ప్రతి వందలో రూ. 30 పన్నుల కింద వసూలు
 
 మనం ఏటా ఆదాయ పన్ను, ఆస్తి పన్ను, సంపద పన్ను వంటి ప్రత్యక్ష పన్నులతో పాటు.. నిత్యం కేంద్ర అమ్మకం పన్ను, రాష్ట్రంలో విలువ ఆధారిత పన్ను, సేవా పన్నులే కాకుండా సెస్సులు, సర్‌చార్జీల రూపంలో పరోక్ష పన్నులు కడుతున్నాం. సంపాదించే ఆదాయానికి పన్ను కడతాం. ఆ పన్ను కట్టగా మిగిలిన సొమ్ముతో కొనుగోలు చేసే ప్రతి వస్తువుకూ, ప్రతి సేవకూ పన్ను కడుతున్నాం. విందు, వినోదాలకీ పన్ను కడతాం. ఒక సగటు మధ్య తరగతి భారత పౌరుడు, అతడి సగటు కుటుంబం ఏటా ఎన్ని పన్నులు కడుతుంది? మనకు తలసరి ఆదాయం తెలుసు. తలసరి అప్పు ఎంత ఉందో లెక్కకట్టడం కద్దు. అలాగే తలసరి పన్ను ఎంతకడుతున్నాం? ఇది అంచనా వేయడానికి వివిధ మార్గాల ద్వారా చేసిన ప్రయత్నం ఇది. మన దేశంలో అందరి ఆదాయాలూ ఒకేలా లేవు. అందరి అవసరాలూ ఒకేలా ఉండవు. అందరు చెల్లించే పన్నులకూ పొంతన ఉండదు. అయినా.. ప్రస్తుతం అమలులో ఉన్న పన్నులు, ఒక మధ్యతరగతి వేతన జీవి నిత్యావసరాలు లెక్కగట్టి.. అతడి ఆదాయ, వ్యయాలపై చెల్లించే పన్నులు లెక్కగట్టే ప్రయత్నం చేయడం జరిగింది. అలాగే.. కేంద్ర ప్రభుత్వ పన్ను ఆదాయం ప్రాతిపదికగా కూడా తలసరి పన్ను అంచనా వేయడానికి ప్రయత్నించాం. ఈ అంచనాల ప్రకారం దేశ ప్రజల తలసరి పన్ను దాదాపు 30 శాతంగా ఉంది. ఒక వ్యక్తి సంవత్సర కాలపు ఆదాయ వ్యయాలను సుమారుగా లెక్కగట్టినా దాదాపు అంతే మొత్తం పన్ను చెల్లిస్తున్నట్లు అవగతమవుతోంది. ఆ వివరాలివీ... 
 వేతనజీవి పన్నుల వెతలు..: రమేశ్‌ ఒక ఉద్యోగి. అతని నెలసరి వేతనం రూ. 40 వేలు. భార్య, ఇద్దరు పిల్లలు ఉన్నారు. అతడికి హైదరాబాద్‌లో ఒక చిన్న అపార్ట్‌మెంట్‌ ఉంది. దానికి ఆస్తి పన్ను కడతాడు. తాగే నీటికి పన్ను కడతాడు. వాడే కరెంటుకు సేవా పన్ను కడతాడు.
 - నిద్ర లేచాక పళ్లు తోమడానికి ఉపయోగించే బ్రష్‌, టూత్‌పేస్ట్‌లను కొన్నపుడు అమ్మకం పన్ను కడతాడు. ఇంట్లో వాడే పాలు, టీ, టిఫిన్‌, భోజనం తయారు చేయడానికి కొనే అన్ని వస్తువుల మీదా పరోక్షంగా పన్ను కడతాడు.
 - ఆఫీసుకు వెళ్లడానికి మోటార్‌సైకిల్‌ లేదా కారు కొన్నపుడు.. దానికోసం అమ్మకం పన్నుతో పాటు రోడ్డు పన్ను, జీవిత పన్ను కడతాడు. ఆ వాహనానికి చేయించే బీమా మీద సేవా పన్ను కడతాడు.
 - ఆ వాహనం నడపడానికి రోజూ ఉపయోగించే పెట్రోల్‌, డీజిల్‌లకు అమ్మకం పన్ను కడతాడు. ఈ పన్నును కేంద్ర, రాష్ట్రాలు రెండూ వసూలు చేస్తాయి. ఆ పన్నుల మీద వివిధ సెస్సులు కూడా కడతాడు.
 - తను చేసే ఉద్యోగానికి వృత్తి పన్ను కడతాడు. ఆర్జించిన ఆదాయానికి ఆదాయ పన్ను కడతాడు. కొంచెం జాగ్రత్త పడితే ఆ ఆదాయ పన్నులో కొంత మినహాయింపు పొందుతాడు.
 - అత్యవసరానికో, ఆటవిడుపుకో కుటుంబంతో కలిసి హోటల్‌లో భోజనం చేస్తే.. అమ్మకం పన్నుతో పాటు సేవా పన్ను కూడా కడతాడు. సినిమాకు వెళ్లినపుడు వినోద పన్ను కడతాడు.
 - భార్యాభర్తలు ఇద్దరికి సెల్‌ఫోన్లు కొన్నపుడు అమ్మకం పన్ను కడతాడు. అందులో వాడే నెట్‌వర్క్‌కి పన్నులు, సేవా పన్నులు కడతారు. ఇంట్లో ఇంటర్నెట్‌ కనెక్షన్‌, కేబుల్‌ టీవీ కనెక్షన్‌ ఉంటాయి. వాటికి సేవా పన్ను, వినోద పన్ను కడతారు.
 - స్కూల్‌లో చదువుకునే ఇద్దరు పిల్లలకు ఫీజుల మీద పన్నులు లేకున్నా.. పుస్తకాలు, పెన్నులు, యూనిఫామ్‌లు, షూలు తదితరాల మీద అమ్మకం పన్ను కడతాడు.  
 - పండగలకు, పుట్టినరోజులకు కొనే దస్తుల మీద అమ్మకం పన్ను కడతాడు. సెలవులకు, ఫంక్షన్లకు ఊరికి వెళ్లిరావడానికి సొంత వాహనమైనా, ప్రభుత్వ వాహనమైనా మధ్యలో టోల్‌ ట్యాక్స్‌ కడతాడు. సొంత వాహనంలో ఇంధనానికి పన్నులు, సుంకాలు కడతాడు. ప్రభుత్వ బస్సులు, రైళ్లలో ప్రయాణిస్తే సేవా పన్నూ కడతాడు.
 - భవిష్యత్తుపై జాగ్రత్త కోసం తీసుకునే జీవిత బీమా పాలసీలు, ఆరోగ్య బీమా పథకాలకూ పన్ను కడతాడు. ఆస్పత్రిలో చేరినపుడు, మందులు కొన్నపుడు అమ్మకం పన్ను కడతాడు. ఖర్చు చేయగా మిగిలిన కాస్తో కూస్తో మొత్తాన్ని షేర్లలో మదుపు చేసినందుకూ పన్ను కడతాడు.
 ఎంత పన్ను కడుతున్నాం?
 కేంద్ర పన్నులు, రాష్ట్ర పన్నులు కలిపి సగటున 20 శాతం నుంచి 25 శాతం వరకూ పరోక్ష పన్నుల రేట్లు ఉంటాయని అంచనా. ఇక పెట్రోల్‌ మీద ఇరు ప్రభుత్వాలూ కలిసి అసలు ధర కంటే ఎక్కువ సుంకాలు వసూలు చేస్తున్నాయి. మద్యం విషయంలో ధరకన్నా ఒకటిన్నర రెట్ల పైనే సుంకం పిండుతున్నాయి. ఈ ప్రకారం.. మొత్తంగా హైదరాబాద్‌లో రూ. 5 లక్షల వార్షిక వేతనం గల ఒక మధ్యతరగతి కుటుంబం చేసే ఖర్చులో చెల్లించే పన్నులు సుమారుగా అంచనా వేస్తే...
 
 
 
 
 ఏటాదిలో ప్రత్యక్ష పన్నులు 
 ఆదాయపన్ను                   : 15,000 (రూ. 2.5 లక్షలకు  రూ. 25,000 పన్నులో రూ. 10 వేలు మినహాయింపులు)
 వృత్తి పన్ను                      : 2,400 (నెలకు రూ. 200 చొప్పున)
 ఆస్తి పన్ను                       : 3,000 (1,000 చ.గ. అపార్ట్‌మెంట్‌కి)
 మొత్తం ప్రత్యక్ష పన్నులు          : 20,400
  
 ఏటా కట్టే పన్ను ఇదీ...
 మొత్తం ప్రత్యక్ష పన్నులు                   : 20,400
 నెల ఖర్చుల్లో మొత్తం పన్ను              : 48,000 (నెలకు 4,000 చొప్పున 12 నెలలు)
 ఏడాది ఖర్చుల్లో పన్ను                    : 65,700
 మొత్తం ఏడాదికి చెల్లించే పన్ను : 1,34,100 
  
 మొత్తంగా చూస్తే.. ఏడాదికి రూ. 5 లక్షలు ఆదాయం ఆర్జించే సగటు ఉద్యోగి అందులో దాదాపు 30 శాతం – అంటే సుమారు రూ. 1.5 లక్షలు వివిధ పన్నుల కింద ప్రభుత్వాలకు కడుతున్నారని అంచనా వేయొచ్చు. ఇందులో ఇల్లు కొన్నపుడు స్టాంపు డ్యూటీ, రిజిస్ట్రేషన్‌ ఫీజులు, కారు లేదా బైక్‌ కొన్నపుడు జీవిత పన్ను, వ్యాట్‌, వాటి బీమాలపై సేవా పన్ను, పిల్లలకు ప్రత్యేక కోచింగ్‌లు ఇప్పిస్తే సేవా పన్నలు వంటివన్నీ కలుపుకుంటే.. ఏటా కట్టే పన్ను ఇంకా పెరుగుతుంది కూడా.
 
 పన్ను ఆదాయం ప్రకారం తలసరి పన్ను లెక్క ఇదీ..: మనం ఒక్కొక్కరం ఎంత పన్ను కడుతున్నామనేది తెలుసుకోవడానికి.. తలసరి ఆదాయం తరహాలో తలసరి పన్నును లెక్కించి చూద్దాం. కేంద్ర ప్రభుత్వం ఈ ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ. 20 లక్షల కోట్లు పన్ను ఆదాయం వస్తుందని అంచనాగా తాజా బడ్జెట్‌లో ప్రకటించింది. ప్రస్తుత భారతదేశ జనాభా దాదాపు 133 కోట్లు. మొత్తం పన్ను ఆదాయాన్ని జనాభా సంఖ్యతో భాగిస్తే.. కేంద్ర ప్రభుత్వానికి ఒక్కొక్కరు సగటున రూ. 15,000 పన్ను కడుతున్నట్లు లెక్క వస్తుంది. అలాగే.. రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికీ అంతే స్థాయిలో మరో రూ. 15,000 పన్ను కడతారు. అంటే.. భారతీయులు కట్టే సగటు తలసరి పన్ను రూ. 30 వేలు. నలుగురు కుటుంబ సభ్యులు ఉన్న ఒక కుటుంబం ఏడాదికి సగటున రూ. 1,20,000 పన్ను కడుతున్నట్లు అనుకోవచ్చు. భారతీయుల తలసరి ఆదాయం రూ. 1,00,000 దాటబోతోందని ఇటీవలి సామాజిక సర్వేలో ప్రకటించారు. అంటే.. రూ. 1 లక్ష తలసరి ఆదాయంలో రూ. 30 వేలు.. ఆదాయంలో 30 శాతం మొత్తాన్ని తలసరి పన్ను చెల్లిస్తున్నట్లు అనుకోవచ్చు.
 -పృథ్వీరాజ్‌, సాక్షి నాలెడ్జ్‌ సెంటర్‌
 తప్పక చదవండి: ఈ ఆదాయాలకు పన్ను లేదు...
 ఏమేం పన్నులు కడుతున్నాం? 


 కొన్ని రకాల ఆదాయాలకు పన్ను చెల్లించాల్సిన అవసరం లేదు. ఈ తరగతిలోకి వచ్చే ఆదాయాలను భారత ఆదాయ పన్ను చట్టం 1961లోని సెక్షన్‌ 10లో చేర్చారు. అందులో కొన్ని...
 వ్యవసాయ ఆదాయం: ప్రధానంగా వ్యవసాయ ఆధారిత దేశమైన భారత్‌లో ఆ రంగాన్ని ప్రోత్సహించడం కోసం.. వ్యవసాయం మీద వచ్చే ఆదాయాన్ని పన్ను నుంచి మినహాయించారు.
 హిందూ అవిభాజ్య కుటుంబం నుంచి రాబడులు: హిందూ అవిభాజ్య కుటుంబ (హెచ్‌యూఎఫ్‌) సభ్యులుగా ఎవరైనా కుటుంబ ఆదాయం నుంచి అందుకున్న లేదా వారసత్వంగా పొందిన నగదుకు పన్ను మినహాయింపు ఉంది. హెచ్‌యూఎఫ్‌కు వేరుగా ఆదాయ పన్ను వర్తిస్తుంది.
 పొదపు బ్యాంకు ఖాతాలో వడ్డీ ఆదాయం: బ్యాంకుల్లోని పొదపు ఖాతాల్లో వడ్డీగా ఆర్జించిన మొత్తంలో ఏటా రూ. 10 వేల మొత్తానికి పన్ను మినహాయింపు ఉంది. అయితే.. దీనిని ఇతర మార్గాల ఆదాయంగా చూపించి, సెక్షన్‌ 80టీటీఏ కింద మినహాయింపును క్లెయిమ్‌ చేసుకోవాల్సి ఉంటుంది.
 భాగస్వామ్య సంస్థ నుంచి వాటా: ఏదైనా భాగస్వామ్య సంస్థలో భాగస్వామిగా ఉన్న వ్యక్తి.. సదరు సంస్థ మొత్తం ఆదాయంలో ఎంత వాటా పొందినప్పటికీ.. ఆ మొత్తానికి ఆదాయ పన్ను నుంచి మినహాయింపు ఉంటుంది.
 దీర్ఘ కాలిక పెట్టుబడి రాబడులు: సెక్యూరిటీ లావాదేవీల పన్ను కట్టిన ఈక్విటీ షేర్లు, మూచ్యువల్‌ ఫండ్ల విక్రయం ద్వారా లభించే దీర్ఘ కాలిక పెట్టుబడి రాబడులకు పన్ను నుంచి పూర్తి మినహాయింపు ఉంది. అంటే.. ఏడాదికి మించి కొనసాగించిన ఎటువంటి షేర్లనైనా విక్రయించడం ద్వారా పొందే లాభాల మీద ఎటువంటి పన్నూ లేదు.
 విదేశీ సేవలకు భత్యం: భారత పౌరుడు ఎవరైనా సరే దేశం వెలుపల సేవలు అందించి, దేశం వెలుపల స్వీకరించే జీతభత్యాలు, ఇతర ప్రయోజనాలకు ఆదాయ పన్ను లేదు.
 గ్రాట్యుటీ ద్వారా ఆదాయం: ఒక సంస్థ తన ఉద్యోగి దీర్ఘ కాలిక సేవలకు గుర్తింపుగా చెల్లించే మొత్తం గ్రాట్యుటీ. ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు పొందే గ్రాట్యుటీకి ఆదాయ పన్ను నుంచి పూర్తి మినహాయింపు ఉంది. ప్రభుత్వేతర ఉద్యోగులకు మాత్రం.. చివరిసారిగా అందుకున్న వేతనం ప్రాతిపదికగా.. ప్రతి సర్వీసు సంవత్సరానికి 15 రోజుల వేతనం, లేదా రూ. 10 లక్షలు, లేదా అందుకున్న మొత్తం గ్రాట్యుటీ – ఈ మూడింట్లో ఏది తక్కువైతే దానికి పన్ను మినహాయింపు లభిస్తుంది. అయితే.. పదవీ విరమణ సమయంలో గానీ, ఉద్యోగం నుంచి తొలగింపు సమయంలో కానీ, సదరు ఉద్యోగి మరణానంతరం అతడి కుటుంబ సభ్యులు కానీ ఈ గ్రాట్యుటీని అందుకున్నట్లయితే పన్ను ఉండదు.
 స్వచ్ఛంద పదవీ విరమణ కింద అందుకున్న మొత్తం: స్వచ్ఛంద పదవీ విరమణ నిబంధనల్లోని 2బీఏ నిబంధన కింద స్వచ్ఛంద పదవీ విరమణ పథకాన్ని రూపొందించిన ఒక సంస్థ లేదా స్థానిక సంస్థలో స్వచ్ఛంద పదవీ విరమణ ద్వారా అందుకున్న మొత్తంలో రూ. 5 లక్షల వరకూ మొత్తానికి పన్ను మినహాయింపు వర్తిస్తుంది.
 ఉపకార వేతనాలు, అవార్డులు: విద్యా ఖర్చు కోసం ఏ అర్హమైన విద్యార్థి అయినా అందుకునే ఉపకార వేతనం లేదా అవార్డులకు పన్ను లేదు. ఈ మినహాయింపు మీద ఎటువంటి గరిష్ట పరిమితీ లేదు.
 
 ఎందుకు పన్ను కడుతున్నాం?
 కొన్ని అవసరాలు వ్యక్తిగతమైనవి. కారు, బైకు వంటివి. మరికొన్ని అవసరాలు సామూహికమైనవి. అందరి కార్లు, బైకులు నడపడానికి అవసరమైన రోడ్లు వంటివి. ఇలాంటి సామూహిక అవసరాలు తీర్చేది ప్రభుత్వ ఖజానా. అది ప్రజల సామూహిక నిధి. దాని కోసం ప్రజల నుంచి పన్నులు వసూలు చేస్తారు. వ్యక్తులు తమ ఆదాయంలో కొంత వాటా ఈ నిధికి ఇస్తారు. ప్రతి ఒక్కరూ వస్తువులు కొన్నప్పుడు, వివిధ సేవలు పొందినప్పుడు అనేక రూపాల్లో పన్నుల కింద ఈ నిధికి కొంత మొత్తం జమచేస్తుంటారు. ప్రజలు ఎన్నుకున్న ప్రభుత్వం ఈ నిధిని నిర్వహిస్తూ.. ప్రజల కనీస అవసరాలు తీర్చడానికి దీనిని వెచ్చిస్తారు. అంటే.. ప్రజల అవసరాలు తీర్చే బాధ్యతను ప్రజలే ప్రభుత్వానికి అప్పగిస్తారు కానీ.. ప్రజల అవసరాలు తీర్చడం ప్రభుత్వ దాతృత్వం కాదు.
 
 తప్పక చదవండి:మన సంపాదనలో సర్కారు వాటా 30 శాతం!
 ఏమేం పన్నులు కడుతున్నాం?