప్రస్తుతం తీరంవైపు అల్పపీడనం కేంద్రీకృతమై ఉంది. ఇది వాయుగుండంగా మారే వాతావరణ పరిస్థితులపై బుధవారంనాటికి ఒక అంచనాకు వస్తామని  తుపాను హెచ్చరికల కేంద్రం అధికారులు తెలిపారు. అదే సమయంలో మరో అల్పపీడన ద్రోణి  కొనసాగుతోందని, దీని ప్రభావంతో రానున్న 24 గంటల్లో కోస్తాంధ్రలో విస్తారంగా వర్షాలు పడతాయన్నారు. కొన్ని ప్రాంతాల్లో భారీ నుంచి అతి భారీవర్షాలు కురుస్తామన్నారు.   
  
  వర్షాలపై అప్రమత్తంగా ఉండండి
  సమీక్షా సమావేశంలో అధికారులకు సీఎం ఆదేశం
  సాక్షి, హైదరాబాద్ : బంగాళాఖాతంలో ఏర్పడిన అల్పపీడనంవల్ల రాష్ట్రంలోని కోస్తా జిల్లాల్లో భారీ వర్షాలు పడుతుండటంతో లోతట్టు ప్రాంతాల్లో ప్రాణ నష్టం జరగకుండా అప్రమత్తంగా ఉండాలని ఆయా జిల్లాల కలెక్టర్లను ముఖ్యమంత్రి కిరణ్‌కుమార్‌రెడ్డి ఆదేశించారు. వర్షాల బాధితులకు అన్ని రకాల సహాయ కార్యక్రమాలు చేపట్టేలా అధికార యంత్రాంగానికి ఆదేశాలివ్వాలని మంగళవారం ఈ అంశంపై నిర్వహించిన సమీక్షా సమావేశంలో ఆయన ప్రభుత్వ ప్రధాన కార్యదర్శి పి.కె. మహంతికి సూచించారు. వచ్చే 48 గంటల్లో కోస్తాంధ్ర జిల్లాలతోపాటు రాయలసీమలోని కడప, చిత్తూరు జిల్లాల్లో భారీ వర్షాలు కురుస్తాయని వాతావరణ శాఖ పేర్కొందని విపత్తు నిర్వహణ శాఖ అధికారులు సీఎం దృష్టికి తీసుకెళ్లారు. తెలంగాణలోని మహబూబ్‌నగర్, రంగారెడ్డి, హైదరాబాద్, నల్లగొండ, ఖమ్మం జిల్లాల్లో కూడా భారీ వర్షాలు కురుస్తాయని వివరించారు.