లక్నో: భారతీయ విద్యార్థుల అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థగా మొదలైన కలామ్‌ ల్యాబ్స్‌ తాజాగా దాదాపు 10 కిలోమీటర్ల ఎత్తుకు ఎగరగలిగే మానవ రహిత లోహవిహంగం(యూఏవీ)ని తయారుచేసి అందర్నీ సంభ్రమాశ్చర్యాలకు గురిచేసింది. ఈ యూఏవీ తాజాగా సముద్రమట్టానికి 9,790 మీటర్ల ఎత్తుకు చేరుకుని కొత్త ప్రపంచ రికార్డ్‌ను సృష్టించింది. రెక్కల వెడల్పు రెండు మీటర్లలోపు ఉన్న ఒక యూఏవీ ఇంతటి ఎత్తుకు ఎగరడం ఇదే తొలిసారి. అయితే ఈ రికార్డ్‌ను ఇంకా అధికారికంగా ధృవీకరించాల్సి ఉంది. వైమానికరంగంలో యువత ఘనతను చాటే ఉద్దేశ్యంతో అత్యంత అననుకూల వాతావరణ పరిస్థితులుండే హిమాల యాల్లో ఈ యూఏవీని ఎగరేయడం విశేషం. సము ద్రమట్టానికి 2,700 మీటర్ల ఎత్తులోని హిమాల యాల్లో దీనిని పరీక్షించారు. వైమానికరంగంలో చిన్నారులను ప్రోత్సహించాలనే లక్ష్యంగా ముగ్గురు బిట్స్‌ పిలానీ పూర్వవిద్యార్థులు ఈ కలామ్‌ ల్యాబ్స్‌ అంకుర సంస్థను స్థాపించారు. వాస్తవ ప్రపంచ సవాళ్లకు స్వయంగా విద్యార్థులే పరిష్కారాలు వెతకగలరని నిరూపించేందుకు ఈ సంస్థను ఏర్పాటుచేశామని వ్యవస్థాపకులు చెప్పారు.20 నుంచి మైనస్‌ 60 దాకాగాలి పీడనం ఎక్కువగా ఉండే వాతావరణంతోపాటు గాలిపీడనం తక్కువగా ఉండే పరిస్థితుల్లోనూ తమ యూఏవీ ఎగరగలదని నిరూపించేందుకు దీనిని + 20 డిగ్రీ సెల్సియస్‌ ఉష్ణోగ్రత ఉన్న ప్రదేశం నుంచి నింగిలోకి ఎగిరేశారు. గరిష్టంగా అది మైనస్‌ 60 డిగ్రీ సెల్సియస్‌ పరిస్థితుల్లోనూ ఆకాశంలో చక్కర్లు కొట్టడం విశేషం. అత్యంత ఎత్తులకు వెళ్లేకొలదీ గాలి పీడనం తగ్గి యూఏవీ గాల్లోనే స్థిరంగా ఉండటం కష్టమవుతుంది. గాలి కేవలం గంటకు 50 కిలోమీటర్ల వేగంతో వీస్తున్నా సరే ఈ యూఏవీ గాల్లో స్థిరత్వాన్ని సాధించడం గమనార్హం. దీని బరువు నాలుగు కేజీలలోపే. అత్యంత ఎత్తులో ఎగిరే, తక్కువ బరువైన డ్రోన్ల తయారీలో భారత్‌ స్వావలంభన దిశలో ఇలాంటి యూఏవీలు బాటలు వేయనున్నాయి. కంట్రోలర్‌ అవసరం లేకుండా స్వయంచాలితం(అటానమస్‌) గా ఈ యూఏవీ అంత ఎత్తులకు వెళ్లిరావడం విశేషం. ‘‘ భారత్‌లో నూతన ఆవిష్కరణలు ఎంతటి అసాధ్యాలనైనా సుసాధ్యం చేస్తాయనడానికి ఈ యూఏవీనే గీటురాయి’’ అని కలామ్‌ ల్యాబ్స్‌ ప్రధాన ఇంజనీర్‌ డాక్టర్‌ ప్రియా శర్మ చెప్పారు. వాతావరణ పీడనం 73 శాతం తగ్గిపోయినాసరే అటానమస్‌గా యూఏవీ పూర్తి సామర్థ్యంతో ఎగిరిందని ప్రియ వెల్లడించారు. స్ట్రాటోస్పియర్‌ ఆవరణ సమీపందాకా యూఏవీ వెళ్లివచ్చింది. మైనస్‌ 60 డిగ్రీ సెల్సియస్‌నూ ఇది తట్టుకుంది. అత్యంత తేలికైన వస్తువులు, తక్కువ ఇంధనాన్ని వాడుకునే ప్రొప ల్షన్, అధునాతన థర్మల్‌ వ్యవస్థల కారణంగానే యూఏవీ ప్రయోగం విజయవంతమైందిన ప్రియ చెప్పారు. మరో ఐదేళ్లలో భారత డ్రోన్‌ పరిశ్రమ 23 బిలియన్‌ డాలర్ల స్థాయికి చేరుతున్న ఈ తరుణంలో డ్రోన్ల రంగంలో నూతన ఆవిష్కరణల ఆవిశ్యత ఎంతైనా ఉందని ఆమె వ్యాఖ్యానించారు.

సనా: అమెరికాకు చెందిన అత్యాధునిక నిఘా డ్రోన్‌ను కూల్చేసినట్లు యెమెన్‌ కేంద్రంగా పనిచేసే మిలిటెంట్‌ గ్రూపు హౌతీ రెబెల్స్‌ ప్రకటించారు. యెమెన్‌ గగనతలంలో ఎగురుతున్న ఎమ్‌క్యూ-9 మానవరహిత విమానాన్ని(యూఏవీ) కూల్చేసినట్లు హౌతీల ప్రతినిధి యాహ్యా సారీ తెలిపారు. హౌతీ నియంత్రణలోని యెమెన్‌ భూభాగంపై అమెరికా వైమానిక దాడులకు పాల్పడినట్లు ఆరోపించారు.2014లో యెమెన్‌ రాజధాని సనాను హౌతీలు స్వాధీనం చేసుకున్నారు. అప్పటి నుంచి ఇప్పటివరకు అమెరికాకు చెందిన పలు డ్రోన్లు, నిఘా విమానాలను రెబెల్స్‌ కూల్చేశారు. ‘మారిబ్‌ గవర్నరేట్‌ గగనతలంలో రీపర్‌ శత్రు కార్యకలాపాలకు పాల్పడుతోంది. అందుకే దానాని కూల్చేశాం. పాలస్తీనా ప్రజలు, యెమెన్‌ రక్షణ కోసం హౌతీలు దాడులు కొనసాగిస్తూనే ఉంటారు’అని సారీ చెప్పారు.ఎమ్‌క్యూ-9 రీపర్‌ డ్రోన్‌.. ఎన్నో ప్రత్యేకతలు..అమెరికా నిఘా డ్రోన్‌ ఎమ్‌క్యూ-9 విమానాన్ని పోలి ఉంటుంది. దీన్ని రిమోట్‌తో ఆపరేట్‌ చేస్తారు. పైలట్‌లు ఉండరు. సాధారణ డ్రోన్‌లతో పోలిస్తే ఈ నిఘా డ్రోన్‌ చాలా ఎత్తులో ఎగరగలదు. 50 వేల అడుగుల ఎత్తులో 24 గంటలపాటు నిరంతరాయంగా ఎగురుతూ కీలక సమాచారం సేకరించే సామర్థ్యం దీని సొంతం. దీని విలువ సుమారు రూ.250కోట్లకు పైనే.కాగా, ఇజ్రాయెల్‌- పాలస్తీనాకు చెందిన ఉగ్రవాద సంస్థ హమాస్‌కు మధ్య జరుతున్న యుద్ధంలో హౌతీ రెబెల్స్‌ పాలస్తీనాకు మద్దతు పలుకుతున్నారు. ఎర్రసముద్రంలోని వాణిజ్య నౌకలు లక్ష్యంగా కొంత కాలం నుంచి హౌతీలు దాడులు చేస్తున్నారు. ఇటీవల గల్ఫ్‌ ఆఫ్ ఎడెన్‌లో ఓ వాణిజ్య నౌకపై మిసైల్‌తో దాడి చేశారు.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: స్వదేశీ సాంకేతికతతో అభివృద్ధి చేసిన వినూత్నమైన డ్రోన్‌.. ‘ఎయిర్‌బార్న్‌ మెడికల్‌ రాపిడ్‌ ట్రాన్స్‌పోర్ట్‌–25 (ఏఎంఆర్‌టీ25)’ను విజయవంతంగా పరీక్షించిన ట్టు టీవర్క్స్‌ గురువారం ప్రకటించింది. ఈ డ్రోన్‌ నిలువుగా పైకి ఎగిరి, వేగంగా ప్రయాణించి, మళ్లీ నిలువుగా (వర్టికల్‌ టేకాఫ్‌ అండ్‌ ల్యాండింగ్‌– వీటీఓఎల్‌) కిందికి దిగుతుందని వెల్లడించింది. దేశంలో ఇలాంటి హైబ్రిడ్‌ డ్రోన్లను రూపొందించి, తయారు చేసి, పరీక్షించగలిగే అతికొద్ది సంస్థల జాబితాలో ‘టీవర్క్స్‌’ కూడా చేరినట్టు తెలిపింది. ఈ డ్రోన్‌లో ప్రధాన ఫ్రేమ్‌తోపాటు ఇతర విడిభాగాలన్నింటినీ టీవర్క్స్‌లోనే తయారుచేశామని వివరించింది. హైదరాబాద్‌లోని బేగంపేటలో ఉన్న తమ కేంద్రంలో సాఫ్ట్‌వేర్‌ డిజైన్‌ టూల్స్, 3డీ ప్రింటింగ్, లేజర్‌ కట్టింగ్, కంప్యూటర్‌ న్యూమరికల్‌ కంట్రోల్‌ (సీఎన్‌సీ) రూటర్‌ పరికరాలు ఉన్నాయని.. వాటి సాయంతో విడిభాగాలను రూపొందించామని పేర్కొంది.  30 సార్లు విజయవంతంగా..:ఏఎంఆర్‌టీ25ని ఇప్పటివరకు 30 సార్లు విజయవంతంగా పరీక్షించామని.. గరిష్ట దూరం, సామర్థ్యం, నిర్దేశిత గమ్యాన్ని చేరుకోవడం, ప్రయోగించిన చోటికి తిరిగి రావడం వంటి అంశాల్లో సంతృప్తికరమైన ఫలితాలు సాధించిందని టీవర్క్స్‌ వెల్లడించింది. ఈ డ్రోన్‌ 33 నిమిషాల వ్యవధిలో 45 కిలోమీటర్ల దూరం ప్ర యాణించి, సురక్షితంగా ల్యాండ్‌ అయిందని వివరించింది. ఈ దూరాన్ని, బరువు మోసుకెళ్లే సామర్థ్యాన్ని మరింతగా పెంచేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నట్టు పేర్కొంది. తాము రూపొందించిన డ్రోన్‌.. సాధారణ డ్రోన్లతో పోలిస్తే కేవలం పావు వంతు ఇంధనాన్ని మాత్రమే ఉపయోగించుకుంటుందని, ఎక్కువ బరువును, ఎక్కువ దూరం మోసుకెళ్లే సామర్థ్యం కలిగి ఉందని వెల్లడించింది. రకరకాల డ్రోన్లను తయారు చేసేందుకు అవసరమైన విడిభాగాలను ఇప్పటికే తమ ‘ప్రోటో టీవర్క్స్‌’ విభాగం ద్వారా అందుబాటులోకి తెచ్చినట్టు తెలిపింది.  ‘మెడిసిన్‌ ఫ్రం స్కై’ స్ఫూర్తితో.. :కరోనా పరిస్థితుల నేపథ్యంలో గత ఏడాది తెలంగాణ ప్రభుత్వం, వరల్డ్‌ ఎకనమిక్‌ ఫోరం ఉమ్మడిగా ‘మెడిసిన్‌ ఫ్రం స్కై’ కార్యక్రమాన్ని ప్రకటించాయి. డ్రోన్ల ద్వారా ఔషధాలను తరలించాలని నిర్ణయించాయి. ఈ ఏడాది జూన్‌లో భారత వైద్య పరిశోధన మండలి (ఐసీఎంఆర్‌) వేగంగా, సురక్షితంగా, అన్ని ప్రాంతాలకు వ్యాక్సిన్లు, మందులను సరఫరా చేసే డ్రోన్ల కోసం టెండర్లను ఆహ్వానించింది. ఈ కార్యక్రమాన్ని స్ఫూర్తిగా తీసుకున్న టీవర్క్స్‌.. అడవులు, కొండ ప్రాంతాలు, మారుమూల గ్రామీణ ప్రాంతాలకు వెళ్లగలిగే డ్రోన్ల రూపకల్పనపై దృష్టిపెట్టింది. ఎక్కడైనా టేకాఫ్‌/ల్యాండింగ్‌ అయ్యేలా హెలికాప్టర్‌ తరహా రోటార్లను.. వేగంగా ప్రయాణించేందుకు వీ లుగా విమానాల వంటి రెక్కలు, ముందు భాగంలో ప్రొపెల్లర్‌ ఫ్యాన్‌ను అమర్చి ఈ డ్రోన్‌ను రూపొందించింది. మరింత మెరుగైన  యూఏవీ తయారుచేస్తాం  తక్కువ ఎత్తులో, తక్కువ దూరం ప్రయాణించే మల్టీరోటార్‌ (బహుళ రెక్కల) డ్రోన్లను ప్రస్తుతం ఫుడ్‌ డెలివరీ, ఫోటోగ్రఫీ, వీడియోగ్రఫీలలో ఉపయోగిస్తున్నారు. ఎక్కువ బ్యాటరీ సామర్థ్యం ఉండే కొన్ని మల్టీరోటార్‌ డ్రోన్లు 40 కిలోమీటర్ల దూరం వరకు ప్రయాణించగలవు. కానీ ఎక్కువగా అందుబాటులో ఉన్న సాధారణ డ్రోన్లకు 20– 25 కిలోమీటర్లు ప్రయాణించే సామర్థ్యం ఉంటుంది. వాటికి తరచూ బ్యాటరీలను మార్చడమో, రీచార్జి చేయడమో తప్పనిసరి. అదే ‘టీవర్క్స్‌’ రూపొందించిన యూఏవీకి ఎక్కువ దూరం వేగంగా ప్రయాణించే సామర్థ్యం ఉంది. దీనిని మరింతగా మెరుగుపర్చే పనిలో ఉన్నాం. త్వరలో వంద కిలోమీటర్లకు పైగా దూరాన్ని చేరుకునేలా రూపొందిస్తాం. ఈ యూఏవీ తయారీకి అనుసరించిన సాంకేతికత, ఇతర అంశాలన్నింటినీ టీవర్క్స్‌ వెబ్‌సైట్‌లో పొందుపర్చాం. ఆసక్తి ఉన్న ఔత్సాహికులతో మా విజ్ఞానాన్ని పంచుకునేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నాం. యూఏవీల తయారీలో ఆసక్తి ఉన్న ముందుకు రావాలి.  – సుజయ్‌ కారంపురి, టీవర్క్స్‌ సీఈవో  ఏఎంఆర్‌టీ25 ప్రత్యేకతలివీ..  ►ఉన్నది ఉన్నట్టుగా పైకి ఎగిరి, అదే తరహాలో కిందికి దిగుతుంది. టేకాఫ్, ల్యాండింగ్‌ కోసం కేవలం ఐదు మీటర్లు పొడవు, 5 మీటర్లు వెడల్పు ఉన్న స్థలం సరిపోతుంది.  ►గాల్లోకి ఎగిరిన తర్వాత విమానం తరహాలో వేగంగా ముందుకు దూసుకెళ్తుంది. సుమారు 80–90 మీటర్ల ఎత్తులో.. గంటకు 100 కిలోమీటర్లకుపైగా వేగంతో వెళ్లగలదు.  ►నిలువుగా గాల్లోకి ఎగరడం (వీటీఓఎల్‌) కోసం నాలుగు రోటార్లు, ముందుకు దూసుకెళ్లడానికి ప్రొపెల్లర్‌ ఉన్నాయి.  ►4 వీటీఓఎల్‌ రోటార్లకు 10వేల మిల్లీఆంపియర్‌హవర్‌ (ఎంఏహెచ్‌) బ్యాటరీని అనుసంధానం చేశారు.  ►ముందుకు దూసుకెళ్లే ప్రొపెల్లర్‌ కోసం 30 సీసీ సామర్థ్యం ఉన్న పెట్రోల్‌ ఇంజన్‌ను అమర్చారు.  ►విమానం తరహాలో ఉండే రెక్కల వెడల్పు 2.5 మీటర్లు (రెండు వైపులా కలిపి..)  ►ఈ డ్రోన్‌లోని అల్యూమినియం ప్రధాన ఫ్రేమ్‌తోపాటు కలప, ప్లైవుడ్, కార్బన్‌ ఫైబర్‌ విడిభాగాలను ‘టీవర్క్స్‌’లోనే త్రీడీ ప్రింటింగ్‌ సాంకేతికతతో తయారు చేశారు.  ►ప్రస్తుతం ఔషధాల సరఫరాకు వినియోగించినా.. ఏరియల్‌ సర్వే, తనిఖీలు, నిఘా, రక్షణ రంగ అవసరాల కోసం వీటిని ఉపయోగించవచ్చు.  ►ఏఎంఆర్‌టీ25 కిలో నుంచి కిలోన్నర బరువు మోసుకుని.. గరిష్టంగా 45–50 కిలోమీటర్ల దూరం ప్రయాణించగలదు.  ►వంద కిలోమీటర్ల దూరం, 3.5 కిలోల బరువు మోసుకెళ్లేలా ఈ డ్రోన్‌ కొత్త మోడల్‌ను తయారు చేస్తున్నారు.  

న్యూఢిల్లీ: చేతితో విసిరితే ఎగురుకుంటూ వెళ్లి శత్రు స్థావరాల సమాచారాన్ని తెలియజేసే పది కిలోమీటర్ల రేంజ్ కలిగిన 200 ఆర్​క్యూ–11 రావెన్​ యూఏవీలను కొనుగోలు చేయడానికి భారత ఆర్మీ సిద్ధమైంది. వీటితో పాటు ఇజ్రాయిల్​ టెక్నాలజీతో తయారైన స్పైక్​ ఫైర్ ఫ్లై ఆయుధాలను కూడా కొనుగోలు చేయాలని నిర్ణయించింది. (ముంబై మురికివాడ ప్రపంచానికి అడుగుజాడ) ఫైర్​ ఫ్లై ఆయుధాలను 40 కిలోమీటర్ల రేంజ్​లో ఉన్న శత్రువులపై గురి తప్పకుండా ప్రయోగించొచ్చు. ఒక వేళ అనుకున్న టార్గెట్​ ప్రాంతాన్ని మారిపోతే ఫైర్​ ఫ్లై తిరిగి వెనక్కు వచ్చేస్తుంది. రావెన్​ యూఏవీలు 500 అడుగుల ఎత్తులో 95 కిలోమీటర్ల వేగంతో ప్రయాణించగలవు. శుత్రు సైన్యంపై నిఘా కోసం వీటిని వాడతారు. సరిహద్దుల్లో గల్వాన్​ వ్యాలీ లాంటి ఉదంతాలు జరిగినప్పుడు శత్రువును అంచనా వేయడానికి ఇవి పనికొస్తాయని నిపుణులు భావిస్తున్నారు. (కరోనా వేళ.. కొత్త రకం కరెన్సీ!) ఈ నెలలోనే భారతీయ వాయుసేనకు ఫ్రాన్స్​ నుంచి ఐదు రఫేల్​ ఫైటర్​ జెట్లు అందనున్నాయి. వీటిలో నాలుగింటిని పైలట్ల శిక్షణ కోసం వాడనుంది. ఈ ఏడాది చివరకు భారత నేవీ అణ్వాయుధ సామర్ధ్యం కలిగిన ఐఎన్​ఎస్​ అరిఘాత్​ను కమిషన్​ చేయనుంది. లడఖ్​ ఘటన తర్వాత హిందూ మహాసముద్రంలో చైనా ఆరు యుద్ధ నౌకలను పంపిందని పేరు చెప్పడానికి ఇష్టపడని నేవీ ఆఫీసర్ ఒకరు చెప్పారు. వాటిపై భారత నేవీ నిఘా పెట్టిందన్నారు. దాంతో తొలుత మూడు చైనా నౌకలు తిరిగి వెనక్కు పోయాయని, ఇటీవల మిగతావి కూడా వెళ్లాయని వెల్లడించారు.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: తొలి 3డీ ముద్రిత మానవ రహిత ఏరియల్‌ వెహికల్‌ (యూఏవీ) తొలిసారిగా మంగళవారం విజయవంతంగా గాలిలోకి ఎగిరింది. 3డీ ముద్రిత మానవ రహిత విమానాన్ని ‘టి వర్క్స్‌’గతేడాది నవంబర్‌లో రూపొందించగా, పలు ప్రయత్నాల తర్వాత గాలిలోకి ఎగిరింది. గంటకు 80 కి.మీ. వేగంతో గాలిలోకి ఎగిరిన విమానం వేగం పుంజుకుని ఆ తర్వాత గంటకు 140 కి.మీ. వేగాన్ని అందుకుంది. సుమారు రెండు నిమిషాల పాటు గాలిలో ప్రయాణించిన తర్వాత రేడియో సంబంధాలను కోల్పోయి నేలకూలింది. ఈ అనుభవంతో మరింత మెరుగైన యూఏవీని త్వర లో తయారుచేస్తామని టి వర్క్స్‌ ప్రకటించింది. 3డీ ముద్రిత యూఏవీని తయారు చేయడంలో టి వర్క్స్‌ చేసిన కృషిని రాష్ట్ర ఐటీ, పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి కె.తారకరామారావు అభినందించారు. ఎన్నో ప్రత్యేకతలను కలిగిన యూఏవీ తయారీలో పూర్తిగా 3డీ ముద్రిత విడి భాగాలను ఉపయోగించారు. ఈ విడి భాగాలను పాలీ లాక్టిక్‌ యాసిడ్‌ (పీఎల్‌ఎ), అక్రిలోనైట్రిల్‌ బ్యూటడీన్‌ స్టిరీన్, హై ఇంపాక్ట్‌ పాలిస్ట్రీన్‌ (హెచ్‌ఐపీఎస్‌) వంటి పదార్థాలతో తయారు చేశారు. ఒకటిన్నర కిలోల బరువున్న ఈ యూఏవీని గంటకు 200 కి.మీ. వేగంతో పయనించే సామర్థ్యం తో రూపొందించారు. మంగళవారం జరిగిన ప్రయోగ ఫలితాల ఆధారంగా భవిష్యత్‌లో 3డీ ముద్రిత యూఏవీల ఎయిరోడైనమిక్‌ ధర్మాలను విశ్లేషించి, మరింత మెరుగైన యూఏవీని తయారుచేసేందుకు టి వర్క్స్‌ సన్నాహాలు చేస్తోంది. ప్రోటోటైప్‌ల తయారీ సులభం.. ఎలక్ట్రానిక్స్, ఎలక్ట్రోమెకానికల్, మెకానికల్‌ రంగాలకు సంబంధించి దేశంలోనే అతిపెద్ద ప్రోటోటైప్‌ సెంటర్‌గా పేరొందిన టి వర్క్స్‌.. ఎయిరోస్పేస్‌ రంగంలో 3డీ ప్రింటింగ్‌ అప్లికేషన్ల సామర్థ్యం, పనితీరుపై వరుస పరిశోధనలు చేస్తోంది. గతంలో ఎయిర్‌క్రాఫ్ట్‌ల విడిభాగాలను కలప, ఫ్లైవుడ్‌తో తయారు చేసేందుకు నాలుగైదు వం దల గంటల సమయం పట్టేది. కానీ కంప్యూటర్‌ లో విడి భాగాల డిజైనింగ్, 3డీ ప్రింటర్ల ద్వారా ప్రోటోటైప్‌ల తయారీ సులభతరమైంది. యూ ఏవీలో అంతర్భాగాలను నట్లు, బోల్టులు తదితరాలతో సంబంధం లేకుం డానే తేనెపట్టులో అమర్చినట్లు బిగించి రూపాన్ని ఇచ్చారు. లిథి యం పాలిమర్‌ బ్యాటరీ వినియోగంతో తక్కువ ఖర్చుతో, తక్కువ సంక్లిష్టతతో తయారు చేసిన ఈ యూఏవీ డిజైన్, 3డీ విడి భాగాల ముద్రణకు వంద గంటల సమయం మాత్రమే పట్టిందని టి వర్క్స్‌ వర్గాలు వెల్లడించాయి.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: పూర్తిగా త్రీడీ సాంకేతికతతో తయారైన విడిభాగాలతో రూపొందించిన మానవ రహిత ఏరియల్‌ వెహికల్‌ (యూఏవీ)ను ‘టీ–వర్క్స్‌’పరీక్షించింది. గురువారం హైదరాబాద్‌కు 50 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఈ ప్రయోగాన్ని విజయవంతంగా నిర్వహించింది. యూఏవీ విడి భాగాలను పాలీ లాక్టిక్‌ యాసిడ్‌ (పీఎల్‌ఎ), అక్రిలోనైట్రిల్‌ బ్యూటాడిన్‌ స్టిరీన్, హై ఇంపాక్ట్‌ పాలిస్టైరీన్‌ (హెచ్‌ఐపీఎస్‌) పదార్థాలతో తయారుచేశారు. ఒకటిన్నర కిలోల బరువున్న ఈ యూఏవీని గంటకు 200 కిలోమీటర్ల వేగంతో పయనించేలా రూపొందించారు. గురువారం జరిగిన ప్రయోగ ఫలితాల ఆధారంగా భవిష్యత్తులో త్రీడీ ముద్రిత యూఏవీల ఏరో డైనమిక్‌ ధర్మాలను విశ్లేషించనున్నారు. ఎలక్ట్రానిక్స్, ఎలక్ట్రో మెకానికల్, మెకానికల్‌ రంగాలకు సంబంధించి దేశంలోనే అతిపెద్ద ప్రోటోటైప్‌ సెంటర్‌గా పేరొందిన టీ వర్క్స్‌.. ఎయిరోస్పేస్‌ రంగంలో త్రీడీ ప్రింటింగ్‌ అప్లికేషన్ల సామర్థ్యం, పనితీరుపై వరుస పరిశోధనలు చేస్తోంది. ‘గతంలో ఎయిర్‌క్రాఫ్ట్‌ల విడిభాగాలను కలప, ప్లేవుడ్‌తో తయారు చేసేందుకు గతంలో నాలుగైదు వందల గంటలు పట్టేది. కానీ కంప్యూటర్‌లో విడి భాగాల డిజైనింగ్, త్రీడీ ప్రింటర్ల ద్వారా ప్రోటోటైప్‌ల తయారీ సులభతరమైంది’అని టీ–వర్క్స్‌ సుజయ్‌ కారంపూరి వివరించారు. తక్కువ ఖర్చుతో తయారీ..  లిథియం పాలీమర్‌ బ్యాటరీ వినియోగంతో తక్కువ ఖర్చుతో, తక్కువ సంక్లిష్టతతో తయారు చేసినట్లు సుజయ్‌ వెల్లడించారు. గురువారం పరీక్షించిన యూఏవీ డిజైన్, త్రీడీ విడి భాగాల ముద్రణకు 100 గంటల సమయం మాత్రమే పట్టిందని చెప్పారు. ప్రస్తుతం నిర్మాణంలో ఉన్న టీ–వర్క్స్‌ భవనం మరో 5 నెలల్లో పూర్తవుతుందని, అయితే ఈ ఏడాది డిసెంబర్‌లో మొట్టమొదటి అత్యాధునిక ఏరోమోడలింగ్‌ వర్క్‌షాప్‌ను ప్రారంభించేందుకు సన్నాహాలు చేస్తున్నట్లు వెల్లడించారు. సొంతంగా యూఏవీల డిజైన్, నిర్మాణంపై ఆసక్తి ఉన్నవారు టీ–వర్క్స్‌ వెబ్‌సైట్‌లో వివరాలు నమోదు చేసుకోవాలని సూచించారు.

పాక్‌ ఆక్రమిత కశ్మీర్‌లోని బాలాకోట్‌లో జైషే ఉగ్రవాద శిక్షణ శిబిరంపై భారత వైమానిక దళం మెరుపుదాడి చేయడంతో పాకిస్తాన్‌కు రక్షణ పరంగా తన వైఫల్యాలేమిటో తెలిసి వచ్చింది. దాంతో భవిష్యత్తులో ఇలాంటివి పునరావృతం కాకుండా జాగ్రత్తపడుతోంది. భారత్‌ విషయంలో ఇంత వరకు అనుసరిస్తున్న వ్యూహాలను మార్చుకుంటోంది. సైనిక స్థావరాల వద్ద భద్రతను పటిష్టం చేయడం, సరిహద్దులో నిఘాను పెంచడం వంటి చర్యలు తీసుకుంటున్నట్టు భారత నిఘా వర్గాలు పసిగట్టాయి. ఏ మాత్రం దొరక్కుండా, రాడార్లకు కూడా చిక్కకుండా భారత్‌ దాడి చేయడం, ఆ తర్వాత భారత్‌పై దాడికి చేసిన యత్నం విఫలమవడాన్ని పాక్‌ సైన్యం జీర్ణించుకోలేకపోతోందని భారత నిఘావర్గాల భోగట్టా. అత్యాధునిక ఆయుధాలు, నిఘా వ్యవస్థలను సత్వరమే సమకూర్చుకోవాలని, సరిహద్దులో నిఘాను పెంచాలని నిర్ణయించింది. వాస్తవాధీన రేఖ, పాక్‌ ఆక్రమిత కశ్మీర్‌లలో నిఘాకోసం మరిన్ని డ్రోన్‌లను ఉపయోగించాలని, వాటిని చైనా నుంచి కొనాలని నిర్ణయించింది. అలాగే, సరిహద్దులో చైనా తయారీ మధ్యంతర క్షిపణులను మోహరించాలని కూడా ఆలోచిస్తోంది. అత్యాధునిక రైన్‌బో డ్రోన్‌లు, యూఏవీల కొనుగోలుకు చైనాతో ఒప్పందాలు కుదుర్చుకుంది.  మరోవైపు ఉగ్ర సంస్థలకు కూడా జాగ్రత్తలు చెబుతోంది. ఆయుధాలను బహిరంగంగా ప్రదర్శించవద్దని, వాస్తవాధీన రేఖకు దూరంగా శిబిరాలు ఏర్పాటు చేసుకోవాలని  సూచించినట్టు నిఘా వర్గాల సమాచారం. అలాగే, ఉగ్రవాదులంతా పాక్‌ సైనిక యూనిఫాంలు  లేకుండా బయట తిరగవద్దని కూడా స్పష్టం చేసింది.  భారత్‌పై దాడుల కోసం ఉగ్రవాదుల కన్సార్టియం ఏర్పాటుకు ఐఎస్‌ఐ ప్రయత్నిస్తోందని తెలిసింది. ఇందుకోసం జైషే, హఖానీ, తాలిబన్, ఐసిస్‌ వంటి ఉగ్ర సంస్థల మధ్య సమావేశాలు ఏర్పాటు చేస్తోందని నిఘా వర్గాలు పసిగట్టాయి. 

హైదరాబాద్, బిజినెస్‌ బ్యూరో: ఏరోస్పేస్, డిఫెన్స్‌ రంగంలో భాగ్యనగరం సిగలో మరో కలికితురాయి చేరింది. మానవ రహిత విమానాల (యూఏవీ) తయారీకి హైదరాబాద్‌ కేంద్రం అయింది. విభిన్న రంగాల్లో ఉన్న అదానీ గ్రూప్‌... తన అనుబంధ సంస్థ అదానీ డిఫెన్స్‌ అండ్‌ ఏరోస్పేస్‌ ద్వారా ఈ రంగంలోకి అడుగుపెట్టింది. ఇజ్రాయెల్‌ దిగ్గజం ఎల్బిట్‌ సిస్టమ్స్‌తో కలిసి సంయుక్తంగా శంషాబాద్‌ సమీపంలో 20 ఎకరాల్లో అదానీ ఎల్బిట్‌ యూఏవీ కాంప్లెక్స్‌ను ఏర్పాటు చేసింది. ఇక్కడ హెర్మెస్‌ 900 యూఏవీలను రూపొందిస్తారు. వీటిని భారత్‌తోపాటు వివిధ దేశాల్లోని ఎల్బిట్‌ కస్టమర్లకు విక్రయిస్తారు. భారత్‌లో ప్రైవేటు రంగంలో అన్‌–మ్యాన్డ్‌ ఏరియల్‌ వెహికిల్స్‌ (యూఏవీ) తయారీకి ఏర్పాటు చేసిన తొలి కేంద్రం ఇది. అలాగే ఎల్బిట్‌ సిస్టమ్స్‌ ఇజ్రాయెల్‌ వెలుపల ఏర్పాటు చేసిన ఉత్పత్తి కేంద్రం కూడా ఇదే. అదానీ ఏరోస్పేస్‌ పార్క్‌ సైతం ఇక్కడ కొలువుదీరింది. అదానీ, ఎల్బిట్‌ ప్రతినిధులతో కలిసి శుక్రవారం ఈ రెండు కేంద్రాలను తెలంగాణ హోం శాఖ మంత్రి మొహమ్మద్‌ మహమూద్‌ అలీ ప్రారంభించారు.   ప్రపంచంలో 15 దేశాల్లో.. అత్యాధునిక హెర్మెస్‌ 900 యూఏవీలను ప్రపంచవ్యాప్తంగా 15 దేశాల్లోని సైన్యం నిఘా, ఇంటెలిజెన్స్‌ కోసం విజయవంతంగా వినియోగిస్తోంది. 150 యూఏవీల కోసం ఇండియన్‌ ఆర్మీ, నేవీ, ఎయిర్‌ఫోర్స్‌ ఆఫర్‌ చేసిన టెండర్లలో అదానీ ఎల్బిట్‌ల జాయింట్‌ వెంచర్‌ పోటీపడుతోంది. ఇక హైదరాబాద్‌ సెంటర్‌లో తొలి ఉత్పాదన మార్చికల్లా సిద్ధం కానుంది. తొలుత ఏటా నాలుగు వాహనాలను తయారు చేస్తారు. 2020 చివరికల్లా ప్లాంటు సామర్థ్యం ఏడాదికి 18 వెహికిల్స్‌ స్థాయికి చేరనుందని అదానీ డిఫెన్స్, ఏరోస్పేస్‌ హెడ్‌ ఆశిష్‌ రాజవంశీ మీడియాకు వెల్లడించారు. కాంప్లెక్సులో 110 మంది ఇంజనీర్లు, టెక్నికల్‌ సిబ్బంది పనిచేస్తున్నట్టు చెప్పారు. ట్రైనింగ్, ఆర్‌అండ్‌డీ సెంటర్‌ స్థాపిస్తున్నామని, పరిశ్రమకు అవసరమైన మానవ వనరులకు ఇక్కడ శిక్షణ ఇస్తామని వివరించారు. 2019 సెప్టెంబరు నుంచి హెలికాప్టర్ల గేర్స్‌ ట్రాన్స్‌మిషన్‌ సిస్టమ్స్‌ తయారు చేస్తామన్నారు. హైదరాబాద్‌ సెంటర్‌కు సుమారు రూ.100 కోట్లు ఖర్చు చేసినట్టు ఎల్బిట్‌ సిస్టమ్స్‌ ప్రెసిడెంట్‌ బెజలెల్‌ మెషిలిస్‌ వెల్లడించారు.


 న్యూఢిల్లీ: భారత్-పాక్ బోర్డర్లో మంగళవారం అలజడి రేగింది.  మానవ రహిత విమానాలు(యూఎవీ)లు తిరుగుతున్నట్లు బీఎస్ఎఫ్ గుర్తించింది. దీంతో అప్రమత్తమైన బలగాలు బంగ్లాదేశ్ సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో గస్తీని పెంచాయి. సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో భారత్ హై అలర్ట్ ప్రకటించిన విషయం తెలిసిందే.
  
 పాక్ తో సరిహద్దును కలిగిన ఉన్న పశ్చిమ ప్రాంతంలో పరిస్ధితులు ఉద్రిక్తంగా ఉన్నాయి. నియంత్రణ రేఖకు అవలి నుంచి తరచూ దాడులు జరుగుతుండటంతో ఆర్మీకి దన్నుగా నిలిచేందుకు బీఎస్ఎఫ్ బలగాలను కూడా మోహరించినట్లు బీఎస్ఎఫ్ డైరెక్టర్ జనరల్ కేకే శర్మ చెప్పారు. బంగ్లాదేశ్ కు చెందిన బోర్డర్ గార్డ్ బంగ్లాదేశ్(బీజీబీ)తో చర్చలు జరిపినట్లు తెలిపారు.
  
 ఇరువర్గాలు సరిహద్దులో భద్రతను కట్టుదిట్టం చేసేందుకు జరిపిన సంప్రదింపులు విజయవంతమైనట్లు పేర్కొన్నారు. బంగ్లాదేశ్ భూభాగం నుంచి ఉగ్రదాడులు జరుగుతాయనే సమాచారం లేకపోయినప్పటికీ ముందస్తు చర్యగా సంప్రదింపులు జరిపినట్లు వెల్లడించారు. ఇండో-పాక్, ఇండో-బంగ్లా బోర్డర్లో గస్తీని పెంచినట్లు చెప్పారు.
  
 సరిహద్దు రాష్ట్రాలైన జమ్మూ, పంజాబ్, రాజస్ధాన్, గుజరాత్ లలో ఎలాంటి భద్రతా ఒప్పందాల ఉల్లంఘన జరగలేదని తెలిపారు. భారత్ సరిహద్దులకు 100 మీటర్ల దూరంలో వచ్చిన మానవ రహిత విమానంపై ఆయన స్పందించారు. భారత్ సంసిద్ధతను తెలుసుకునేందుకు పాక్ యూఏవీని ఉపయోగించి ఉంటుందని అన్నారు. ఎలాంటి దాడులనైనా ఎదుర్కొనేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నట్లు వెల్లడించారు. 
  
 సరిహద్దు గ్రామాలను బలగాలు ఖాళీ చేయించలేదని, ఆయా రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలే ముందస్తు చర్యగా ప్రజలను తరలించాయని చెప్పారు. భారత్-పాక్ సరిహద్దుల్లో ఉన్న పొలాలకు రైతులను వెళ్లనిస్తున్నట్లు తెలిపారు. 
  


  న్యూఢిల్లీ: రాంలీలా మైదానంలో పది ద్రోణ్  కెమెరాలను ఏర్పాటు చేయాలనే ప్రతిపాదన ఆచరణకు నోచుకునేవిధంగా కనిపించడంలేదు. ఇందుకు కార ణం పోలీసు శాఖ అభ్యంతరం వ్యక్తం చేయడమే. పోలీసు శాఖ అధికారులందించిన సమాచారం ప్రకారం నగర పరిధిలోని ఏ ప్రాంతంలోనైనా మనుషులతో పనిలేకుండా మానవ రహిత వాహనాలకు (యూఏవీ) అనుమతి లేదు. సాధారణంగా పౌరులు ఉపయోగించే ద్రోణ్‌లు అత్యంత చిన్నగా ఉంటాయి. వీటికి కెమెరాలను అమరుస్తారు. ఆ తర్వాత నిఘా, ట్రాఫిక్ నియంత్రణ, సినిమా షూటింగ్ తదితర అవసరాలకు వినియోగిస్తుంటారు. వీటి పొడవు రెండు మీటర్లకు మించదు. బరువు కూడా రెండు కిలోల కంటే తక్కువగా ఉంటుంది. రిమోట్ ఆధారంగా పనిచేసే ఈ ద్రోణ్‌ల వేగం గంటకు 40 కిలోమీటర్లు.
  
  అనుమతి పొందలేదు: రాంలీలా కమిటీ
  ఈ విషయమై రాంలీలా కమిటీ అధ్యక్షుడు అర్జున్ కుమార్ మాట్లాడుతూ ప్రస్తుతానికి తాము పోలీసు శాఖ అనుమతి పొందలేదన్నారు. అయితే ఈ విషయాన్ని పోలీసు కమిషనర్ దృష్టికి మాత్రం తీసుకెళ్లా మన్నారు. దీంతోపాటు కేంద్ర హోం శాఖ మం త్రితో కూడా మాట్లాడామన్నారు. వీటి విషయంలో పోలీసులకు ఎటువంటి అభ్యంతరమూ ఉండకపోవచ్చన్నారు. కాగా ద్రోణ్ కెమెరాలకు సంబంధించి రాంలీలా కమిటీనుంచి తమకు ఎటువంటి దరఖాస్తు అందలేదని ఉత్తర జిల్లా డీ సీపీ మధుర్ వర్మ చెప్పారు. ఒకవేళ ఎవరైనా దరఖాస్తు చేసుకున్నప్పటికీ అందుకు అంగీకరించబోమని స్పష్టం చేశారు. భద్రతాపరంగా అత్యంత ప్రాధాన్యం కలిగిన ఎర్రకోట వద్ద వీటిని వినియోగించేందుకు అనుమతి లేదన్నారు.