ముప్ఫై ఐదేళ్ల క్రితం కనుక్కొన్న మూడు అక్షరాలు ప్రపంచ గతిని మార్చేశాయి. ఆ మూడు అక్షరాలు లేకుంటే ప్రపంచాన్ని నడిపిస్తున్న ఇంటర్నెట్‌ లేదు. ఆ మూడు అక్షరాలు www. అదే వరల్డ్ వైడ్ వెబ్. నేడు (ఆగస్ట్‌ 1) ఈ వరల్డ్ వైడ్ వెబ్ దినోత్సవం. ఈ సందర్భంగా దీనికి సంబంధించిన ఆసక్తికరమైన విశేషాలు తెలుసుకుందాం..ఇదీ www చరిత్రఇంటర్నెట్‌ అనేది కంప్యూటర్లను కలిపే నెట్‌వర్క్‌ అయితే వరల్డ్ వైడ్ వెబ్ అనేది పబ్లిక్‌ వెబ్‌ పేజీలను కలిపే వ్యవస్థ. ఇది నేడు ప్రపంచాన్ని శాసించే వేలాది ఇతర ఆవిష్కరణల సృష్టికి దారితీసింది. అయితే, వరల్డ్ వైడ్ వెబ్ జనాల దృష్టికి రావడానికి కొన్ని సంవత్సరాలు పట్టింది. 1989లో టిమ్ బెర్నర్స్-లీ అనే ఆయన దీన్ని WWW అనే దాన్ని రూపొందించారు. బెల్జియన్ ఇన్ఫర్మేటిక్స్ ఇంజనీర్, కంప్యూటర్ సైంటిస్ట్ రాబర్ట్ కైలియాయు మరింత మెరుగుపరిచారు. వారిద్దరూ కలిసి హైపర్‌టెక్స్ట్ ట్రాన్స్‌ఫర్ ప్రోటోకాల్ (HTTP)ని అభివృద్ధి చేశారు. దాన్ని 1992లో ఆవిష్కరించారు. అనేక ఇతర గొప్ప సాంకేతికతల మాదిరిగానే WWW అనేది మొదట్లో సాధారణ ప్రజల కోసం రూపొందించింది కాదు. భౌతిక శాస్త్రవేత్తలు సమాచారాన్ని పంచుకోవడం కోసం దీన్ని రూపొందించారు. తర్వాత సాధారణ ప్రజలకు అందుబాటులోకి వచ్చింది.ఇందులో మొదటి ఫోటో 1992లో బెర్నర్స్-లీ అప్‌లోడ్ చేశారు. 1990ల మధ్య నాటికి మిలియన్ల మంది క్రియాశీల వినియోగదారులను కూడగట్టుకోవడం ద్వారా ఇది అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న కమ్యూనికేషన్ మాధ్యమంగా నిరూపించుకుంది. 21వ శతాబ్దం నాటికి, వెబ్ వినియోగం కంప్యూటర్‌లతోపాటు స్మార్ట్‌ఫోన్‌లకు కూడా మారింది. నేడు, వరల్డ్ వైడ్ వెబ్‌ను గేమింగ్ పరికరాలు, సెల్ ఫోన్‌లు, ల్యాప్‌టాప్‌లు, వాచ్‌ల ద్వారా కూడా యాక్సెస్ చేస్తున్నారు. 2024 నాటికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా 500 కోట్ల మందికి పైగా వరల్డ్‌ వైడ్‌ వెబ్‌ యాక్టివ్‌ యూజర్లున్నారు.

దొడ్డ శ్రీనివాస్‌రెడ్డి డబ్ల్యూడబ్ల్యూడబ్ల్యూ (వరల్డ్‌ వైడ్‌ వెబ్‌) ఇంటర్‌నెట్‌ ప్రపంచానికి గుర్తింపు కార్డు. వెబ్‌ మొదలైనప్పటికీ ఇప్పటికీ పోలికే లేనంతగా మారిపోయింది. చదవడానికి, రాయడానికి, సమాచారాన్ని పంచుకోవడానికి వేదిక అయిన ఈ వెబ్‌ త్వరలో మరో అవతారం ఎత్తబోతోంది. మరింత స్వేచ్ఛాయుతంగా, ఆంక్షలులేని, అనుమతులు అవసరంలేని సరికొత్త వెబ్‌ ఆవిష్కృతం కాబోతోంది. వెబ్‌ పరిణామ క్రమాన్ని మూడు అంచెలుగా చెప్తున్నారు. తొలినాటి వెబ్‌ను వెబ్‌ 1.0గా, ప్రస్తుతం నడుస్తున్నదాన్ని వెబ్‌ 2.0గా రాబోయేదానిని వెబ్‌ 3.0గా పిలుస్తున్నారు. దీనిని సినిమాలతో పోలిస్తే.. వెబ్‌ 1.0 అంటే బ్లాక్‌ అండ్‌ వైట్‌ సినిమా అయితే వెబ్‌ 2.0 రంగుల చిత్రం, అదే వెబ్‌ 3.0 ఏకంగా త్రీడీ సినిమా అనుకోవచ్చు. మరి వెబ్‌ పుట్టు పూర్వోత్తరాలు, దాని పరిణామం, రాబోయే రోజుల్లో ఏ విధంగా మారబోతున్నదో తెలుసుకుందాం.  వెబ్‌ 3.0  సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అభివృద్ధి నిరంతరంగా సాగుతూ ఉంటుంది. ఈ క్రమంలోనే వెబ్‌ 3.0 తెరపైకి వస్తోంది. ఇది ఎప్పుడు మొదలవుతుందో కచ్చితంగా చెప్పలేకున్నా.. ప్రస్తుత పరిణామాల ఆధారంగా 2023 చివరికల్లా వెబ్‌ 3.0 ఒక రూపుదాల్చుతుందని సాంకేతిక పరిజ్ఞాన నిపుణుల అంచనా. ఎవరి నియంత్రణ అవసరం లేకుండా బ్లాక్‌చైన్‌ టెక్నాలజీ ఆధారంగా రూపొందిన క్రిప్టోకరెన్సీలే వెబ్‌ 3.0కు తొలి అడుగుగా వారు చెప్తున్నారు. గత వెబ్‌ వెర్షన్లకు రాబోయే 3.0కు ఉన్న ప్రాథమిక వ్యత్యాసం ఏమిటంటే.. రాబోయేది నియంత్రణలు లేని స్వేచ్ఛాయుత వాతావరణంలో పనిచేయడమే. వెబ్‌ 3.0 మౌలిక నిర్మాణంలో పెద్దగా మార్పు లేకపోయినా.. నూతన సాంకేతిక పరిజ్ఞానాల కారణంగా దీని స్వభావాలు సమూలంగా మారబోతున్నాయి. ప్రస్తుతం వెబ్‌ వివిధ కంపెనీల నియంత్రణలో నడుస్తుండగా.. వెబ్‌ 3.0 పూర్తి స్వేచ్ఛా వాతావరణంలో పనిచేయబోతోంది. దీనికోసం బ్లాక్‌ చైన్‌ టెక్నాలజీతోపాటు కృత్రిమ మేధ, ఇంటర్నెట్‌ ఆఫ్‌ థింగ్స్, మెషీన్‌ లెర్నింగ్‌ వంటి టెక్నాలజీలు వెబ్‌కు జత అవుతున్నాయి. ప్రస్తుతం ఒకటి లేదా రెండు సర్వర్ల ఆధారంగా ఇంటర్నెట్‌ సమాచార మార్పిడి జరుగుతోంది. వీటిపై కార్పొరేషన్లు, ప్రభుత్వాల నియంత్రణ ఉంటోంది. సమాచార మార్పిడి ఐపీ అడ్రస్‌ల ఆధారంగా జరుగుతోంది. వీటికి అనుమతించడం, నియంత్రించడం ఆయా సర్వర్లపై పెత్తనం ఉన్న కంపెనీలు, ప్రభుత్వాలకే ఉంది. రాబోయే వెబ్‌ 3.0 సరికొత్త ఈ నియంత్రణలకు లొంగకుండా పనిచేస్తుంది. కంపెనీలు, ప్రభుత్వాల ఆధారంగా కాకుండా వినియోగించే వారి నియంత్రణలో పనిచేసే విధంగా ఉంటుంది. యూజర్‌ కోరే సమాచారాన్ని కృత్రిమమేధ ద్వారా ప్రపంచంలో ఏ సర్వర్‌లో ఉన్నా తీసుకునే హక్కు రాబోతోంది. వెబ్‌ 1.0  యూరప్‌ పరిశోధన సంస్థ ‘సెర్న్‌’లో కంప్యూటర్‌ సైంటిస్టుగా పనిచేసిన బెర్నర్స్‌లీ 1990లో వెబ్‌ను రూపొందించారు. వెబ్‌కు అవసరమైన ప్రాథమిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానమైన హెచ్‌టీఎంఎల్, యూఆర్‌ఎల్, హెచ్‌టీటీపీల రూపకర్త బెర్నర్స్‌లీ. తొలి వెబ్‌పేజీని కూడా ఆయనే ఆవిష్కరించారు. తొంబై దశకం మొత్తంగా సాగిన ఈ తొలినాటి వెబ్‌లో కేవలం ఒక కంప్యూటర్‌ నుంచి మరో కంప్యూటర్‌కు వెబ్‌ పేజీల ద్వారా సమాచారం పంపడానికి మాత్రమే వీలయ్యేది. నెట్‌స్కేప్‌ వంటి వెబ్‌బ్రౌజర్‌ల ద్వారా ఈ–మెయిల్స్‌ పంపుకొనేవారు. ఇంటర్నెట్‌లో చాలా పరిమితంగా సమాచారం అందుబాటులో ఉండేది. రీడ్‌ఓన్లీగా పిలిచే ఈ వెబ్‌ 1.0 దాదాపుగా 1990లో మొదలై 2004 వరకు సాగింది. వెబ్‌ 1.0 చివరి రోజుల్లో క్రమంగా రూపాంతరం చెందుతూ వెబ్‌ 2.0 ఆవిర్భావానికి బాటలు వేసింది.  వెబ్‌ 2.0  ప్రస్తుతం మనకు సుపరిచయమైన వెబ్‌ వెర్షన్‌ ఇది. తొలినాటి వెబ్‌కు ఏమాత్రం పోలికలేని స్థాయిలో మార్పు చెంది వెబ్‌ 2.0గా రూపుదాల్చింది. స్థిరమైన వెబ్‌ నుంచి అత్యంత వేగవంతమైన క్రియాశీల అప్లికేషన్‌గా అవతరించింది. చదవడానికి పరిమితమైన వెబ్‌పేజీల నుంచి చదవడం, రాయడం, పరస్పరం సంభాషించుకోగలడం వంటివాటికి వేదికైంది. అపార జ్ఞాన సంపదకు భాండాగారంగా మారింది. సోషల్‌ మీడియా నుంచి డిజిటల్‌ కరెన్సీ వరకు అన్ని రంగాలను ప్రభావితం చేసింది. యూట్యూబ్, ఫేస్‌బుక్, ఫ్లిక్కర్, ఇన్‌స్ట్రాగామ్, ట్విట్టర్‌ వంటి అనేకానేక సోషల్‌ మీడియా వెబ్‌సైట్లకు వెబ్‌ 2.0 పునాది అయింది. సమస్త సమాచారాన్ని ముంగిటకు తెచ్చి.. ప్రపంచ ప్రజల జీవనశైలినే మార్చేసింది. ఆన్‌లైన్‌ బ్యాంకింగ్, మొబైల్‌ బ్యాంకింగ్, ఏటీఎం వంటి అనేక సౌకర్యాలు అందుబాటులోకి వచ్చాయి. క్రిప్టోకరెన్సీ వంటి డిజిటల్‌ కరెన్సీ చలామణీలోకి రావడానికి కూడా వెబ్‌ 2.0 తోడ్పడింది. వినోద రంగంలో నెట్‌ఫ్లిక్స్, ప్రైమ్‌ లాంటి వేల ఓటీటీ చానెల్స్, స్ట్రీమింగ్‌ సైట్ల పుట్టుకకు ఆస్కారం కల్పించింది. వెబ్‌ సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలైన హెచ్‌టీఎంఎల్‌5, సీఎస్‌ఎస్‌3, జావా స్క్రిప్ట్‌ ఆధారంగా రోజురోజుకు కొత్త ఆవిష్కరణలతో గూగుల్, ఫేస్‌బుక్, అమెజాన్‌ వంటి వందల కోట్ల డాలర్ల వ్యాపార సామ్రాజ్యాల సృష్టిని సాకారం చేసింది. ఇప్పుడు బ్లాక్‌ చైన్‌ టెక్నాలజీతో 2.0 మరో అవతారం ఎత్తడానికి సమాయత్తం అవుతోంది.  కచ్చితత్వం దిశగా..  ఈ సరికొత్త సాంకేతికత వల్ల వినియోగదారుడికి కచ్చితమైన సమాచారం అందే అవకాశాలు పెరగనున్నాయి. యూజర్‌ ఏదైనా సమాచారం కొరితే.. ప్రస్తుతం దానికి సంబంధించిన ప్రత్యక్ష, పరోక్ష అంశాలన్నీ అందుబాటులోకి వస్తున్నాయి. ఏది వాస్తవమో, ఏది అవాస్తవమో నిర్ణయించుకునే ఆస్కారం లేకుండాపోతోంది.  ఇక మీద ఏదైనా సమాచారం కోరినప్పుడు వెబ్‌ 3.0లోని కంప్యూటర్‌ సమాచారం కోరిన నేపథ్యాన్ని కూడా అర్థం చేసుకుని, వాస్తవికతను జోడించి అవసరమైన మేరకే కచ్చితమైన సమాచారాన్ని అందించగలుగుతుంది. ఇక ముందు కంపెనీలన్నీ ఈ సరికొత్త సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలను పొందుపర్చగల కంప్యూటర్లు, మొబైల్‌ ఫోన్లు, ఇతర ఉత్పత్తులను తీసుకురానున్నాయి. ఈ పరిజ్ఞానం ఆధారంగా పనిచేయబోయే యాప్‌లను కూడా డీయాప్స్‌ (డీసెంట్రలైజ్డ్‌ యాప్స్‌)గా పిలవబోతున్నారు.  ఏం జరగబోతోంది?  ►వెబ్‌ 3.0 యుగంలో మనకు నియంత్రిత సమాచారం నుంచి విముక్తి లభిస్తుంది. కోరుకున్న సమాచారం కచ్చితత్వంతో, ఎవరి ప్రమేయానికి లోనవకుండా అందుబాటులోకి వస్తుంది. మన వ్యక్తిగత వివరాలపై ఎవరి నియంత్రణ ఉండబోదు. విస్తృతమైన డేటా బేస్‌ ఉన్న ఫేస్‌బుక్, గూగుల్‌ వంటి కంపెనీలు ఇకముందు ఆ డాటాబేస్‌పై నియంత్రణ కోల్పోతాయి.  ►కొత్త వెబ్‌లోని సమాచారంపై ప్రభుత్వాలు, పోలీసు వ్యవస్థలకు నియంత్రణ సాధ్యం కాదు. ప్రభుత్వ సెన్సార్‌షిప్‌లు పనిచేయవు. ఇప్పటికే సైబర్‌ క్రైంను అదుపు చేయడానికి అష్టకష్టాలు పడుతున్న పోలీసు వ్యవస్థకు దీనితో మరిన్ని కష్టాలు వచ్చే అవకాశముంది.  ►డిజిటల్‌ సమాచారానికి సంబంధించిన ఆయా దేశాల చట్టాలను అమలు చేయడం కూడా సాధ్యం కాదు. ఇదివరకు కొన్ని సర్వర్ల ద్వారా సమాచార మార్పిడి జరిగేది. వాటి నియంత్రణ ద్వారా ప్రభుత్వాలు, పోలీసులు, కోర్టులు చట్టాలను అమలు చేయగలిగేవి. కొత్త వెబ్‌లో సమాచారం అనేక కేంద్రాల నుంచి లభించడం వల్ల.. దానిపై పెత్తనం అసాధ్యంగా మారబోతోంది. మారబోయే సరికొత్త సాంకేతిక వాతావరణంలో ప్రభుత్వాలు, చట్టాలను అమలు చేసే వ్యవస్థలు తమ పంథా మార్చుకోవలసిన పరిస్థితి రానుంది. 

జెనీవా: వరల్డ్‌ వైడ్‌ వెబ్‌(www)కు 30 ఏళ్లు నిండాయి. 1989 మార్చి 12న టిమ్‌ బెర్నర్స్‌లీ దీనిని కనుగొన్నారు. తాజాగా ఆయన మాట్లాడుతూ ద్వేషపూరిత ప్రసంగాలు, వ్యక్తిగత గోప్యత ఆందోళనలు, ప్రభుత్వాలే చేయిస్తున్న హ్యాకింగ్‌లు తదితర సమస్యలతో వరల్డ్‌ వైడ్‌ వెబ్‌ ప్రస్తుత కాలంలో ఎంతో నొప్పిని, బాధను ఎదుర్కొంటోందని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. తాము కోరుకున్న వెబ్‌ ఇది కాదని అన్నారు. వరల్డ్‌ వైడ్‌ వెబ్‌ను కనిపెట్టి 30 ఏళ్లు పూర్తయిన సందర్భంగా స్విట్జర్లాండ్‌లోని జెనీవాలో సెర్న్‌ కార్యాలయంలో వేడుకల్లో  టిమ్‌ మాట్లాడారు. మానవాళి కోసం వరల్డ్‌ వైడ్‌ వెబ్‌ను ఉన్నతంగా మార్చాలని పిలుపునిచ్చారు. ‘నా ఆవిష్కరణ సాంకేతిక విప్లవానికి దారి తీసింది. ప్రజల జీవితాలను ఎంతగానో మార్చేసింది. వారు వస్తువులు కొనే, ఆలోచనలను పంచుకునే, సమాచారాన్ని పొందే పద్ధతులను మార్చేసింది. మరెన్నో అద్భుతాలను చేసింది. అదే ఆవిష్కరణతో కొందరు దుండగులు వ్యక్తిగత సమాచారాన్ని దొంగిలిస్తున్నారు. కొన్ని దేశాల ప్రభుత్వాలు తమ ప్రత్యర్థి దేశాల్లో ఎన్నికలను ప్రభావితం చేస్తున్నాయి. ద్వేషపూరిత, నీచ ప్రసంగాలు పెరిగిపోయాయి. అభివృద్ధిని కాంక్షించే వ్యక్తులు కలిసి మంచి ఆలోచనలు చేయాలన్న మూలాల నుంచి ఇలాంటి దుస్సంఘటనలన్నీ వరల్డ్‌ వైడ్‌ వెబ్‌ను చాలా దూరం చెడుదారిలో తీసుకెళ్తున్నాయి’ అని టిమ్‌ వాపోయారు. ప్రస్తుతం ప్రపంచంలో సగం మందికి ఇంటర్నెట్‌ వినియోగం అందుబాటులోకి వచ్చిందనీ, కానీ ఇది మనం కోరుకున్న వెబ్‌ కాదనే భావన చాలా మందిలో ఉందని టిమ్‌ అన్నారు.  


 ఇప్పుడు ఇంటర్నెట్‌ అంటే అందరికీ సుపరిచితమే. అందులో వెబ్‌సైట్‌ అంటే ప్రపంచవ్యాప్త సమాచారాన్ని క్షణాల్లో మన చేతుల్లో పెట్టే సాధనం. మరి తొలి వెబ్‌సైట్‌ ఎప్పుడు ప్రారంభమైందంటే.. అక్షరాల 25 సంవత్సరాల కిందట. డిసెంబర్ 20, 1990న ప్రపంచంలోని మొట్టమొదటి వెబ్‌సైట్‌ ప్రారంభమైంది. టిమ్‌బెర్నర్స్ లీ వరల్డ్‌వైడ్‌ వెబ్‌ (Tim Berners-Lee's World Wide Web) పేరిట యూరప్‌ అణు పరిశోధన కేంద్రం సెర్న్‌లో ఇది మొదట ఆన్‌లైన్‌లోకి వెళ్లింది. అయితే ఈ వెబ్‌సైట్‌  అదేరోజున ప్రజల్లోకి వెళ్లలేదు. కొన్ని నెలల అనంతరం ఆగస్టు 6, 1991న ఈ వెబ్‌సైట్‌ తొలిసారిగా ప్రజలకు అందుబాటులోకి వచ్చింది.
 
 అయినప్పటికీ మొట్టమొదటిసారిగా వెబ్‌సైట్‌ ప్రారంభమైన తేదీగా డిసెంబర్‌ 20, 1990 సమాచార నెట్‌వర్క్‌ చరిత్రలో మైలురాయిగా నిలిచిపోయింది. అత్యంత ప్రాథమిక దశలో బెసిక్‌ ఫీచర్స్‌తో ఉన్న ఈ వెబ్‌సైట్‌ 1992 వెర్షన్‌ ఇప్పటికీ ఆన్‌లైన్‌లో అందుబాటులో ఉంది. నిజానికి అత్యంత ప్రాథమిక దశలో ఉన్న వెబ్‌సైట్‌ ఇతరుల పత్రాల యాక్సెస్ పొందడానికి, సొంత సర్వర్‌ను ఏర్పాటుచేసుకోవడానికి వీలుగా రూపొందింది.  
 
 బ్రిటిష్‌ శాస్త్రవేత్త అయిన బెర్నర్స్ లీ 1989లో తొలిసారి ఈ వెబ్‌సైట్‌ను రూపొందించారు. నిజానికి వరల్డ్‌వైడ్‌ వెబ్‌ (WWW)కి ఇంటర్నెట్‌కు సన్నిహిత సంబంధమున్నా.. చాలామంది పొరపడుతున్నట్టు ఇవి రెండు ఒకటి కావు. బీబీసీ వివరణ ప్రకారం ఒకదానికొకటి అనుసంధానమై ఉన్న భారీ పెద్దసంఖ్యలోని కంప్యూటర్ల భారీ నెట్‌వర్క్‌ ఇంటర్నెట్‌. ఈ కంప్యూటర్ నెట్‌వర్క్‌లో లభించే వెబ్‌పేజీల కలెక్షన్‌ వరల్డ్‌వైడ్ వెబ్‌.