
‘వద్దు నాకు ఇష్టం లేదు.’‘వెరీ స్ట్రేంజ్ అందరూ ప్రమోషన్ కోసం ఆరాటపడతారు. మీరూ?!... ఆశ్చర్యంగా ఉందే!’‘ప్రమోషన్ వరకూ ఓకే! ప్రమోషన్ వచ్చిందంటేనే పక్కన ట్రాన్స్ఫర్ ఉంటుంది. అలా వెళ్ళటం, నాకు?! అయినా ప్రైవేట్ జాబ్లో ఓ బ్రాంచ్ నుండి ఓ బ్రాంచ్కేగా ప్రమోషన్.’ ‘మీరు ఎంచుకున్న చోటుకి వేయించుకోండి. అనుకూలమైన చోటుకి వెళ్ళండి. అంతేగాని, ప్రమోషన్ ఎందుకు వద్దూ!? ఏ ఉద్యోగంలోనైనా ఈ బదిలీలు మామూలేగా! మళ్ళీ మధ్యలో బదిలీ కావాలంటే ఉండదు ఆలోచించుకోండి’శ్రేయోభిలాషులు, ఆఫీసు మేనేజర్ ఎంత నచ్చచెప్పాలని చూసినా వినలేదు సుమబాల.ప్రమోషనూ, ట్రాన్స్ఫర్ ఆగిపోయాయి.తండ్రి లేని పిల్ల, ఏ బాధా కలగకుండా చూసుకోవటమే తల్లిగా తన బాధ్యత.విదూష ఇప్పుడు ఆరో క్లాస్ చదువుతోంది.
బాల ఆఫీస్ నుండి ఇంటికి వచ్చింది.తన కంటే ముందే వచ్చి, పక్కింట్లో ఆడుకుంటున్న విదూషను తీసుకువచ్చి,స్నానం చేయించి, హోమ్ వర్క్ చేయించాలి. విదూషను తీసుకురావటానికి వెళ్ళింది. అక్కడ సింధూరతో ఆడుతోంది విదూష. ఎంతగానో చక్కగా కిలకిలలాడుతూ, నవ్వుతూ, గంతులేస్తూ ఆడుతున్న విదూషను, తీసుకుని రాలేక అలాగే సింధూర వాళ్ళమ్మతో తనూ, ఆఫీస్ విషయాలూ, లోకాభిరామాయణం మాట్లాడుతూ కూర్చుంది.‘విదూ! చీకటి పడుతోంది.
హోమ్ వర్క్ చేసుకోవాలి పద నాన్నా!’లేచి సింధూరకు ‘బై’ చెప్పి తల్లి వెనుకే వచ్చేసింది. ఇంటికి వచ్చాక, సుమబాల ఇంటిపనిలోనూ, విదూష హోమ్ వర్క్లోనూ బిజీ అయిపోయారు. దాదాపు గంటన్నర తర్వాత ఇద్దరూ భోజనానికి కూర్చుని, విదూషను ‘విదూ! ఏంటి విశేషాలూ!’ అడిగింది.స్కూల్ విశేషాలు చెప్పినవి తక్కువే కాని, సింధూర గురించి చెప్పిన విషయాలే ఎక్కువున్నాయ్. విదూష ఏం చెప్పినా, విని ఆమెను అంచనా వేయటం సుమబాలకు అలవాటు. సింధూరతో తను ఎలా ఆడుకుందీ, సింధూర ఎలా తినేదీ, ఎలా మాట్లాడేదీ! ఎంతో సంతోషంగా ఏకరువు పెడుతోంది. ఆ సంతోషం చూస్తూనే...
సుమబాల మనసు గతంలోకి తొంగి చూస్తోంది. సవ్యసాచిదీ, తనదీ పెద్దలు అంగీకరించిన ప్రేమవివాహం. రెండేళ్ళు ఆనందంగా గడిచినాయి. తమ కలల పంట కడుపులో ఉండగానే, సవ్యసాచి తనను వదిలేసి పైలోకాలకు పోయాడు. ఆ దుఃఖంలోంచి బయటికి రావటానికి ఇన్ని సంవత్సరాలు పట్టింది. సవ్యసాచికి ఓ పెద్ద ప్రైవేట్ లిమిటెడ్లో జాబ్. అన్ని రాష్ట్రాలలోనూ బ్రాంచ్లు ఉండటం వల్ల, తరచూ కంపెనీలో ఉద్యోగులు మారుతూనే ఉంటారు.సవ్యసాచి పోయాక ఆ ఉద్యోగం తనకు ఇచ్చారు. పాప కోసమైనా కన్నీళ్లు తుడుచుకుని, జాయిన్ అయింది. తల్లిదండ్రులకు వాళ్ళు ఉన్న ఊళ్ళోనే కాలక్షేపం కనుక వారిని తీసుకొని రాలేదు.పైగా తీసుకువస్తే, తన గురించి దిగులుపడుతూ, తనను రెండోపెళ్లి కోసం ఇబ్బంది పెడతారు. అందుకే! వాళ్ళని శెలవులలో కలవడమే!కాని, తోడులేని ఒంటరి ప్రయాణం, సింగిల్ పేరెంట్గా తన అవస్థలు, పాపను పెంచటంలో తను పడే పాట్లు, ఓ గ్రంథాన్ని వ్రాయవచ్చు.
ఇంటా బయటా ఎన్నో సమస్యలు తట్టుకుంటూ, మధ్యలో దూరిపోయి భయపెట్టేసే అపరిచితులను దాటుకుంటూ, తప్పించుకుంటూ, బాధపెట్టే ఎన్నో అనుభవాలు.. విదూష నుండి కూడా...పాప విదూష యూకేజీలో ఉండగా, ఓ స్కూల్లో జాయిన్ చేసింది. అక్కడ విశాలాక్షి అనే పాపతో స్నేహం కుదిరింది విదూషకు. ఎంతో చనువుగా, చక్కగా ఉండేవారు. విశాలాక్షి ఇల్లూ తమ ఇంటికి రెండు ఇళ్ళ అవతలే కాబట్టి, ఎప్పుడూ విశాలాక్షితోనే ఉండేది విదూష. వాళ్ళ నాన్న ఉంటే విదూషను బండి మీద ఎక్కించుకుని తిప్పేవారు. తను ఎక్కడ తిప్పగలదు. ఆఫీసు, ఇంటిపనీ! అప్పటికే అలసట.పాపం ఏదో కాలక్షేపం చేస్తోందిలే అనుకుంది. విశాలాక్షి తింటేనే తినేది. తను పడుకుంటేనే పడుకునేది. స్కూల్ లేని సమయంలో తప్ప దాదాపు వాళ్ళింట్లోనే ఉండేది.
రెండేళ్ళలో విడదీయరాని బంధం. విశాలాక్షి తండ్రికి గవర్నమెంట్ జాబ్. ట్రాన్స్ఫర్ అయింది.విశాలాక్షితో పాటు వాళ్ళు వెళ్ళిపోయారు.ఆరోజు విదూష ఏడ్చిన ఏడుపు, తను ఇప్పటికీ మరచిపోలేదు.‘అమ్మా! విశా కావాలమ్మా!’ అంటూ కిందపడి ఏడుస్తూ ఉంటే, ఏం చేయాలి? అనుబంధాలు పెంచుకోకూడదని చెప్పటానికీ, ఆమె వినటానికి, ఎంత వయసనీ? రెండురోజులు ఆఫీసుకు సెలవు పెట్టి, అమ్మమ్మ దగ్గరకూ, షాపింగ్లకూ తిప్పాక, వారంరోజులకు కాస్త తెప్పరిల్లింది. స్కూల్కి వెడుతోంది.రెండో తరగతిలో శశికళతో విదూషకు చక్కని స్నేహం కుదిరింది. ఒకరితో ఒకరు కలిసి హోమ్ వర్క్ చేసుకోవటం; కలిసి ఐస్ క్రీమ్లకు డబ్బులు తీసుకుపోవటం; ఇద్దరూ కలిసి ఏవో గుసగుసలు, నవ్వులూ, మరే! మరే! అంటూ ఎన్నో ముచ్చట్లు, కేరింతలూ, ఆటవస్తువులూ, బిల్డింగ్ కట్టే క్లిప్స్, బొమ్మను తయారు చేయండి అనే చార్టులూ, ఆటా, పాటా, డాన్సూ, రెండేళ్లలో శశికళ నాన్నకి ట్రాన్స్ఫర్ అయింది.
ఇక విదూష ఏడ్చిన ఏడుపు సుమబాల మనసును పిండేసింది. గుండెను కుదిపేసింది. ఏం చెప్పి, ఎలా చెప్పి ఓదార్చాలీ? తనకైనా బుద్ధి ఉండక్కర్లా?ఒకసారి జరిగాక జాగ్రత్త పడాలిగా!ఇంత స్వచ్ఛమైన మనసు ఇన్నిసార్లు గాయపడితే? ఈ పిల్ల ఏమైపోతుంది? ఏం చేయాలి? ఎలా జాగ్రత్త పడాలి? అసలు స్నేహాలు చేయకుండా ఎలా ఉంటాం. ప్రతిసారి ఇలా భంగపడి ఏడిస్తే ఎలా?పిల్లలంతా ఇలాగే ఉంటారా? సున్నిత మనస్కులైన ఇలాంటి పిల్లలకు ప్రత్యేక శిక్షణ, చికిత్స అవసరమా? మరి అవన్నీ ఎవరు ఇస్తారు? ఎక్కడికి వెళ్ళి ఎవరినడగాలి? సుమబాలకు ఆలోచనలతో మనసు కలచివేస్తోంది. విదూషను కాపాడుకోటం ఎలా? ఎవరైనా వ్యసనాల బారిన పడకుండా తమ పిల్లలను ఎలా కాపాడుకోవాలి? అని ఆలోచిస్తారు. తనూ!? స్నేహం చేయకుండా ఎలా కాపాడుకోవాలి? అని ఆలోచిస్తోంది.
స్కూల్లో విదూష ఎవరితోనూ స్నేహం చేయకుండా, సరైన జాగ్రత్త కోసం తనే దగ్గరుండి దింపటం, స్కూల్ వదలిన వెంటనే ఎవరితోనూ మాట్లాడకుండా తీసుకొచ్చేయటం అలవాటు చేసుకుంది.నాలుగు రోజుల నుండి విదూష దిగులుగా ఉండటం గమనించింది. గుండె గుభేలుమంది.‘విదూ! ఏమయిందిరా? అలా ఉన్నావ్?’‘అమ్మా! ట్రాన్స్ఫర్ అంటే ఏంటమ్మా?’‘ట్రాన్స్ఫర్ అంటే బదిలీ! ఉద్యోగంలో ఉన్నవారిని ఓ ఊరు నుండి మరో ఊరికి, ఉద్యోగ సేవలు ఆ ఊరిలో వారికి అందించాలని పంపిస్తారు. అలాగే, చాలా బదిలీలు... డబ్బు బదిలీ, అంటే మనీ ట్రాన్స్ఫర్... అలాగే పేపర్స్... ఇంకా...’మాట పూర్తికాక ముందే ‘అసలు ఉద్యోగంలో ట్రాన్స్ఫర్లు ఉండకూడదమ్మా! నేను పెద్దయ్యాక పెద్ద ఆఫీసర్నై, ఈ బదిలీలు లేకుండా చేస్తానమ్మా!’ అంటూ ఏడ్చింది.సమబాలకూ కళ్ళల్లో నీళ్ళు తిరిగాయి.‘ట్రాన్స్ఫర్ అంటే! ఇష్టమైన వాళ్ళని వదిలేసి వెళ్ళటం అని, అంతే నాకు తెలిసిందమ్మా! అసలీ బదిలీలు ఉండకూడదమ్మా! మా స్కూల్లో శాంతారాంగాడు నాలాగానే ఫస్ట్ ర్యాంకర్. ఇద్దరం కలిసి పోటీపడి చదువుతున్నాం ఫస్ట్ యూనిట్లో తను ఫస్ట్, సెకండ్ యూనిట్లో నేను.
తర్వాత నేను, ఇలా చక్కగా పక్కపక్కనే కూర్చుని, కంబై¯Œ ్డ స్టడీ చేసేవాళ్ళం. కాని, వాళ్ళమ్మకి ప్రమోషన్ వచ్చి ట్రాన్స్ఫర్ అయింది. అమ్మ ఉన్నచోటే శాంతారాం ఉండాలిగా! వెళ్ళిపోతున్నాడు. నేను ఎవరితోనూ స్నేహం చేయకూడదమ్మా!చేస్తే వాళ్ళు నన్ను వదిలేసి వెళ్ళిపోతారమ్మా! ఇక అంతే, ఎవరూ వద్దు నాకు’ అంటూ గదిలోకి వెళ్ళి పడుకుంది అన్నం తినకుండా...భగవంతుడా! ఇప్పుడేమి చేయటం? ఏడ్చి ఏడ్చి కళ్ళు వాచిపోయి, తెల్లవారి స్కూల్కి వెళ్ళలేకపోతే, తనూ సెలవు పెట్టాల్సి వచ్చింది. మనసులో ఇంత సున్నితత్వం ఉండటం మంచిదే కాని, మన ఉనికే ప్రశ్నార్థకం అయ్యేలా కాదేమో!మరోసారి ఇలా జరిగితే? ఈ సంఘటనల పర్యవసానం భవిష్యత్తులో విదూష ఆలోచనలలో జరిగే మార్పుల ఫలితం ఎలా ఉంటుంది? మంచా? చెడా?సింధూరతో విదూష స్నేహమూ బలపడుతోంది.
కేవలం సింధూరతో విదూష స్నేహం కోసమే ప్రమోషన్ వద్దనుకుంది. ట్రాన్స్ఫర్ వల్ల విదూషకు కొత్త వాతావరణంలో సంతోషంగానే ఉంటుందా? సింధూర, మరో విదూషలాగా ఏడ్చి మారాం చేస్తే, ఆ తల్లికి ఎంతకష్టం! ఆ చిన్న మనసుకు ఎంత గాయం! తన పిల్ల విషయంలో జరిగింది, సింధూర విషయంలో జరగకూడదు. సింధూర విదూషను చాలా ఇష్టపడుతోంది. అందుకే ప్రమోషన్, ట్రాన్స్ఫర్ వదులుకుంది. కాని, ఇద్దరినీ సున్నితంగా నొప్పి తెలీకుండా వేరు చేయాలి. ఏదో చేయాలి. ఏం చేయాలి ఆలోచిస్తోంది సుమబాల.‘విదూ! ఈరోజు సెలవు పెట్టాం కదా! మనం ఓ చోటికి వెడదామా?’‘కరుణామయీ! వికలాంగుల సంక్షేమ ఆశ్రమం’ దగ్గర బండి ఆపి, లోపలికి తీసుకువెళ్ళింది విదూషను.అక్కడ అన్ని రూములలోనూ పిల్లలు. అందరూ వికలాంగులే! మానసిక వికలాంగులు, శారీరక వికలాంగులు.
భయం భయంగా చూసింది విదూష.అందరికీ తను తెచ్చిన, స్వీట్స్ పళ్ళూ ఇప్పించింది సుమబాల. అక్కడ కన్వీనర్తో మాట్లాడుతూ కూర్చుని, విదూషను పరిశీలిస్తోంది. విదూష ఏదో కొత్త ప్రపంచాన్ని చూస్తున్నట్లు, చూస్తూ మనసులో దేన్నో నింపుకోటానికి ప్రయత్నిస్తోంది. వాళ్ళ దగ్గరకు వెళ్ళటానికి భయపడుతోంది.వాళ్ళల్లో కొంతమంది బయటి ప్రపంచంతో సంబంధం లేనట్లుగా, వీళ్ళు ఇచ్చిన, పళ్ళు తింటూ, కూర్చున్న చోటునే, విరిగిపోయిన బొమ్మలను ఏదో తోచినట్లు ఆడిస్తూ, ఆడుకుంటున్నారు.కానీ! కొంతమంది శారీరక వైకల్యం కలిగిన పిల్లలు మాత్రం విదూషతో మాట్లాడటానికి చాలా ఉత్సాహంగా ముందుకు వచ్చారు. వాళ్ళతో బిడియంగా, కొత్తగా ఫీలవుతూ చేయి కలిపింది విదూష.సాయంత్రం వరకూ అక్కడే ఉండి, విదూషను ఇంటికి తీసుకువచ్చింది.‘విదూ! వీరికి వేరే ప్రపంచం తెలీదు.
కొంతమందికి స్నేహం చేయటమూ తెలీదు. పసితనం ఓ శాపంలా బతుకుతారు. కేవలం ఎవరు అన్నం పెడతారా? బిస్కట్ ఇస్తారా! తిందామా! ఎంత దైన్యం, కదా!’‘అమ్మానాన్నలు ఉండరా అమ్మా!’‘అమ్మ గాని, నాన్న గాని ఉంటే వాళ్ళు ఇక్కడుంటారా? చెప్పు! వాళ్ళని చూశాక నువ్వు ఎంత అదృష్టవంతురాలివీ అనుకోవాలి. అయినదానికీ కానిదానికీ ఏడ్చి అమ్మను బాధ పెట్టకూడదు. స్నేహం చేయదలచుకుంటే రోజూ అక్కడికి వెడదాం. నీ స్నేహం వాళ్ళకి పంచు. ఆనందపడతారు. అంతేగాని, ఫ్రెండ్స్ వెళ్ళిపోయినప్పుడల్లా ఏడుస్తావెందుకు?దీని ద్వారా ప్రకృతి నీకేం చెప్పదలచుకుందో అది విను. అందరితోనూ స్నేహం చేయమని, కేవలం ఏం ఒక్కరితోనో కాదని సందేశం ఇస్తోందేమో! ఏడుపు మానేస్తే అది వినబడుతుంది. మామూలు మాటలతో చెబితే ఏమీ అర్థం కాదని ఇక్కడికి తీసుకువచ్చా!’‘మరి వీళ్ళంతా నాతో స్నేహం చేసి, ఎప్పటికీ ఉంటారా?’విదూష మనసులో ఎన్నో ఆలోచనలు.
‘తెలుసుకో! పదిసార్లు ఇక్కడికి వచ్చావనుకో వాళ్ళే నీ ప్రియ నేస్తాలవుతారు. ఇంకొంచెం పెద్దయ్యాక వాళ్ళ కోసం నువ్వేమైనా చేయగలనేమో అనే ఆలోచన నీకే వస్తుంది.’విదూష ఆలోచనలలో శాంతారాం వెనుక పడ్డాడు. హమ్మయ్య అని ఊపిరి పీల్చుకుంది సుమబాల.‘కానీ రోజూ అక్కడికి వెళ్ళటం కుదరదుగా!’అంది. సాయంత్రం రిలాక్స్ అవుతున్న సమయంలో సింధూర వాళ్ళ అమ్మగారు రావటం సుమబాలకు ఆశ్చర్యం కలిగించింది.‘ఏమిటీ! విశేషాలు?’‘మీ విదూష, మా సింధూర కలిసి మా యింట్లో ఆడుకుంటున్నారు.మీతో ఓ విషయం మాట్లాడాలని వాళ్ళకి తెలీకుండా వచ్చాను’ అంది.సుమబాల గుండె మళ్ళీ గుభేలుమంది.‘మాది హోటల్ వ్యాపారమని మీకు తెలిసిన విషయమే కదా!’‘అవును... తెలుసండీ’‘ఇక్కడ బిజినెస్ సరిగా సాగట్లేదు. అందుకని హైదరాబాద్ వెళ్లి అక్కడ బిజినెస్ చేద్దామని మావారు అంటున్నారు.
అయితే. ఫ్రెండ్స్ దూరమైనప్పుడల్లా విదూష, ఆమెతో పాటు మీరు తల్లడిల్లిపోవటం విన్నాను. ఇప్పుడు మళ్లీ అదే రిపీట్ అయితే విదూష గురించి బాధగా ఉంది. సింధూర కొత్త ప్లేస్ కాబట్టి ఎంజాయ్ చేస్తుంది కాబట్టి ప్రాబ్లం లేదనుకుంటున్నాను. మరీ!...’సుమబాల దేనికైతే భయపడి ఆరునెలల క్రితం ట్రాన్స్ఫర్ వద్దనుకుందో, అదే తన కళ్ళముందు ప్రత్యక్షమవటం భయం కలిగించింది. కాని, మెల్లగా– ‘మీరు ఉద్యోగస్తులు కాదు! కాబట్టి, ఈ సమస్యే రాదు. నావల్ల వస్తే, సింధూర బాధపడుతుందనుకుని, ఆ బాధ మీరు పడకూడదు అనే అనుకున్నాను ఇన్నాళ్ళూ!’‘తెలుసు! మీకు చెప్పకుండా మేం వెళ్ళిపోవచ్చు. కాని, మీరు ప్రమోషన్ కూడా వదులుకున్నారు మన పిల్లల కోసం... అందుకే చెప్పటానికి వచ్చాను. ఈవిషయం సింధూరకు చెప్పలేదు చెబితే విదూషకు ఎక్కడ తెలుస్తుందో అనీ!...’‘నిజమే ఇది తెలిస్తే?’... విదూషను తలచుకుంటే ఒళ్ళు జలదరించింది.
ఇప్పుడు ఆర్థిక సంవత్సరం మధ్యలో, ట్రాన్స్ఫర్ కావాలన్నా ఇవ్వరు. ఎలా?పిల్లలను పసితనంలో ఏ ప్రభావమూ పడకుండా పెంచటం ఇంత కష్టమా? అందరి పిల్లలూ విదూషలా లేరు.ఇలా ఉన్న పిల్లలను కాపాడే తీరాలి. అప్పుడే సమాజం పట్ల సున్నితమైన అవగాహనతో మెలుగుతారు. లేదంటే ఒక కసితో... ఇక ఆలోచించలేక‘నేను చూసుకుంటాలెండి’ అని మాత్రం అనగలిగింది. ఆమె వెళ్ళిపోయింది.∙∙ ‘విదూ! నాకు బదిలీ అయింది. నీ పుట్టినరోజు సందర్భంగా నీకో సర్ర్పైజ్ గిఫ్ట్.’ ‘ఎక్కడమ్మా! ఏంటమ్మా అదీ! ప్లీజ్ చెప్పవా?’ విదూష సంతోషం చూసి, తేలికగా ఊపిరి పీల్చుకుంది.‘చూపిస్తా పద!’ఇద్దరూ కలిసి వెళ్ళారు.‘ఇదిగో! కొత్త ఇల్లు. మన కోసమే!’‘ఇక్కడ ... మన కోసం’‘వావ్! కరుణామయి వికలాంగుల సంక్షేమ ఆశ్రమం.. మొన్న ఈ ఆశ్రమానికి వచ్చాముగా! మరి ట్రాన్స్ఫర్ అన్నావ్?’‘అవును! బదిలీ! అక్కడి నుండి ఇక్కడికి ఇంటి బదిలీ! ఆలోచనల బదిలీ.
ఆశయాల బదిలీ. పరిస్థితుల బదిలీ.’‘అంటే? ఏంటమ్మా? సింధూరనూ తెద్దామా?‘అలాగే! ఏ పిల్లలలోనూ లేని ఓ ప్రత్యేకత నీలో ఉంది. అది తోటివారికి ప్రేమను పంచటం. ప్రేమ పంచిన వారి పట్ల తపన పడటం. అందుకే నువ్వు ఉండాల్సిన చోటు ఇదే. నీ ప్రేమ, తపన, వీరితో స్నేహం చేసి వీరికి పంచు. ఏదో ఓరోజు నువ్వూ మదర్ థెరిస్సా అంతటి దానివవుతావో, లేదంటే... మార్గం మారుతుందో కాలం చెబుతుంది.
అందుకే ఆశ్రమానికి పక్కనే ఇల్లు తీసుకున్నాను. మరి ఇది బదిలీనేగా!’ ‘అమ్మా! అదిగో! నాకిష్టమయిన బ్లూమింగ్ మైండ్స్ స్కూల్’‘అవును అందులో చేరు. నీ సాయంత్రాలూ, ఖాళీ సమయాలూ, ఆశ్రమంలో.. ఓకేనా?’‘మరి సింధూర?’‘ముందు నీకు నచ్చితే... సింధూరను తీసుకువద్దాం. సరేనా?’విదూష తలూపటం చూసి, తేలికైన మనసుతో... ఆశ్రమం వంక చూస్తూ నిట్టూర్చింది సుమబాల.కాని, రోజూ అక్కడి పిల్లలతో కలిసిపోయి ఆడుతూ పాడుతూ ఉన్న విదూషతో పాటు తనూ పాలు పంచుకుంటూ, తనలో తనను చూసుకుంటే విదూషకు కాదు, తనకే ఒంటరితనపు దుఃఖం నుండి కొత్త జీవితానికి బదిలీనేమో!