సాక్షి, హైదరాబాద్‌: వారం పది రోజులుగా వర్షాలు కురుస్తుండటంతో రాష్ట్రంలోని ఏజెన్సీ ప్రాంతాల్లో విష జ్వరాలు విజృంభించాయి. అనేక తండాల్లో వేల మంది మంచం పట్టారు. ప్రధానంగా భూపాలపల్లి, భద్రాచలం జిల్లాల్లోని ఏజెన్సీ ఏరియాల్లో పెద్దసంఖ్యలో గిరిజనులు జ్వరాల బారిన పడ్డారు. మైదాన ప్రాంతాల్లోనూ జ్వరాల తీవ్రత పెరిగింది. ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు ఆసుపత్రులు రోగులతో కిటకిటలాడుతున్నాయి. రాష్ట్ర వైద్య ఆరోగ్య శాఖ వర్గాలు ప్రభుత్వానికి అందజేసిన నివేదిక ప్రకారం ఈ ఏడాది ఇప్పటివరకు 501 డెంగీ కేసులు నమోదు కాగా, 528 మలేరియా కేసులు రికార్డు అయ్యాయి. అలాగే 42 చికున్‌గున్యా కేసులు నమోదయ్యాయి. ఈ నెల 13న ఒకేరోజు 14 డెంగీ కేసులు నమోదైనట్లు ఆ శాఖ తన నివేదికలో వెల్లడించింది. జ్వరాల తీవ్రత పెరుగుతున్నా అధికార యంత్రాంగం ఇంకా సన్నద్ధం కాలేదు. ఇటీవలే అనేక మంది వైద్య సిబ్బందిని బదిలీ చేశారు. ఇంకొందరు బదిలీపై అసంతృప్తితో విధుల్లో చేరకుండా హైదరాబాద్‌ చుట్టూ తిరుగుతున్నారన్న విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి.  లక్షల మందికి విష జ్వరాలు సోకే ప్రమాదం  రాష్ట్రంలో లక్షల మందికి విషజ్వరాలు సోకే ప్రమా దం ఉందని వైద్య ఆరోగ్య శాఖ ప్రాథమికంగా అంచ నా వేసినట్లు తెలిసింది. కొన్నేళ్ల జ్వరపీడితుల గణాంకాలను పరిశీలిస్తే 70 శాతం కేసులు గిరిజన ప్రాంతాల్లోనే నమోదు కావడం గమనార్హం. మలేరియా పీడి త గ్రామాలు 2,067 కాగా.. డెంగీ ప్రమాదం పొంచి ఉన్న గ్రామాలు సుమారు 1,414 ఉన్నట్టు వైద్య ఆరోగ్య శాఖ వెల్లడించింది. మరో 36 మున్సిపాలిటీలు కూడా విష జ్వరాల బారిన పడే ప్రమాదమున్నట్లు వైద్యాధికారులు చెబుతున్నారు. మనదేశంలో ఇటీవలే జికా వ్యాధిగ్రస్థులను గుర్తించారు. ఈ వ్యాధి కారక దోమ, డెంగీ కారక దోమ ఒక్కటే కావడం, రాష్ట్రంలో డెంగీ జ్వరాలు భారీగా నమోదవుతుండడంతో వైద్య ఆరోగ్య శాఖ వర్గాల్లో ఆందోళన నెలకొంది. డెంగీ బారిన పడితే రక్తంలో ప్లేట్‌లెట్ల కౌంట్‌ తగ్గుతుంది. దీన్ని సొమ్ము చేసుకుంటూ అనేక ప్రైవేటు ఆసుపత్రులు వేలకు వేలు గుంజుతాయి. ఇప్పటికే హైదరాబాద్‌లో పలు ప్రైవేటు ఆసుపత్రుల్లో డెంగీ పేరుతో ప్లేట్‌లెట్లను ఎక్కిస్తున్నారు.   

రాష్ట్రంలో వైద్య, ఆరోగ్య శాఖ వ్యవహారం ‘ప్రైవేట్‌’కు దాసోహం అన్నట్లుగా ఉంటోంది. గత నాలుగేళ్లలో వేల కోట్ల రూపాయల విలువ చేసే సేవలను ప్రైవేటు కంపెనీలకు ధారాదత్తం చేశారు. సర్కారు తీరుతో కార్పొరేట్‌ కంపెనీలకు ‘కోట్ల’ వర్షం కురుస్తుంటే పేదల రోగుల పరిస్థితి మాత్రం పెనం మీద నుంచి పొయ్యిలో పడినట్లు అవుతోంది. ఫలితంగా.. ప్రమాదకర జబ్బు దాపురిస్తే ఆరోగ్యశ్రీలో వైద్యమందుతుందో లేదో తెలియని పరిస్థితి. ఆపదలో 108కు ఫోన్‌చేస్తే వచ్చే వరకూ నమ్మకంలేదు.. దీర్ఘకాలిక జబ్బులతో బాధపడుతూ నెలవారీ మందులు తీసుకుందామని ఎదురుచూసే వృద్ధులకు 104 వాహనం దైవాధీనం. మరోవైపు.. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ప్రైవేట్‌ మంత్రం జపిస్తుండడంతో ఆస్పత్రుల్లో వేలాది ఖాళీలున్నా పట్టించుకునే దిక్కులేదు. మెడికల్, పారా మెడికల్, నర్సింగ్, ఏఎన్‌ఎం కోర్సులు పూర్తిచేసిన లక్షలాది మంది నిరుద్యోగులు ఉపాధిలేక ఉక్కిరిబిక్కిరి అవుతున్నారు. ఇవన్నీ పక్కన పెడితే.. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం నుంచి బోధనాసుపత్రి వరకూ డాక్టరు ఉంటాడో లేదోననే అపనమ్మకంలో రోగులు కొట్టుమిట్టాడుతున్నారు. వైఎస్‌ రాజశేఖర్‌రెడ్డి హయాంలో పేద రోగికి భరోసా ఇచ్చిన పథకాలన్నీ వ్యయ భారం పేరుతో మిణుకు మిణుకుమంటున్నాయి. మొత్తం మీద రాష్ట్రంలో ప్రజారోగ్యం ప్రైవేటు కంపెనీలకు ప్రధాన ఆదాయ వనరుగా మారిందని అధికార వర్గాల్లో విస్తృత చర్చ జరుగుతోంది.     –సాక్షి, అమరావతి  ఆరోగ్య శాఖపై మాయని మచ్చ  ఇప్పటివరకూ ప్రపంచ చరిత్రలో ఎక్కడా ఒక పెద్దాసుపత్రిలో అది కూడా ఐసీయూ వార్డులో చికిత్స పొందుతున్న శిశువు.. ఎలుకలు కొరికిన కారణంగా మృత్యువాత పడిన ఘటన చవిచూడలేదు.  గుంటూరు పెద్దాసుపత్రిలో ఈ విషాదం జరిగింది. రాష్ట్రంలో ఆస్పత్రుల దుస్థితి ఎలా ఉందో యావత్‌ దేశానికి ఈ దుర్ఘటన చాటిచెప్పింది. సిబ్బంది కొరత, మౌలిక వసతుల లేమి.. సర్కారు నిర్లక్ష్యం ఇందుకు కారణాలు.  అంపశయ్యపై ఆరోగ్యశ్రీ  దివంగత సీఎం వైఎస్‌ రాజశేఖర్‌రెడ్డి హయాంలో లక్షలాది మంది ప్రాణాలను నిలబెట్టిన ఆరోగ్యశ్రీ పథకం ఇప్పుడు అంపశయ్యపై మూలుగుతోంది. జాబితాలో మొత్తం 934 జబ్బులకు గాను టీడీపీ హయాంలో 133 జబ్బులను తొలగించారు. హైదరాబాద్‌లో వైద్యాన్నీ నిరాకరిస్తున్నారు. దీంతో కిడ్నీ, తలసేమియా బాధితుల ఇబ్బందులు అన్నీ ఇన్నీ కావు. ఆరోగ్యశ్రీ పథకం ఖర్చుతో కూడుకున్నదన్న భావనతో దానిని రోజురోజుకూ నిర్వీర్యం చేస్తున్నారు.  108, 104ల రాక దేవుడికెరుక  అలాగే, రాష్ట్రంలో 2014 తర్వాత 108, 104 వాహనాల సేవలు రోజురోజుకీ క్షీణిస్తున్నాయి. నిధులు కేటాయించకపోవడంతో 108లు అవసాన దశకు చేరాయి. మరమ్మతులకు, డీజిల్‌కూ డబ్బుల్లేవని ఆగిపోయిన సందర్భాలు అనేకం. వేతనాలు సకాలంలో ఇవ్వడంలేదని ఉద్యోగులు రోడ్డెక్కారు కూడా. ఇక పల్లెలకు వెళ్లాల్సిన 104 వాహనాలు ఎప్పుడెళ్తాయో, మందులెప్పుడిస్తాయో దేవుడికే ఎరుక. ఇదిలా ఉంటే.. ఆరోగ్యశ్రీ పథకంలో పనిచేస్తున్న 1604 మంది ఆరోగ్యమిత్రలను తొలగించారు. చివరకు వారు సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించి కొనసాగుతున్నారు. అంతేకాక, రాష్ట్రవ్యాప్తంగా   450 హోమియో డిస్పెన్సరీలను మూసేయగా, అందులో 950 మంది సిబ్బంది ఉపాధి కోల్పోయారు. తాజాగా 102 కాల్‌సెంటర్లలో పనిచేస్తున్న 28 మంది మహిళా ఉద్యోగులు రోడ్డున పడ్డారు.   ఒక్క ఉద్యోగ నియామకమూ లేదు  రాష్ట్రంలోని అనేక ఆస్పత్రుల్లో వైద్యులు లేక రోగులు విలవిల్లాడుతున్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాల నుంచి బోధనాసుపత్రుల వరకూ వివిధ హోదాల్లో 25వేలకు పైగా ఖాళీలున్నట్టు అంచనా. గడిచిన నాలుగేళ్లలో ఒక్క నియామకాన్ని కూడా చేపట్టలేదు. పీహెచ్‌సీలు, సీహెచ్‌సీలలో వైద్యుల్లేక పల్లెల్లోని ప్రజానీకం నానాయాతన పడుతున్నారు. మరోవైపు.. స్టాఫ్‌ నర్సులు, ఏఎన్‌ఎంలు, ల్యాబ్‌ టెక్నీషియన్లు, ఫార్మసిస్ట్‌లు ఇలా పలు విభాగాల్లో వేలాది ఖాళీలు ఉన్నా పట్టించుకోవడంలేదు.  కార్పొరేట్‌ సేవలో..  రాష్ట్రంలో ఇప్పటివరకూ సుమారు 26 రకాల సేవలను కార్పొరేట్‌ సంస్థలకు అప్పజెప్పారు. ఆయా సంస్థలకు కోట్లాది రూపాయలు ధారాదత్తం చేశారు. రక్తపరీక్షల నుంచి ఎక్స్‌రేల వరకూ అన్నీ ప్రైవేటు సంస్థలకే. ఇక 104, 102 వంటివన్నీ కార్పొరేట్‌ సంస్థలకే ఇచ్చారు. చిత్తూరు జిల్లా ఆస్పత్రిని కూడా ప్రైవేటుకు అప్పజెప్పారు. విశాఖలోని విమ్స్‌ను ప్రైవేటుపరం చేసేందుకు కసరత్తు దాదాపు పూర్తయింది. అలాగే, గడిచిన నాలుగేళ్లలో సుమారు రూ.2వేల కోట్ల విలువైన పనులన్నీ కార్పొరేట్‌ సంస్థలకు ఇచ్చారు. ఈ బాగోతంలో కోట్లు చేతులు మారినట్లు ఆరోపణలు వెల్లువెత్తాయి.  డయాలసిస్, హెచ్‌ఐవీ బాధితులకు మొండిచేయి  డయాలసిస్‌ చేయించుకునే బాధితులకు నెలకు రూ.2,500లు చొప్పున పెన్షన్‌ ఇస్తామని సర్కారు హామీ ఇచ్చింది. హెచ్‌ఐవీ బాధితులకు కూడా నెలకు రూ.వెయ్యి పెన్షన్‌ ఇస్తామన్నారు. కానీ, రాష్ట్రవ్యాప్తంగా సుమారు 20వేల మంది డయాలసిస్‌ బాధితులుంటే 2వేల మందికే ఇస్తున్నారు. ఆరోగ్యశ్రీ కింద ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో డయాలసిస్‌ చేయించుకుంటున్న వారికి ఇవ్వడంలేదు. అంతేకాక, సుమారు 70వేల మంది హెచ్‌ఐవీ బాధితులు నాలుగేళ్లుగా పెన్షన్‌ కోసం నిరీక్షిస్తున్నారు. 


 వైద్యులు, సిబ్బంది కొరతతో అందని నాణ్యమైన సేవలు 
 ప్రారంభానికి నోచుకోని మూడు ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు
 అప్‌గ్రేడ్‌ అయిన పీహెచ్‌సీల్లో స్టాఫ్‌ కొరత
 కొత్త మండలాల్లో ఆరోగ్య కేంద్రాల ఏర్పాటుకు ప్రతిపాదనలు
 విద్యా, వైద్యంపై దృష్టి సారించిన కలెక్టర్‌
 ప్రతిపాదనలు అమలైతే వైద్యం మెరుగుపడినట్లే 
  
 మహబూబాబాద్‌ : ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలను వైద్యులు, సిబ్బంది కొరత వేధిస్తోంది. ఫలితంగా రోగులకు నాణ్యమైన వైద్యసేవలందడం లేదు. కొత్తగా ప్రారంభించినా పీహెచ్‌సీల్లో పోస్టులను భర్తీ చేయకపోవడంతో ఆ కేంద్రాలు అలంకారప్రాయంగా మారాయి. జిల్లాలో 17 పీహెచ్‌సీల్లో 35 మంది డాక్టర్లు అవసరం ఉండగా, 12 డాక్టర్‌ పోస్టులు ఖాళీగా ఉన్నాయి. కింది స్థాయి సిబ్బంది 486 మందికిగాను 131 పోస్టులు ఖాళీగా ఉన్నట్లు అధికారులు తెలిపారు. జిల్లాలో మల్యాల, కురవి, మరిపెడ మండలంలోని ఉగ్గంపల్లిలో పీహెచ్‌సీల నిర్మాణం జరిగి నెలలు గడుస్తున్నా నేటికీ ప్రారంభానికి నోచుకోలేదు. తొర్రూరు పీహెచ్‌సీ, డోర్నకల్, గార్ల పీహెచ్‌సీలు, సీహెచ్‌సీగా అప్‌గ్రేడ్‌ చేసినా దానికి తగ్గట్టుగా సిబ్బంది, వైద్యుల భర్తీ జరగలేదు. తొర్రూరు, డోర్నకల్‌ సీహెచ్‌సీల్లో అదనపు భవనాల నిర్మాణం కూడా పూర్తి కాలేదు. గార్ల సీహెచ్‌సీ భవనం పూర్తయినా సిబ్బంది నియామకం జరుగలేదు. పీహెచ్‌సీలు, సీహెచ్‌సీల్లో అనేక సమస్యలతో వైద్యులు, సిబ్బంది ఇబ్బందులు పడుతున్నారు.
  
 గంగారం మండలంలోని కోమట్లగూడెం పీహెచ్‌సీ, డోర్నకల్‌ పీహెచ్‌సీ, కేసముద్రం, మరిపెడ, బలపాల పీహెచ్‌సీల్లో వైద్యులు లేరు. స్టాఫ్‌ నర్సులు, సిబ్బందే వైద్య పరీక్షలు నిర్వహించాల్సి వస్తోంది. ఆ పోస్టులు ఖాళీగా ఉన్నట్లు అధికారులు తెలిపారు. 108 ఏఎన్‌ఎం సెంటర్లు ఉండగా వాటిలో 56 పోస్టులు ఖాళీగా ఉన్నాయి. హెల్త్‌ అసిస్టెంట్‌ పోస్టులు 35 ఖాళీగా ఉన్నాయి. ప్రధానంగా సిబ్బంది, వైద్యులను భర్తీ చేయాలని ప్రతిపాదనలు తయారు చేసి సంబంధిత అధికారులకు పంపామని డీఎంహెచ్‌ఓ, కార్యాలయం సిబ్బంది తెలిపారు. జిల్లా వైద్య, ఆరోగ్య శాఖలో ఉన్న సమస్యలపై అన్ని విషయాలను సంబంధిత అధికారులకు తెలియపర్చినట్లు డీఎంఅండ్‌హెచ్‌ఓ తెలిపారు. 
  
 ప్రారంభానికి నోచుకోని పీహెచ్‌సీలు..
 మానుకోట మండలంలోని మల్యాల పీహెచ్‌సీ, కురవి, మరిపెడ మండలంలోని ఉగ్గంపల్లి పీహెచ్‌సీల భవనాలు పూర్తయినా నేటికి ప్రారంభానికి నోచుకోలేదు. భవన నిర్మాణాలు జరిగి నెలలు గడుస్తున్నా సిబ్బంది నియామకం జరగకపోవడంతో ఆ భవనాలు నిరుపయోగంగానే ఉన్నాయి. మానుకోట జిల్లాగా ఏర్పాటు కావడంతో త్వరలోనే ఆ పోస్టులు భర్తీ అయి పీహెచ్‌సీలు ప్రారంభమవుతాయని ఆయా మండలాల ప్రజలు ఆశగా ఎదురు చూస్తున్నారు. 
  
 అధికారుల ప్రతిపాదనలు..
 ప్రతి మండలానికి పీహెచ్‌సీ, 104, 108 వాహనాలు ఏర్పాటు చేయాలని, సిబ్బందిని భర్తీ చేయాలని, మెడికల్‌ అధికారులకు తప్పనిసరిగా వాహనం ఇవ్వాలని, మండలానికి రెండు ఫాగింగ్‌ మిషన్లు ఏర్పాటు మంజూరు చేయాలని, జిల్లా కేంద్రంలో టీబీ ఆస్పత్రి ఏర్పాటు చేయాలని, పీహెచ్‌సీల్లో ఆల్ట్రాసౌండ్‌ స్కానింగ్‌ మిషన్, సీహెచ్‌సీల్లో ఎక్స్‌రే, ఏరియా ఆస్పత్రిలో సిటీ స్కాన్, ఎంఆర్‌ఐ ఏర్పాటు చేయాలని ప్రతిపాదనలు తయారు చేసి అందజేశారు.
  
 సిబ్బందిని భర్తీ చేస్తే మెరుగైన వైద్య సేవలు 
 పీహెచ్‌సీలు, సీహెచ్‌సీల్లో ఖాళీగా ఉన్న వైద్యులు, సిబ్బందిని భర్తీ చేస్తే ఇంకా మెరుగైన వైద్యం అందుతుంది. డెలివరీలు ఎక్కువగా ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో నిర్వహించేలా ప్రోత్సాహక కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తున్నాం. అనవసరమైన ఆపరేషన్లు ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో చేయించుకోవద్దు. అనవసరంగా జరిగే ఆపరేషన్లను  నివారించేందుకు కమిటీని ఏర్పాటు చేస్తున్నాం. ప్రభుత్వ ఆస్పత్రుల్లో అన్నిరకాల పరీక్షలు జరుగుతున్నాయి. గర్భిణుల కోసం ప్రభుత్వం జనని, శిశు సంరక్షణ కార్యక్రమాన్ని చేపట్టింది. ఆ కార్యక్రమాన్ని సద్వినియోగం చేసుకోవాలి. - డీఎంహెచ్‌ఓ శ్రీరామ్‌