ఒకరు రిటైర్డ్ ప్రిన్సిపాల్.. ఇంకొకరు డాక్టర్.. మరొకరు ఐటీ ప్రొఫెషనల్.. ఇలా డిఫరెంట్ వృత్తుల వారంతా ఒక చోటికి చేరారు. వీరే కాదు.. ఇంకా ఎందరెందరో.. అక్కడికి చేరుకున్నారు. వారి ఉద్యోగాలే కాదు.. ఏజ్ గ్రూప్‌లు కూడా వేర్వేరే. మరి వీరందరినీ కలిపింది ఏమిటంటే.. జ్యోతిషం. అవును గ్రహగతులే వీరందరినీ ఒక్కతాటిపైకి తెచ్చాయి. అవును వీరంతా  ఆస్ట్రాలజీలో పీహెచ్‌డీ చేస్తున్నారు. సికింద్రాబాద్‌లోని లయన్స్ భవన్‌లో ఆదివారం జరిగిన ఆస్ట్రో సదస్సులో వీరంతా పాల్గొన్నారు.        
 ..:: దార్ల వెంకటేశ్వరరావు
  
 ఒకప్పుడు కొందరికి మాత్రమే పరిమితమైన జ్యోతిష జ్ఞానంపై ఇప్పుడు ఎందరికో ఆసక్తి పెరుగుతోంది.  జ్యోతిషాన్ని ఉపాధిమార్గంగా ఎంచుకుని కొందరు శాస్త్రీయంగా ఈ విద్యను అభ్యసిస్తున్నారు. ఇతర వృత్తుల్లో ఉన్నవారు సైతం జ్యోతిషాన్ని ప్రవృత్తిగా స్వీకరించి.. శాస్త్రాన్ని అభ్యసిస్తున్నారు. బేసిక్స్‌తో వదిలేయకుండా.. పీహెచ్‌డీ వరకూ చేస్తున్నారు. ‘శాస్త్రాన్ని అధ్యయనం చేయకుండా.. మిడిమిడి జ్ఞానంతో గ్రహాల అనుగ్రహాన్ని, ఆగ్రహాన్ని అంచనా వేస్తూ చాలా మంది అమాయక జనం నుంచి వేలకు వేలు కొల్లగొడుతున్నారు. శాస్త్రాన్ని సబ్జెక్ట్‌లా చదివిన ఆస్ట్రాలజర్స్ అవసరం ఎంతైనా ఉంది’ అని అంటారు ఈ సదస్సుకు హాజరైన ఓ ఐటీ ప్రొఫెషనల్.
  
 సీరియస్ స్టడీ..
 
 గ్రహగతులను పక్కాగా లెక్క కడితే.. భవిష్యత్తును ఈజీగా చెప్పేయొచ్చు అంటున్నారీ పీహెచ్‌డీ విద్యార్థులు. ‘గ్రహాలు, నక్షత్రాలు మనిషి ప్రవర్తనపై ప్రభావం చూపుతాయి. జీవితంలో ప్రతి మార్పునకు ఆస్ట్రాలజీ కచ్చితమైన సమాధానం ఇవ్వగలదు. అయితే దీన్ని చాలా మంది ఆదాయ వనరుగానే భావిస్తున్నారు కాని, ఆసక్తిగా పరిశీలించడం లేదు’ అని ఐటీ ఉద్యోగి శ్రీనివాస్ అభిప్రాయపడ్డారు.
 
 ఎమ్మెస్సీ మైక్రోబయోలజీ చేసిన కాత్యాయిని అందులోనే పీహెచ్‌డీ చేసింది. తెలుగు ఎంఏ కూడా చేసింది. ప్రస్తుతం మెడికల్ ఆస్ట్రాలజీలో పీహెచ్‌డీ చేస్తోంది. జ్యోతిషాన్ని సైన్స్ కోణంలో చూస్తూ నూతన ఆవిష్కరణల దిశగా ఆమె ప్రయాణిస్తున్నారు. సంతాన లేమి, ఒబెసిటీ, గర్భాశయ వ్యాధులు.. వీటికి కారణాలను ఆస్ట్రోలజీ ద్వారా కనుగొనే ప్రయత్నం చేస్తున్నారామె. ‘ నా భర్త గాంధీ ఆస్పత్రిలో ఫోరెన్సిక్ విభాగాధిపతి. అలాగే ఆయన దగ్గరకు వచ్చిన సంచలనాత్మక కేసుల్లో కొన్ని స్టడీ చేశా. అలాంటి వారి మరణాల కారణాలను విశ్లేషించాను కూడా’ అని వివరించారు.  ఇలా చాలామంది ఔత్సాహికులు జ్యోతిషాన్ని సీరియస్‌గా తీసుకుంటున్నారు.
  
 ముందుగానే గుర్తించొచ్చు
 
 సాప్ట్‌వేర్ ఇంజనీర్‌గా పనిచేస్తున్నాను. ప్రస్తుతం మెడికల్ ఆస్ట్రాలజీలో పీహెచ్‌డీ చేస్తున్నాను. అమెరికాలో పదేళ్లు  సాప్ట్‌వేర్ కన్సల్టెంట్‌గా పనిచేశా. అక్కడ ఇండియన్, ఫారిన్ ఆస్ట్రాలజీ సంబంధాలపై కొంత పరిశోధన చేశాను. ఇప్పుడు మెడికల్ ఆస్ట్రాలజీలో నేను చేసిన కొన్ని పరిశోధనల ద్వారా క్యాన్సర్ వ్యాధి వచ్చే సంగతి ముందుగానే గుర్తించవచ్చు. దాదాపు 200 కేసుల్లో ఇది నిరూపితమైంది. ముందుగానే గుర్తించడం వల్ల వ్యాధి నివారణకు ముందస్తు జాగ్రత్తలు తీసుకునే అవకాశం ఉంది.
  - రఘునాథ్ సాప్ట్‌వేర్ ఇంజనీర్  (టెక్ మహీంద్రా సీనియర్ ప్రాజెక్టు మేనేజర్)
  
 ఉచిత బోధన
 
 అవగాహన లేకుండా చాలామంది జోస్యం చెప్పి లాభం కంటే నష్టం ఎక్కువ చేస్తున్నారు. ప్రతి సమస్యకు జ్యోతిషం పరిహారం చూపింది. చిన్న చిన్న రెమెడీలు కూడా చెప్పింది. దీన్ని అందరికీ పరిచయం చేసేందుకు 2000 సంవత్సరంలో జేకేఆర్ ఆస్ట్రో రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్ ఏర్పాటు చేశాను. ఇందులో ఆస్ట్రాలజీ ఉచితంగా నేర్పిస్తాం. ఫ్లోరిడాలోని యోగ సంస్కృతం యూనివర్శిటీ 2011 సంవత్సరంలో మాకు అప్లియేషన్ ఇచ్చింది. అప్పటి నుంచి పీహెచ్‌డీ కూడా ప్రవేశపెట్టాం.
  - డాక్టర్ ఎన్‌వీఆర్‌ఏ రాజ (జేకేఆర్ ఆస్ట్రో రిసెర్చ్ ఫౌండేషన్ వ్యవస్థాపకులు)


 చేయి తిరిగిన రచయితలు, కవులు.. ఇప్పుడిప్పుడే కలానికి పదును పెడుతున్న యువతరం.. ఒకచోట చేరి తమ భావాలను పంచుకున్నారు. అభిప్రాయాలను కలబోసుకున్నారు. సీనియర్స్ తమ అనుభవాల నుంచి పాఠాలు చెబితే.. జూనియర్స్ తమ సందేహాలను నివృత్తి చేసుకున్నారు. రచనలో రాణించడమెలా? కథల ఎంపిక ఎలా? శిల్పం ఎలా ఉండాలి? రాసేస్తాం సరే... పబ్లిషింగ్, మార్కెటింగ్‌ల మాటేమిటి? ఇలా అనేక అంశాలపై ఎడతెగని చర్చకు వేదికైంది సికింద్రాబాద్‌లోని అవర్ సేక్రెడ్ స్పేస్. రెండు రోజులపాటు జరిగిన రైటర్స్ కార్నివాల్ సలహాలు, సూచనలతో యువ రచయితలకు దిశానిర్దేశం చేసింది. పదహారేళ్ల అనూష నుంచి 65 ఏళ్ల రాజ్‌కుమార్ చోబ్రా వరకు రచనల్లో వచ్చే ఇబ్బందులు, మంచి  రచనకు కావాల్సిన మెలకువలు నేర్చుకున్నారు.
  ..:: దార్ల వెంకటేశ్వరరావు
  
 రచనలు చేయడాన్ని హాబీ చేసుకోవాలని చాలామం దికి ఉంటుంది. మనసులో అందమైన ఊహలు రెక్క లు తొడుక్కుంటాయి. వాటిని కాగితంపై పెట్టాలను కునే సరికి చేయి కదలదు. ఏవేవో కలలు.. కలం పట్టి కళ్లకు కడదామంటే అక్షరం పడదు. ఇలాంటి వారితో పాటు సీనియర్స్ నుంచి సలహా సూచనలు పొందాల నుకుని.. ఆ చాన్స్ దక్కని రచయితలూ ఎందరో.. అటువంటి వారంతా తమ సందేహాలను తీర్చుకుని కొత్త ఉత్సాహం నింపుకొన్నారు.
  
 కలం బాటలో..
 
 సాధారణంగా రచనా వ్యాసంగంలోకి రావాలనుకునేవాళ్లు క్లాసిక్స్ చదవడానికే ప్రాధాన్యమిస్తారు. కానీ.. సమకాలీన రచనలూ చదవాలి. ఇది సీనియర్ రచయితలు ముక్తకంఠంతో చెప్పేమాట. అప్పుడే ప్రస్తుత కవిత్వంలో వస్తున్న మార్పులు, స్టాండర్డ్స్ తెలుస్తాయి. కొత్త రచయితలు సొంతంగా పబ్లిష్ చేసుకుని పుస్తకాలు బయటకు తెస్తే అవి కేవలం తెలిసిన వారి వద్దకే వెళతాయి. దీంతో విమర్శలు తక్కువగా ఉండి రచయిత చేసిన పొరపాట్లు తెలియవు. సంప్రదాయ పబ్లిషర్స్ ద్వారా వెళ్తేనే ఎక్కువ మంది దగ్గరకు రచనలు వెళ్తాయి. తప్పొప్పులు తెలుస్తాయి. కేవలం పుస్తకాల పబ్లిషింగ్‌పైనే ఆధారపడటం వల్ల ప్రయోజనం లేదు. అందరూ ఉపయోగిస్తున్న సోషల్ మీడియాలో పబ్లిషింగ్ ఎలా చేసుకోవచ్చో కూడా ఆలోచించాలి. ఇవన్నీ వివరించి చెప్పిందీ రైటర్స్ కార్నివాల్. సొంత బ్లాగులు నిర్వహించడం, పేరొందిన వెబ్‌సైట్స్‌లో ‘ఈ పబ్లిషింగ్’ గురించీ సీనియర్స్ వివరించారు.
  
 ‘పెన్’టాస్టిక్ థీమ్..
 
 యువ, ఔత్సాహిక రచయితలను ప్రోత్సహించడానికి, వారికి ‘కొత్త కథ’ల్లోకి దారి చూపడానికి కార్నివాల్ ప్లాట్‌ఫామ్‌లా ఉపయోగపడింది. మూడేళ్లుగా రైటర్స్ కార్నివాల్ నిర్వహిస్తున్నారు. 2012లో డాక్యుమెంట్రీ, జర్నల్స్‌పై, 2013లో చిల్డ్రన్ రైటర్స్, 2014లో పబ్లిషింగ్ ఎలా.. అనే అంశాలపై నిర్వహిం చారు. నాలుగోసారి సెన్సిటివ్ అంశాలను థీమ్‌గా ఎంచుకున్నారు. యువ రచయితలు తమ రచనలెలా పబ్లిష్ చేసుకోవాలో ఇందులో వివరించారు.
  
 తెలుగు రైటర్స్‌కూ వేదిక కావాలి...
 
 అనితా దేశాయ్ షార్ట్ స్టోరీ రైటర్. వివిధ సామాజికాంశాలపై తన బ్లాగ్‌తో పాటు వివిధ వెబ్‌సైట్లలో, సోషల్ మీడియాలో ఆర్టికల్స్ ప్రచురించారు. ఈ కార్నివాల్‌లో విడుదల చేసిన ‘సెలబ్రేటింగ్ ఇండియా’ పుస్తకంలో ఆమె రాసిన ‘ఎపిలిప్టిక్’ షార్ట్ స్టోరీ పబ్లిష్ అయింది. ఫిట్స్ వచ్చే ఓ మహిళ పుట్టుక నుంచి ఎదుర్కొన్న ఇబ్బందుల నేపథ్యంతో ప్రస్తుతం ఆమె రాస్తున్న కథ ‘డొమెస్టిక్ మేడ్’. ‘పబ్లిషింగ్‌లో ఇబ్బందులు, కాపీరైట్ చట్టాల గురించి కార్నివాల్ వల్లే తెలుసుకోగలిగాను’ అని అనితా దేశాయ్ చెప్పారు. రిటైర్డ్ ఐఏఎస్ ముక్తేశ్వరరావుకి చిన్ననాటి నుంచి రచనలు చేయడం హాబీ. ‘..కానీ విధి నిర్వహణలో ఒత్తిళ్లతో రచనా వ్యాసంగంపై దృష్టి పెట్టలేదు. పదవీ విరమణతో సమయం దొరికింది. సంస్కృతి, సంప్రదాయాలు, చరిత్రపై ఆర్టికల్స్ రాసినా.. అవి ఆంగ్లంలోనే. తెలుగు రైటర్స్ కు ఇలాంటి వే దిక అవసరం. నేను సైతం కార్నివాల్‌లో ఉత్సాహంగా పాల్గొన్నా’నంటారాయన.
  
 మతం కన్నా.. మానవ సంబంధాలు మిన్న...
 
 65 ఏళ్ల రాజ్‌కుమార్ ఛాబ్రా స్టేట్‌మెంట్ ఇది. అందుకే ఆ సంబంధాల్లోని బాంధవ్యాల గురించి ఎక్కువగా రాస్తుంటారాయన. నిత్యం తన కళ్లముందు జరిగే అంశాలే ఆయన కథా వస్తువు. పెళ్లికోసం మతం మారతాడు ఓ కశ్మీరీ పండిట్. మతం మారాక అతని కుటుంబంతో కొనసాగే అనుబంధాలు, బంధాలకు కథా రూపమిచ్చారు. అంతేకాదు... ఓసారి హాంగ్‌కాంగ్‌కు వెళ్లిన రాజ్‌కుమార్ మొబైల్ బ్యాటరీ పాడైంది. కొత్త బ్యాటరీ కొనేందుకు వెళ్తే... అప్పటికే టైమ్ అయిపోయింది. అయినా షాపు యజమాని ఓ మొబైల్ ఇచ్చి అది ఉదయం వరకూ వాడుకోమని, పొద్దున్నే కొత్త బ్యాటరీ తీసుకోమని ఇచ్చాడు. ‘దేశంకాని దేశంలో... ఎవరో ఏమిటో తెలియకుండా ఫోన్ ఇవ్వడం నమ్మకం. అదే మనుషుల మధ్య ఉండే గొప్ప బంధం. వీటి నేపథ్యంతో ఎన్ని కథలై నా రాయొచ్చు’ అంటారు రాజ్‌కుమార్. ఆయన నుంచి యువ, ఔత్సాహిక రచయితలు ఎన్నో విషయాలు తెలుసుకున్నారు. మనసులో మెదిలో ఊహలకు ఎలా అక్షర రూపమివ్వాలో ఆయన చెప్పిన తీరు ఆకట్టుకుంది. ‘నేను చూసిన ప్రదేశాలు, ప్రకృతి గురించి సొంత బ్లాగ్‌లో పెడుతుంటాను. ఈ కార్నివాల్ నాకు కొత్త దారి చూపింది’ అని ఆనందంగా చెప్పింది ఇందిర. ఆమెలాంటి ఔత్సాహికులు మరెందరో ఇక్కడ రచనా మెలకువల్ని ‘కలం’ నిండా  నింపుకొన్నారు.
  
 చాలా నేర్చుకున్నా...
 
 చిన్నప్పటి నుంచి చిన్నచిన్న కథలు, కవితలు రాయడం అలవాటు. నేను రాసిన కథలు నా బ్లాగ్‌లోనే పబ్లిష్ చేస్తుంటాను. ఎమోషనల్ అంశాలపై రాయడమంటే ఇష్టం. ఈ కార్నివాల్‌లో ట్రాన్స్‌జెండర్స్ సమస్యల గురించి తెలుసుకోగలిగాను. ఇలాంటి సెన్సిటివ్ అంశాలపై  రచనలు చేయాలని అనుకుంటున్నా. ఇక్కడ చాలా నేర్చుకున్నా.
  - అనూష, ఇంటర్ ఫస్టియర్
  
 సెల్ఫ్ డిస్కవరీతో...
 
 పుట్టుకతోనే అంధురాలిని. 14 ఏళ్లనుంచే తెలుగు, ఇంగ్లిష్‌లో కథలు, కవితలు రాస్తున్నాను. ఇఫ్లూలో ఎంఏ ఇంగ్లిష్ పూర్తి చేసి ఇప్పుడు ఇంగ్లిష్ సాహిత్యంలో పీహెచ్‌డీ చేస్తున్నాను. నేను రాసిన ఎన్నో కథలు, కవితలు, వ్యాసాలు పత్రికల్లో అచ్చయ్యాయి. విజన్ వాయిస్ సాఫ్ట్‌వేర్‌తోకంప్యూటర్‌లో రాస్తుంటాను. నాలాంటి అంధులు, డిజేబుల్డ్ పర్సన్స్‌లో ఉండేసెల్ఫ్ డిస్కవరీతో ఎక్కువ రచనలు చేయొచ్చు. ఈ మధ్యే ఓ నవల రాయడం ప్రారంభించా. ఒక గ్రామీణ మహిళ కొత్త ప్రపంచంలోకి వెళితే ఎలా ఉంటుంది అనే అంశంపై. సగం పూర్తయింది. దీన్ని పుస్తక రూపంలో తీసుకురావాలని ఉంది.
  - జోత్స్న ఫణిజా, రచయిత్రి
  
 యువ రచయితలను ప్రోత్సహించాలని...
 
 యువ రచయితలను ప్రోత్సహించాలనే ఉద్దేశంతో మూడేళ్లుగా రైటర్స్ కార్నివాల్ నిర్వహిస్తున్నాం. ఒక్కో సంవత్సరం ఒక్కో థీమ్. ఈసారి అంధులు, ట్రాన్స్ జెండర్స్‌తోపాటు కామెడీ అంశాలను చేర్చాం. గతంలోలాగే మంచి రెస్పాన్స్ వచ్చింది. ఈ ఉత్సాహంతో వచ్చే సంవత్సరం కూడా కండక్ట్ చేస్తాం. అయితే తెలుగు రచయితల కోసం ప్రత్యేక కార్నివాల్ ఏర్పాటు చేయాలని ఆలోచిస్తున్నాం.
  - నివే దిత, నివాసిని పబ్లిషర్స్, కార్నివాల్ నిర్వాహకురాలు
  


 పల్లె జానపదాలు.. అలనాటి ఆణిముత్యాలు.. ప్రజెంట్ మెలొడీస్... శుక్రవారం వెస్లీ కళాశాల భిన్నమైన పాటల సంద్రమైంది. బిగ్ ఎఫ్‌ఎం ఆధ్వర్యంలో జరిగిన ‘బిగ్ గోల్డెన్ వాయిస్ సీజన్-2’ ఫైనల్‌లో ఆరుగురు గాయకులు తవు సత్తా చాటారు. వరంగల్‌కు చెందిన సుహిత విజేతగా నిలిచింది. ప్రముఖ గాయని సునీత న్యాయ నిర్ణేతగా వ్యవహరించారు. బిగ్ ఎఫ్‌ఎం దేశవ్యాప్తంగా 44 రేడియో స్టేషన్లలో నిర్వహించిన ఈ పోటీల్లో 37 మంది విజేతల్ని ఎంపిక చేసింది. ముంబాయిలో జరిగే ఫైనల్స్‌లో పాల్గొనే 37 మందిలో సుహిత ఒకరు. ఇక అందులో గెలుపొందినవారికి బాలీవుడ్‌లో సింగర్‌గా అవకాశం దక్కుతుంది.
  
 ‘గాయకులుగా నిలదొక్కుకోవాలనే ఔత్సాహికులకు ఇది మంచి అవకాశం. ముంబైలో హైదరాబాద్ సత్తాను చాటి బాలీవుడ్‌లోనూ అవకాశం దక్కించుకోవాలని కోరుకుంటున్నా. ఉరుకుల పరుగుల జీవితంలో మనిషికి, మనసుకు సంగీతం ఎంతో హాయినిస్తుంది. అదే సంగీతం గొప్పదనం. అలాంటి సంగీతాన్ని పదికాలాలపాటు బతికించేందుకు బిగ్ ఎఫ్‌ఎం చేస్తున్న కృషి అభినందనీయం’ అని  సునీత అన్నారు.
  - దార్ల వెంకటేశ్వరరావు


 * తెలంగాణ సాంస్కృతిక, ఆధ్యాత్మిక వైభవం
 * ఇక నుంచి అధికారిక సంబరం
 * ‘అమ్మా బెలైల్లినాదో నాయనా.. తల్లీ  బయలెల్లినాదో నాయనా..’  
  ఏటా ఆషాఢ మాసంలో ఈ గానం భాగ్యనగరాన్ని పులకింపజేస్తుంది. ఆధ్యాత్మికతలో ఓలలాడిస్తుంది. నాలుగు శతాబ్దాల పైచిలుకు నగరంలో అన్ని వర్గాల ప్రజలు, విభిన్న సంస్కృతులను ఐక్యం చేసే మహోన్నత చారిత్రక, సామూహిక ఉత్సవం బోనాల పండుగ. జాతీయ ఖ్యాతి గడించిన విశిష్ట వేడుక. ఆషాఢంలోని తొలి ఆదివారం లేదా గురువారం ప్రారంభమయ్యే పండుగను నెల రోజులు నిర్వహిస్తారు. రాష్ర్టప్రభుత్వం అధికారిక ఉత్సవంగా ప్రకటించిన నేపథ్యంలో ఘనంగా నిర్వహించేందుకు అధికార యంత్రాంగం సన్నద్ధమవుతోంది. నేడు గోల్కొండ కోటలో బోనాలకు శ్రీకారం. వచ్చే నెల 27 వరకు కోటపై తొమ్మిది రకాల పూజలు  నిర్వహిస్తారు. ఇవే రోజుల్లో పాతబస్తీ లాల్‌దర్వాజ బోనాలు, సికింద్రాబాద్ ఉజ్జయిని మహంకాళి వేడుకలూ ప్రారంభమవుతాయి. నగరమంతటా సంబరాలు అంబరాన్నంటుతాయి. ఈ సందర్భంగా ‘సిటీ ప్లస్’ ప్రత్యేక కథనం..  
  
  గోల్కొండ రాజధానిగా పాలించిన కుతుబ్‌షాహీల కాలంలోనే బోనాలకు శ్రీకారం చుట్టారు. అబుల్ హసన్ తానీషా కొలువులో మంత్రులుగా పనిచేసిన అక్కన్న, మాదన్నల సలహాతో తానీషా తన కోటపైన శ్రీ జగదాంబిక, మహంకాళి అమ్మవార్ల ఆలయాన్ని కట్టి ఉత్సవాలు ప్రారంభించాడు. తరువాత అధికారంలోకి వచ్చిన అసఫ్‌జాహీలు వాటిని కొనసాగించారు. ఇది ఆనవాయితీగా మారింది. కోటపై ఉన్న అమ్మవారిని గోల్కొండ ఛోటాబజార్‌లోని ఆలయ పూజారి ఇంటికి తీసుకెళ్లి  ముస్తాబు చేసి భారీ ఊరేగింపుతో తిరిగి కోటపైన ప్రతిష్టిస్తారు.  
  
  నవాబు పూజతో శాంతించిన మూసీ
  1908 సెప్టెంబర్‌లో మూసీ వరదల కారణంగా చార్మినార్ భాగ్యలక్ష్మి ఆలయానికి వరద నీరొచ్చింది. వరదలో అప్పటికే వేలాది మంది చనిపోయారు. నాటి  హైదరాబాద్ రాష్ట్ర ప్రధాన మంత్రి రాజా కిషన్ పర్షాద్ లాల్‌దర్వాజా అమ్మవారి మహత్యాన్ని  నిజాం నవాబుకు వివరించారు. ఆలయంలో పూజలు చేస్తే అమ్మవారు శాంతించి వరదలు తగ్గుముఖం పడతాయన్నారు. దీంతో నవాబు ఒక   బంగారు చాటలో కుంకుమ, పసుపు, మేలిమి ముత్యాలు తీసుకొని  పూజలు చేశారు. అలా ఈ  ఆలయంలో  బోనాల వేడుకలు  ప్రారంభమయ్యాయి. 1968లో కంచి కామకోటి పీఠాధిపతి  చంద్ర శేఖరేంద్ర సరస్వతి అమ్మవారి విగ్రహాన్ని నెలకొల్పారు. 2008 ఏప్రిల్‌లో అప్పటి కంచి పీఠాధిపతి  జయేంద్ర సరస్వతి స్వర్ణ శిఖరం, వినాయక విగ్రహాలను ఏర్పాటు చేశారు.
  
  ఆరోగ్యమంత్రం
  బోనాల వేడుకల్లో  ప్రతీ ఘట్టం  ఆరోగ్య పరిరక్షణతో ముడిపడిందే. తొలకరి వర్షాలతో పాటే వాతావరణం  పూర్తిగా మారిపోతుంది. దీంతో  రకరకాల  వ్యాధులు  ప్రబలుతాయి. నీటి కాలుష్యం వల్ల కలరా వంటి  అంటువ్యాధులు వ్యాపిస్తాయి. అలాంటి కలుషిత వాతావరణాన్ని  శుభ్రం చేసే  అద్భుతమైన  ప్రక్రియ బోనాల పండుగలో ఉంది. ఇంటిని, చుట్టుపక్కల వాతావరణాన్ని  శుభ్రం చేసుకొని పసుపు, గుగ్గిలం, మైసాక్షి వంటి వాటిని పొగ వే యడం వల్ల  వ్యాధికారక క్రిములు  నశిస్తాయి.
  
  ఇక వేపచెట్టు గొప్పతనం అందరికీ  తెలిసిందే. వేపాకు ముద్దను  ఒంటికి పట్టించి  స్నానం చేస్తే  చర్మవ్యాధుల నుంచి విముక్తి లభిస్తుంది. తట్టు, ఆటలమ్మ వంటి వ్యాధులకు వేప దివ్య ఔషధం. బోనాల పండుగ రోజు  వేప కొమ్మలతో  బోనాలను అలంకరించినా, గుమ్మానికి, దర్వాజలకు వాటిని వేలాడదీసినా స్వచ్ఛమైన  గాలి  లభిస్తుంది. ఇక బోనం. కొత్త కుండలో పసుపుతో కలిపి అన్నం వండడం కూడా  ఆరోగ్య పరిరక్షణలో  భాగమే. ఈ వేడుకల్లో ఆరోగ్యభాగ్యం కూడా ఇమిడి ఉందని నగరానికి చెందిన ప్రసిద్ధ ఆయుర్వేద వైద్యులు అభిప్రాయపడ్డారు.
  
  వరాల వల్లి.. ఉజ్జయిని మహంకాళి
  సికింద్రాబాద్  ఉజ్జయినీ మహంకాళి అమ్మవారి బోనాల ఉత్సవాలు జూలై 13, 14వ తేదీల్లో జరుగుతాయి. ఈ వేడుకలకు రెండు శతాబ్దాల చరిత్ర ఉంది. మధ్యప్రదేశ్ ఉజ్జయినిలో 1813లో కలరా సోకింది. వేలాది మంది మృత్యువాత పడ్డారు. ఇది అక్కడ మిలటరీ విధులు నిర్వహిస్తున్న సికింద్రాబాద్‌కు చెందిన సూరటి అప్పయ్యను కలచి వేసింది. వెంటనే ఆయన ఉజ్జయినీ మహంకాళిని... కలరాను తగ్గించమనీ, అలా చేస్తే తన స్వస్థలంలో ఆలయం నిర్మిస్తామని వేడుకున్నారు. కలరా అదుపులోకి వచ్చింది. దీంతో అప్పయ్య సహచరుల సాయంతో 1815లో సికింద్రాబాద్‌లో కర్ర విగ్రహాన్ని ప్రతిష్టించి ‘ఉజ్జయినీ మహంకాళి’గా నామకరణం చేశారు. 1864లో ప్రస్తుతం ఉన్న అమ్మవారి విగ్రహాన్ని అప్పయ్యే చేయించి, ఆలయ నిర్మాణాన్ని కూడా పూర్తి చేశారు. 1953 నుంచి దేవాదాయ శాఖ  వేడుకలు నిర్వహిస్తోంది.  
  
  చల్లని చూపుల... శీతల్‌మాత
  పిల్లా పాపలను ఆయురారోగ్యాలతో  చల్లంగా చూసే అమ్మవారు శీతల మాత. సుల్తాన్‌షాహీలో వెలసిన ఈ అమ్మవారిని భక్తులు శీతల్ మాతగా... సిత్లా మాతగా కొలుస్తున్నారు. వందేళ్ల కిందట నిజాంల పాలన లో ఆర్థిక లావాదేవీలు చూసే అధికారిగా ఉన్న శాలిబండ దేవ్‌డీ నివాసి  రాజా కిషన్ పర్‌షాద్ ఈ దేవాలయాన్ని సుల్తాన్‌షాహిలో నిర్మించారు. పిల్లలకు మశూచి, ఆటలమ్మ (చికెన్‌పాక్స్)లు వచ్చినప్పుడు  అమ్మవారికి  సాక పెట్టి పూజించేవారు. 1976లో ఆలయ కమిటీ ఏర్పడిన అనంతరం  శ్రీ జగదాంబ దేవాలయంగా నామకరణం చేశారు.  
  
  మీరాలంమండి అమ్మ
  నిజాం కాలంలో   గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి ప్రతీరోజు రైతులు కూరగాయలు,ధాన్యం ఎడ్ల బండ్లపై మీరాలం మండికి   తీసుకువచ్చిన రైతులు తమ ఎడ్ల బండ్లను ‘బండిఖానా’ లో నిలిపేవారు. ఇక్కడే  ఒక రావిమొక్కను నాటి  దాని వద్ద అమ్మవారి విగ్రహాన్ని ఏర్పాటుచేసి పూజలు చేశారు.  1960లో అమ్మవారి విగ్రహ ప్రతిష్ఠాపన చేసినప్పటి నుంచి  ఆషాఢ మాసం మూడో బుధవారం రోజు బోనాల పండుగ జరుగుతుంది.
  
  ఐదు తరాలుగా..
  అమ్మవారికి బోనాలు సమర్పించిన తర్వాత జరిగే రెండో ప్రధాన ఘట్టం రంగం. ఇందు లో ఏటా స్వర్ణలత చెప్పే ‘భవిష్యవాణి’కి ఎంతో ప్రాముఖ్యత. ఆ వివరాలు ఆమె వూటల్లోనే...
  వూ అమ్మపేరు ఎరుపుల ఇస్తారమ్మ. నాన్న నరసింహ. అక్క స్వరూప. తమ్ముడు దినేష్. నాతో కలిపి అమ్మ నాన్నలకు ముగ్గురు పిల్లలం. ప్రస్తుతం మారేడుపల్లిలో ఉంటున్నాం. మా ఇంట్లో ఆడపిల్ల పుట్టగానే అమ్మవారికి అంకితం చేసే ఆచారం అనాదిగా వస్తోంది. అక్క స్వరూపను, నన్ను ఉజ్జయినీ మహంకాళి అమ్మవారికి అంకితం చేశారు. బడికి వెళ్లినా పెద్దగా చదువుకోలేదు. అక్క స్వరూప చనిపోయిన తర్వాత అమ్మవారి దగ్గర రంగంలో భవిష్యవాణి వినిపించే బాధ్యత తీసుకున్నా.
  
  అక్కన్న,మాదన్నలు కొలిచిన తల్లి
  హరిబౌలిలోని అక్కన్న మాదన్నల మహంకాళి దేవాలయం హిందూ ముస్లింల ఐక్యతకు చిహ్నం. పాతబస్తీలోని ఈ ఆలయం లోని అమ్మవారికి భక్తులు 17వ శతాబ్దం నుంచి పూజలు నిర్వహిస్తున్నారు. గోల్కొండ రాజు తానీషా వద్ద కీలక హోదాల్లో పనిచేసిన అక్కన్న, మాదన్నలిరువురు అన్నదమ్ములు. వారు విధినిర్వహణలో భాగంగా రోజూ కోటకు వెళ్లే ముందు ఇక్కడ పూజలు నిర్వహించే వారు. 1948లో జరిగిన సైనిక చర్య తరువాత అప్పటి ఆర్యసమాజ్ ఈ ఆలయాన్ని గుర్తించింది.
  
  కోటకు రక్షణగా.. మైసవ్ము
  శాలిబండ హరిబౌలిలోని శ్రీ బంగారు మైసవ్ము దేవాలయుం  పాతబస్తీ భక్తుల పాలిట కొంగుబంగారం. నిజాం పరిపాలనలో ప్రధాని కిషన్ పర్షాద్ దేవిడీలోనే శ్రీ బంగారు మైసమ్మ ఆలయం వెలసింది. కోట రక్షణ గోడకు ఎడమ వైపున అమ్మవారి దేవాలయం ఉంటే అన్ని విధాల కలిసొస్తుందనే నమ్మకంతో నిజాం కాలంలో ఇక్కడ అమ్మవారి దేవాలయం ఏర్పాటు చేశారు.
  
  హనుమంతు ఉరఫ్ పోతరాజు..!
  అతను అమ్మవారికి అంగరక్షకుడు. గ్రామదేవతల తోబుట్టువు. వారికి కావలి. ఇదీ పోతరాజు పరిచయం. అదంతా కథల్లోనే.. కానీ పాతబస్తీ  ప్రజలకు ఎనిమిది దశాబ్దాలుగా తెలిసిన పోతరాజు మాత్రం హనుమంతే. నిలువెత్తు విగ్రహం, చక్కని శరీర సౌష్ఠవం.. కోర మీసాలు, జులపాల జుత్తు.. పెద్ద కళ్లు. భీతి గొలిపే రూపం.. మెడలో నిమ్మకాయల హారం. ఒంటినిండా పసుపు.. నుదుటిన పొడవాటి కుంకుం బొట్టు. చేతిలో కొరడా.. కాళ్లకు గజ్జెలు. బోనాల ఊరేగింపులో అగ్రభాగాన ఉండి ఎగిరి గెంతులేస్తూ, నృత్యం చేస్తూ జనాన్ని అదిలిస్తూ, బెదిరిస్తూ  ప్రత్యేక ఆకర్షణగా నిలిచే ఈ ‘పోతరాజు’ చెప్పే వివరాలు ఆయన మాటల్లోనే...
  
  మూసీనదికి వరదలొచ్చినప్పుడు పుట్టిన్నట.. మాయమ్మ చెప్పింది. ఆ వరదలు ఊర్ని ముంచెత్తుతా ఉంటే నన్నెత్తుకొని గంగబాయి గుట్ట మీదకు పరుగెత్తిందట. ఒక చింతచెట్టెక్కి ప్రాణాలు దక్కించింది. నా పుట్టుక గురించి నాకు తెలిసింది ఇంతే. మాయమ్మ పేరు నర్సమ్మ. నాయిన రామన్న. చిన్నప్పటి నుంచి ధూల్‌పేట్‌లోనే.  మా పెద్దనాయిన నర్సింహ్మ. చెట్టుమీదికెక్కి సిగాలు ఊగేవాడు. మా పెద్దనాయిన నీడ నాకు (దేవత ఆవహించింది) పడింది. అప్పుడు నాకు పదిహేనేళ్లు. మస్తు బలంగా ఉండేవాణ్ణి. గోకుల్‌ప్రసాద్ అనే పూజారి నాతో తొలిసారి పోతరాజు వేషం వేయించిండు. ఇప్పటి వరకు ఆ ఆచారాన్ని తప్పలేదు. పురాణాపూల్, మంగల్‌హాట్, ధూల్‌పేట, గౌలిగూడ, గోడీ కీ కబర్, జిన్సీ చౌరాయి.పాతబస్తీలో ఎక్కడ బోనాల పండుగైనా  పరుగెత్తుకొని పోయిన. అప్పట్లో  యాటను (మేకపోతును) గావు (గొంతు కొరికేయడం) పట్టేవాణ్ణి.అమ్మవారి పండుగొచ్చిందంటే  నాకు నిమిషం తీరిక ఉండేది కాదు. పూరానాపూల్‌లో మహంకాళమ్మ గుడి కట్టించిన. యాదగిరిగుట్ట నుంచి గాంధీ బొమ్మ తెప్పించి ఇక్కడ పెట్టించింది కూడా నేనే.
  
  ఎన్నెన్నో అపురూప ఘట్టాలు మహంకాళి జాతరలో  అనేక అపురూపమైన ఘట్టాలుంటాయి.  ఈ నెల 29వ తేదీన ఘటాల ఎదుర్కోలుతో  వేడుకలు  ప్రారంభమవుతాయి. జాతర సందర్భంగా  సికింద్రాబాద్  జనసంద్రాన్ని  తలపిస్తుంది. పుట్టింటి నుంచి వచ్చే అమ్మవారికి  ఘటం తో స్వాగతం పలుకుతూ తోడ్కొని వచ్చేదే ఘటోత్సవం. ఆలయం నుంచి  పసుపు, కుంకుమ,పూలను తీసుకెళ్లి కర్బలమైదాన్‌లో  ఘటాన్ని అలంకరిస్తారు.  వెదురు దబ్బల మధ్యలో రాగి చెంబు ఉంచి, అమ్మవారి వెండి విగ్రహాన్ని పెడతారు. అలా ఊరి పొలిమేర నుంచి బయలుదేరిన తల్లి భక్తజనం నడుమ ఆలయానికి విచ్చేస్తుంది. 9 రోజుల పాటు వివిధ ప్రాంతాల్లో తిరుగుతూ భక్తులకు దర్శనమిస్తుంది. బోనాల చివరి రోజు జరిగే అంబారీ ఊరేగింపుతో తల్లిని సాగనంపుతారు.
  
  కుస్తీలకూ పోయేవాణ్ని...
  ఆ రోజుల్లో లాల్ పహిల్వాన్ దగ్గర ట్రైనింగ్ తీసుకున్న. కుస్తీపోటీలకు పోయేవాణ్ని. గద్వాల్ మహారాణి దగ్గర కూడా పోటీలల్ల పాల్గొన్నం. బతికినన్ని రోజులు బాగానే బతికిన. నవాబులకు కూడా క్షవరాలు చేసిన. ‘సర్కార్ క్యా హై’ అంటే చాలు చేతికి ఎంతొస్తే అంత డబ్బు ఇచ్చే వాళ్లు. నాకు ఇద్దరు భార్యలు కమలమ్మ, యాదమ్మ. కమలమ్మ చనిపోయింది. ఇద్దరికీ కలిపి 15 మంది పిల్లలు. వారిని నేనూ, యాదమ్మ సాది పెంచి పెద్ద జేసినం. చాలా కష్టపడ్డం. కడుపు మాడ్చుకొని బతికినం. కానీ ఏం లాభం. అంతా చెట్టుకొకలు, పుట్టకొకలు  పోయిండ్రు.హైదరాబాద్‌ల ఎవ్వరు ఎక్కడ ఉంటండ్రో తెల్వదు. నా పెద్దకొడుక్కే 75 ఏళ్లు ఉంటది. ఎంతమంది పిల్లలు ఉంటే మాత్రం ఏమైంది. నా బతుకు నేనే బతకుతున్నా. పిల్లలకు మంత్రం వేయమని నా దగ్గరకొస్తరు. పైసో,ఫలమో ఇస్తరు. ఆ డబ్బులతోనే బతుకుతున్న...’ అని ముగించాడు హనుమంతు.  
  
  ఉజ్జయినీ మహంకాళి రంగం చెప్పడానికి ముందుగా పెళ్లి (మాంగల్యధారణ) జరగాల్సి ఉంది. అందరికీ జరిగే పెళ్లిలాగే నాకూ జరిగినా పెళ్లి కొడుకు ఉండడు. ఖడ్గంతో నాకు మాంగల్యధారణ చేయించి ఆ తంతు పూర్తి చేశారు. నాటి నుంచి నా జీవితం అమ్మవారికే అంకితమైంది. అలా పదహారేళ్లుగా భవిష్యవాణి వినిపిస్తున్నా.
   ఆదివారం బోనాలు సమర్పించడం పూర్తికాగానే సోమవారం  రంగం ఏర్పాట్లుంటారుు. ఆ రోజు తెల్లవారు జామునే లేచి స్నానం చేసి దుస్తులు ధరించి ఆలయానికి వస్తా. రోజంతా ఉపవాసమే. ముఖానికి పసుపు రాసుకుంటా.మహంకాళి  ఎదురుగా ఉండే మాతంగేశ్వరీ ఎదురుగా పచ్చి కుండపై నన్ను నిలబెడతారు.అప్పుడు అమ్మవారు నన్ను ఆవహిస్తారు.
  
  అటు తర్వాత  ఏం జరిగిం దనేది నాకు గుర్తుండదు. టీవీల్లో  చూసి అసలు నేనేనా ఇదంతా చెప్పిందనిపిస్తుంది. అవ్మువారి సేవకు అంకితమైన నాకు కుటుంబం, పిల్లలు వంటి ఆలోచనలు ఉండవు. ఆలయం నుంచి కొన్నేళ్లుగా నెలకు రూ.3వేలు వస్తున్నాయి. నా జీవనం కోసం కుట్టు పనిచేస్తుంటా. ప్రతి శుక్ర, మంగళవారాల్లో అమ్మవారి దేవాలయానికి వచ్చి ముత్తయిదువులకు పసుపు కుంకుమ అందిస్తుంటా.
  తొలుత మా పూర్వీకురాలు జోగమ్మ భవిష్యవాణి వినిపించేది. అటు తర్వాత బాలమ్మ, పోచమ్మ, మా నాన్నమ్మ బాగమ్మ, మా అక్క స్వరూపరాణి దాన్ని కొనసాగించారు.  ఐదు తరాల నుంచి మేవుు తల్లిసేవలో కొనసాగుతున్నాం.     
  -     దార్ల వెంకటేశ్వరరావు