కఠ్మాండు: బ్రిటన్‌కు చెందిన నలుగురు పర్వతారోహకుల బృందం సరికొత్త ప్రపంచ రికార్డు సృష్టించింది. ప్రపంచంలోకెల్లా ఎత్తైన ఆ శిఖరాన్ని ఎలాంటి ముందస్తు సన్నద్ధతా లేకుండా ఐదంటే ఐదు రోజుల్లోపే అధిరోహించి అబ్బురపరిచింది. 8,849 మీటర్ల ఎత్తులో ఉండే ఎవరెస్టు శిఖరాన్ని అధిరోహించాలంటే నేపాల్‌లోని బేస్‌ క్యాంప్‌ వద్ద కనీసం కొద్ది నెలల పాటు శారీరకంగా, మానసికంగా సన్నద్ధమవడం తప్పనిసరి. బ్రిటిష్‌ బృందం మాత్రం అలాంటిదేమీ లేకుండానే పని కానిచ్చేసింది. మే 16న లండన్‌ నుంచి బయల్దేరి కఠ్మాండు చేరింది. అదే రోజు మధ్యాహ్నం ఎవరెస్టు బేస్‌ క్యాంపు చేరుకుని నేరుగా అధిరోహణ మొదలు పెట్టేసింది. బుధవారం ఉదయానికల్లా విజయవంతంగా శిఖరాగ్రం చేరింది. ఈ మొత్తానికీ పట్టింది కేవలం 4 రోజుల 18 గంటలు మాత్రమే. ఈ బృందంలోని నలుగురూ స్పెషల్‌ ఫోర్సెస్‌లో సైనికులుగా పని చేసి రిటైరైనవాళ్లే కావడం విశేషం. పైగా వారిలో ఒకరు మాజీ మంత్రి కూడా. వారంతా మూడు నెలలపాటు బ్రిటన్‌లోనే పక్కా ప్రణాళికతో సన్నద్ధమయ్యారు. అందుకోసం ఎవరెస్టు ఆరోహణ క్రమంలో ఎదరయ్యే పరిస్థితులన్నింటినీ లండన్‌లోనే కృత్రిమంగా సృష్టించుకున్నారు. హైపోక్సియా టెంట్లు, జెనాన్‌ వాయువు, ఇతర సాంకేతికతను ఉపయోగించుకున్నారు. ఏమిటీ టెంట్లు? సాధారణంగా పైకి వెళ్తున్న కొద్దీ వాతావరణం పలుచబడుతూ వస్తుంది. దాంతోపాటే ఆక్సిజన్‌ స్థాయి కూడా తగ్గిపోతుంటుంది. 8 కి.మీ. ఎగువన భూ ఉపరితలంతో పోలిస్తే కేవలం మూడో వంతు ఆక్సిజనే అందుబాటులో ఉంటుంది. దాంతో శ్వాసించడం కష్టతరంగా మారుతుంది. అది ఎన్నో ఇతర సమస్యలకూ దారితీస్తుంది. ఎవరెస్టు ఎత్తేమో ఏకంగా 8.8 కి.మీ. పై చిలుకు. అందుకే పర్వతారోహకులు దాన్ని ముద్దుగా డెత్‌ జోన్‌ అని పిలుచుకుంటారు. ఎంతటి కొమ్ములు తిరిగిన పర్వతారోహకులైనా అక్కడి అత్యంత ప్రతికూల పరిస్థితులకు ముందుగానే సన్నద్ధం కావాల్సి ఉంటుంది. అందుకోసం కఠ్మాండులోనో, ఎవరెస్టు బేస్‌ క్యాంప్‌ వద్దో కనీసం ఆరు నుంచి ఎనిమిది వారాలైనా గడపడం తప్పనిసరి. సన్నద్ధతలో భాగంగా బేస్‌ నుంచి ఎవరెస్టుపైకి వెళ్లే దారిలోని ఎగువ క్యాంపులకు ప్రాక్టీస్‌ రన్‌ తదితరాలు చేపడతారు. అంతా ఓకే అనుకున్నాకే శిఖరాగ్రానికి బయల్దేరతారు. అయితే బేస్‌ క్యాంప్‌ వద్ద ఎంతకాలం సన్నద్ధతలో గడపాలన్న దానిపై నేపాల్‌ ప్రభుత్వం ఎలాంటి నిబంధనలూ విధించలేదు. బ్రిటిష్‌ బృందం సభ్యులు తమ సన్నద్ధతలో భాగంగా లండన్‌లో ఆరు వారాల పాటు హైపోక్సియా టెంట్లలో నిద్రించారు. అనంతరం జర్మనీలో ఓ క్లినిక్‌లో రెండు వారాల పాటు జెనాన్‌ వాయువును పీలుస్తూ వచ్చారు. హైపోక్సియా టెంట్లలోని ప్రత్యేక జనరేటర్‌ ఆక్సిజన్‌ను పీల్చేస్తుంది. దాంతో టెంట్ల లోపల ఆక్సిజన్‌ స్థాయి మూడో వంతుకు తగ్గుతుంది. ‘‘జెనాన్‌ వాయువు ఆలి్టట్యూడ్‌ సిక్‌నెస్‌ను అరికడుతుంది. అంతేగాక శరీరానికి సరిపడా ఆక్సిజన్‌ అందనప్పుడు ఏర్పడే హైపోక్సియా తరహా పరిస్థితిని ఎదుర్కొనేందుకు దోహదపడే ఎరిత్రోపొయిటెన్‌ అనే ప్రొటీన్‌ ఉత్పత్తిని పెంచుతుంది’’అని ఈ యాత్రను ఆర్గనైజ్‌ చేసిన లూకాస్‌ ఫర్టెన్‌బాచ్‌ వివరించారు. నలుగురూ క్షేమంగా ఉన్నారని, శిఖరాగ్రం నుంచి కిందకు దిగడం మొదలు పెట్టారని చెప్పారు. ‘‘ఈ కొత్త పద్ధతి వల్ల నేపాల్‌లో నెలల తరబడి గడపాల్సిన అవసరం తగ్గుతుంది. కనుక ఎవరెస్టు యాత్ర ఖర్చు కూడా భారీగా తగ్గుతుంది’’అన్నారు. అయితే జెనాన్‌ వాయువు వాడటం వంటివి మంచి పద్ధతులు కావని పర్వతారోహణ నిపుణులు అంటున్నారు. ‘‘అది ఆక్సిజన్‌ కొరత ప్రభావాన్ని అడ్డుకుంటుందనేందుకు శాస్త్రీయ రుజువులేమీ లేవు. పైగా దాని వాడకం ప్రమాదకరం కూడా కావచ్చు’’అని హెచ్చరిస్తున్నారు.11 గంటల రికార్డు పదిలమే అత్యంత వేగంగా ఎవరెస్టును అధిరోహించిన రికార్డును మాత్రం బ్రిటిష్‌ బృందం బద్దలు కొట్టలేకపోయింది. లాక్పా గెలు షెర్పా 2003లో బేస్‌ క్యాంప్‌ నుంచి మొదలుపెట్టి కేవలం 10 గంటల 58 నిమిషాల్లోనే ఎవరెస్టు శిఖరాగ్రం చేరారు. ఇప్పటిదాకా ఎవరూ దాని దరిదాపులకు కూడా రాలేకపోయారు.


 బ్యాటింగ్‌కు అనుకూలించే పిచ్ కావాలి... మీరేం చేస్తారో మాకు తెలీదు. తొలి రోజు నుంచే బంతి తిరగాలి... మ్యాచ్‌లకు ముందు క్యూరేటర్లకు వచ్చే ఆదేశాలివి. నిజానికి అప్పటికప్పుడు పిచ్ స్వభావాన్ని మార్చడం సాధ్యం కాదు. ముఖ్యంగా టెస్టు మ్యాచ్‌లకు పిచ్‌లు రూపొందించడం చాలా క్లిష్టమైన, సుదీర్ఘమైన ప్రక్రియ. ఇటీవల పిచ్‌ల గురించి విపరీతమైన చర్చ జరుగుతోంది. ఈ నేపథ్యంలో అసలు టెస్టు మ్యాచ్‌లకు పిచ్‌లు ఎలా తయారు చేస్తారో చూద్దాం.
  
 సాక్షి క్రీడావిభాగం: టెస్టు మ్యాచ్‌కు ఆతిథ్యమివ్వడమనేది ఏ రాష్ట్ర సంఘానికైనా చాలా గర్వంగా ఉంటుంది. ఓ మంచి టెస్టు పిచ్‌ను రూపొందిస్తే క్యూరేటర్‌కు అంతకుమించిన సంతృప్తి మరోటి ఉండదు. ఐదు రోజుల ఫార్మాట్‌కు వికెట్‌ను తయారు చేయడం ఓ కల... అలాగే సవాలు కూడా. ప్రతి క్యూరేటర్ దీన్ని కోరుకుంటాడు.
  
 * సీజన్‌లో ఎక్కువ క్రికెట్ ఆడటం వల్ల పిచ్ తయారీలో కూ డా విస్తృతమైన మార్పులు చోటు చేసుకున్నాయి. గతంలో పిచ్ తయారీకి 20 రోజుల సమయం పట్టేది. కానీ ఇప్పుడు 10 రోజుల్లోనే మంచి వికెట్‌ను రూపొందిస్తున్నారు.
  
 * సాధారణంగా టెస్టు మ్యాచ్ కోసం మూడు సెంటర్ వికెట్లను ఎంపిక చేస్తారు. ఒక దానిపై ఎలాంటి గడ్డి లేకుండా ఉంటుంది. మ్యాచ్‌కు ఓ వారం ముందు వీటిపై పని మొదలవుతుంది. మ్యాచ్‌కు ఉపయోగించే పిచ్‌ను ఎంపిక చేసిన తర్వాత 10ఁ80 అడుగుల రోప్‌ను దాని చుట్టూ కడతారు.
  
 * తర్వాత వికెట్‌పై ఉండే గడ్డి ఎత్తును కొలుస్తారు. ఇది ఎనిమిది అంగుళాల కంటే ఎక్కువగా ఉండకూడదు. మ్యాచ్ సమయానికి దీన్ని తగ్గిస్తారు. పిచ్‌పై నీళ్లు చల్లడం సాధారణంగా కనిపించినా... నీటిని నేరుగా పోయరు. షవర్ పైపుతో పిచికారి చేస్తారు. పిచ్‌పై ప్రతి చిన్న ప్రదేశం తడిసేలా చేస్తూ అన్ని వైపులా సమాంతరంగా పడేలా చూస్తారు.
  
 * వికెట్ ఉపరితలం మరీ మృదువుగా ఉంటే భూమిలోకి నీరు చాలా తొందరగా ఇంకిపోతుం ది. దీన్ని తెలుసుకునేందుకు 3 నుంచి 4 మిల్లీ మీటర్ల మందంతో ఆరు అంగుళాల పొడవున్న స్క్రూ డ్రైవర్‌ను నిటారుగా పిచ్‌పై దించి దీన్ని అంచనా వేస్తారు. నీళ్లు నాలుగు అంగుళాల కంటే కిందకు పోకుండా జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. నీరు ఎక్కువగా లోపలికి ఇంకితే మంచి పిచ్‌ను రూపొందించలేరు. పిచ్ ఉపరితలంపై ఎక్కువ తడి ఉంటే బౌలర్లు సరైన బౌన్స్‌ను రాబట్టలేరు. అలాగే పిచ్ సాంద్రత నాలుగు రోజుల పాటు ఉండదు.
      
 * ఉదయం పూట పిచ్‌పై నీళ్లు చల్లడం అయ్యాక.. 250 నుంచి 350 కేజీల బరువున్న రోలర్‌తో తేలికగా ఒక మూల నుంచి మరో మూలకు 20 నిమిషాల పాటు రోలింగ్ చేస్తారు. షవర్ పద్ధతిని ఉపయోగించి క్రమం తప్పకుండా పిచ్‌పై నీళ్లను చల్లుతూ రోలింగ్ చేస్తూ ఉండాలి. దీనివల్ల ఉపరితలంపై ఉండే మట్టి, ఇసుక అటూ ఇటూ పోకుండా ఉంటాయి.
      
 * పిచ్‌పై నీళ్లు పిచికారి చేసిన తర్వాత ఆరడానికి కాస్త సమయం ఇవ్వాలి. అప్పుడు ఉపరితలంపై ఏ మేరకు నీళ్లు ఉన్నాయో పరిశీలించి మళ్లీ తేలికగా రోలింగ్ చేయాలి. అవసరమైతే నీటిని పిచికారి చేయాలి. ప్రతి రోజూ మధ్యాహ్నం వరకు దీన్ని కొనసాగించాలి. ఆ తర్వాత పిచ్‌పై కవర్లు తీసేసి తేమ లేకుండా చూడాలి.  
       
 * మధ్యాహ్నం ఎండకు వెంట్రుక మందంలో పిచ్‌పై పగుళ్లు వస్తాయి. తర్వాత టన్ను బరువున్న రోలర్‌ను రోలింగ్ చేయడం ద్వారా పిచ్ మరింత బాగా కుదురుకుంటుంది.
  
 * ఉదయం పూట రోలింగ్ చేయడం వల్ల పిచ్ రెండు అంగుళాలు కుదించుకున్నట్లు కనిపిస్తుంది. సాయంత్రం కూడా ఒకసారి రోలిం గ్ చేయాలి. ఇలా వరుసగా మూడు రోజులు చేయడం వల్ల పిచ్ బాగా శక్తిని పుంజుకుంటుంది. నాలుగో రోజు పిచ్‌పై వదిలేసిన 8 అంగుళాల గడ్డిని ఆరు అంగుళాలకు కత్తిరిస్తారు. మధ్యాహ్నం మరో రెండు అంగుళాల మేర తగ్గిస్తారు. ఇప్పుడు వికెట్‌పై సరైన ఎత్తులో గడ్డి ఉండటం వల్ల పిచ్‌పై ఫలితం వచ్చే అవకాశాలుంటాయి.
       
 * పిచ్‌పై అవగాహన ఉండటం చాలా ముఖ్యం. ఒకవేళ గతంలో మైదానంలో మ్యాచ్‌లు జరగకపోతే... వికెట్ సంపీడ్యతను అంచనా వేసేందుకు కనీసం కొంతైనా క్రికెట్‌ను అడించాలి. ఇక ఉపయోగించుకునేందుకు పిచ్ సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు ఉపరితలం ఎక్కువగా పొడిబారకుండా, గడ్డి సమానంగా వ్యాపించి ఉండేలా మైదానం సిబ్బంది జాగ్రత్తలు తీసుకుంటారు.
       
 * పిచ్‌ను రూపొందించేటప్పుడు సూర్యకాంతి, ఉష్ణోగ్రత, మ్యాచ్ సమయాన్ని కచ్చితంగా పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు. అలాగే వాతావరణంలో మార్పులను కూడా  దృష్టిలో పెట్టుకొని అంచనాలు వేసుకుంటారు. సాధారణంగా నవంబర్‌లో మ్యాచ్ ఉంటే వాతావరణం చల్లగా ఉంటుంది. అదే మార్చిలో చాలా పొడిగా ఉంటుంది. శీతాకాలంలో రెండు రోజులు మాత్రమే పిచ్ పొడిగా ఉంటుంది. అదే ఏప్రిల్‌లో అధిక ఉష్ణోగ్రత వల్ల ఉపరితలంపై పెద్ద పెద్ద పగుళ్లు వస్తాయి.
  
 * ఏదైనా పిచ్ మనం కోరుకున్నట్లు ఉండాలంటే సంబంధిత క్యూరేటర్‌కు కనీసం 10 రోజుల ముందు సమాచారం ఇవ్వడం చాలా ముఖ్యం.


 భారత క్రికెట్‌ను శిఖరానికి తీసుకెళ్లిన నాయకుడు తన బాధ్యతలను ‘పరిమితం’ చేసుకున్నాడు. ఐదు రోజుల ఆటలో అతని బ్యాటింగ్‌ను, కీపింగ్‌ను చూసేందుకు... వ్యూహ ప్రతివ్యూహాలను పరిశీలించేందుకు ఇకపై అవకాశం లేదు. రాబోయే రోజుల్లో ఏదో ఒక ఫార్మాట్ నుంచి తప్పుకుంటానని కొన్నాళ్ల క్రితం చెప్పిన మహేంద్ర సింగ్ ధోని ఊహించినట్లుగానే అందుకోసం టెస్టులను ఎంచుకున్నాడు. ప్రత్యర్థులకు అందని అనూహ్యమైన వ్యూహాలు, నిర్ణయాలు తీసుకునే ధోని శైలిలోనే అతని రిటైర్మెంట్ ప్రకటన కూడా వెలువడింది.
  
 ఐదు రోజుల ఫార్మాట్‌కు వీడ్కోలు పలికిన ధోని
 ⇒ అనూహ్య ప్రకటనతో ఆశ్చర్యపరిచిన కెప్టెన్
 ⇒ నిర్ణయం తక్షణం అమల్లోకి   మెల్‌బోర్న్ టెస్టే ఆఖరిది
 ⇒ వన్డేలు, టి20ల్లో కొనసాగింపు
 మెల్‌బోర్న్: అంతర్జాతీయ టెస్టు క్రికెట్‌కు రిటైర్మెంట్ చెబుతున్నట్లు భారత కెప్టెన్ ధోని మంగళవారం ప్రకటించాడు. ఇది తక్షణమే అమల్లోకి వస్తుం దని మెల్‌బోర్న్ టెస్టు ముగిసిన తర్వాత వెల్లడించాడు. దాంతో భారత్, ఆస్ట్రేలియా టెస్టు సిరీస్‌లో భాగంగా జనవరి 6 నుంచి 10 వరకు సిడ్నీ లో జరిగే చివరిదైన నాలుగో టెస్టులో అతను ఆడే అవకాశం లేదు. ఈ టెస్టులో విరాట్ కోహ్లి భారత జట్టుకు సారథ్యం వహిస్తాడు.
 
 ఊహించని విధంగా...
 మెల్‌బోర్న్ టెస్టు ‘డ్రా’గా ముగిసిన అనంతరం మైదానంలో ముగింపు కార్యక్రమం వద్ద గానీ... ఆ తర్వాత మీడియా సమావేశంలో గానీ ధోని తన రిటైర్మెంట్ గురించి చెప్పలేదు. అసలు అలాంటి ఉద్దేశ్యం ఉన్నట్లుగా కూడా అతను ఎక్కడా మాట్లాడలేదు. ఆ తర్వాతే బీసీసీఐ నుంచి ధోని రిటైర్మెంట్ ప్రకటించినట్లు ప్రకటన వెలువడింది. ఏకకాలంలో మూడు ఫార్మాట్ (టెస్టు, వన్డే, టి20)లతో ఒత్తిడి, శ్రమకు గురవుతున్న కారణంగా టెస్టుల నుంచి తప్పుకుంటున్నట్లు ఈ ప్రకటనలో కారణంగా చూపారు. ‘వన్డేలు, టి20లపై దృష్టి పెట్టేందుకు ధోని టెస్టులకు రిటైర్మెంట్ ప్రకటిస్తున్నాడు. అతని నిర్ణయాన్ని బోర్డు గౌరవిస్తోంది. భారత జట్టుకు అతను అందించిన సేవలకు కృతజ్ఞతలు’ అని బీసీసీఐ పేర్కొంది.
  
 కారణమేంటి...
 వన్డేలు, టి20ల్లోనే కాక టెస్టుల్లో కూడా భారత అత్యుత్తమ కెప్టెన్‌గా రికార్డు ధోనికే సొంతం. అయితే ఇతర రెండు ఫార్మాట్లతో పోలిస్తే టెస్టుల్లో ధోని బ్యాట్స్‌మన్‌గా అంత సమర్థుడు కాదని అందరూ అంగీకరించే విషయం. కెప్టెన్‌గా కూడా ఇటీవల అతని వ్యూహాలపై ఎక్కువ సార్లు విమర్శలే వచ్చాయి. గత కొన్నాళ్లుగా విదేశాల్లో వరుస పరాజయాలు ధోనిని వెంటాడుతున్నాయి.
 
 30 విదేశీ టెస్టుల్లో అతను 6 టెస్టులు మాత్రమే గెలిపించగలిగాడు. పైగా ఈ సిరీస్‌లో అడిలైడ్ టెస్టు తర్వాత కోహ్లి కెప్టెన్సీపై ప్రశంసలతో పాటు... ధోని తప్పుకుంటే మేలు అనే అభిప్రాయాలు రావడం కూడా అతనిపై ఒత్తిడి పెంచినట్లుంది. ఇకపై టెస్టుల్లో నాయకుడిగా కొనసాగినా ధోని సాధించేందుకు మిగిలింది ఏమీ లేదు. కెప్టెన్‌గా లేడంటే ఒక వికెట్ కీపర్ బ్యాట్స్‌మన్‌గా అతనికి ఖచ్చితంగా టెస్టు జట్టులో స్థానం ఉండదు. కాబట్టి ఫార్మాట్‌కే పూర్తిగా అతను గుడ్‌బై చెప్పేశాడు.
  
 మహేంద్రజాలం...
 
 సాక్షి క్రీడావిభాగం: 90 టెస్టులు పూర్తయ్యాయి. మరో 10 ఆడితే సెంచరీ పూర్తయ్యేది. ఆడలేకపోయేవాడా? ఖచ్చితంగా ఆడగలిగేవాడు. కానీ ఆ అవసరం అతనికి కనిపించలేదు. అద్భుతమైన ముగింపు కావాలి అని కోరుకుంటే బీసీసీఐ సొంతగడ్డపైనే ఒక సిరీస్ పెట్టేసి భారీగా వీడ్కోలు పలికేది. కానీ అతను పట్టించుకోలేదు. రిటైర్మెంట్ గురించి ముందే చెప్పి సహచరుల భుజాలపై ఊరేగుతూ ఆఖరి టెస్టును చిరస్మరణీయం చేసుకోలేకపోయేవాడా..! అదేమీ పెద్ద విషయం కాదు... కానీ అతను కోరుకోలేదు. తను ఆడే షాట్ల తరహాలోనే బుల్లెట్ వేగంతో మనసులో ఉన్నది చెప్పేశాడు.
 
 ‘ఆఖరి సందేశం’ తరహాలో మీడియా ముందు హడావిడి చేయకుండా నిష్ర్కమించేశాడు. తన ఆటైనా, ఆలోచనలైనా, వ్యూహాలైనా ధోని ఎప్పుడూ ప్రత్యేకమైన వ్యక్తే. ఇప్పుడు టెస్టుల నుంచి తప్పుకున్న క్షణాన కూడా ఈ ‘మిస్టర్ కూల్’ తన శైలిని వీడలేదు.
  
 విజయ శిఖరం...
 ధోని టెస్టు కెరీర్ గురించి చెప్పగానే బ్యాట్స్‌మన్‌గాకంటే ఒక కెప్టెన్‌గానే అతను ఎక్కువ మందికి గుర్తుండిపోతాడు. ఒకరా, ఇద్దరా...జట్టులో ఎంత మంది సీనియర్లు, ఎంత మంది దిగ్గజాలు. అలాంటి జట్టుకు నాయకత్వం వహించడమంటే మాటలు కాదు. కానీ ధోని దానిని చేసి చూపించాడు. టి20లకే పనికొస్తాడు అన్నవారే వన్డేల్లో బెస్ట్ కెప్టెన్ అన్నారు. టెస్టుల్లో నాయకత్వం వహించడమంటే మాటలు కాదు అన్నవారే జట్టుకు వరుస విజయాలు అందించిన నాడు ఇది ధోనికే సాధ్యం అని ప్రశంసించారు.
 
 60 టెస్టుల నాయకత్వ ప్రస్థానంలో అతను ఎన్నో ‘తొలి’ రికార్డులు తన పేరుకు ముందు చేర్చాడు. కెప్టెన్‌గా తొలి టెస్టులోనే దక్షిణాఫ్రికాను ఓడించడంతో అతని విజయ ప్రస్థానం మొదలైంది. ఆ తర్వాత సొంతగడ్డపై ఆస్ట్రేలియా, ఇంగ్లండ్, శ్రీలంకలపై వరుస సిరీస్ విజయాలు భారత్‌ను 2009లో తొలిసారిగా ప్రపంచ నంబర్‌వన్ జట్టును చేశాయి. దక్షిణాఫ్రికా, న్యూజిలాండ్‌లలో కూడా భారత్ సిరీస్ సమం చేయగలిగింది.
  
 తిరోగమనం...
 దాదాపు రెండేళ్లు నంబర్‌వన్ హోదా అనుభవించిన తర్వాత 2011 ఇంగ్లండ్ సిరీస్ నుంచి ధోని కెప్టెన్‌గా వైఫల్యాల బాటలో నడిచాడు. ముఖ్యంగా ఇంగ్లండ్, ఆస్ట్రేలియాలలో వరుసగా 0-4 తేడాతో సిరీస్‌లు కోల్పోవడం అతని నాయకత్వంపై ప్రశ్నలు రేపింది. 2011 నుంచి ధోని కెప్టెన్సీలో విదేశాల్లో భారత్ 22 టెస్టుల్లో 13 ఓడింది.
 
 సొంతగడ్డపై ఆస్ట్రేలియా, వెస్టిండీస్‌లను చిత్తు చేసినా... ఇంగ్లండ్ చేతిలో భారత్‌లోనే ఓడిపోవడం అతడిని ఇబ్బంది పెట్టింది. చరిత్ర పునరావృతం అయినట్లు ఈ ఏడాది మళ్లీ ఇంగ్లండ్, ఆసీస్‌ల చేతిలో పరాజయాలు ఎంఎస్ కెప్టెన్సీ గురించి ఆలోచించేలా చేశాయి. తనకంటే ఎంతో సీనియర్లు ఉన్న జట్టును, పూర్తిగా యువ ఆటగాళ్లతో ఉన్న జట్టును కూడా కెప్టెన్‌గా అతను సమర్థంగా నడిపించాల్సి వచ్చింది.
  
 బ్యాటింగ్ చమక్కులు...
 టెస్టు బ్యాట్స్‌మన్‌గా ధోనికి పెద్ద గుర్తింపు లేకపోయినా  కెరీర్‌లో ఎన్నో కీలక ఇన్నింగ్స్‌లు ఉన్నాయి. అతని ఆరు సెంచరీల్లో ఐదు సొంతగడ్డపైనే వచ్చాయి. ఫైసలాబాద్‌లో పాకిస్తాన్‌తో ఒక దశలో భారత్ 45 పరుగుల వ్యవధిలో నాలుగు వికెట్లు కోల్పోయినప్పుడు 153 బంతుల్లో 148 పరుగులు చేసిన తొలి సెంచరీ చిరస్మరణీయం.
 
 మొహాలీలో ఆస్ట్రేలియాపై 92, 68 నాటౌట్... ఓల్డ్‌ట్రాఫర్డ్‌లో ఇంగ్లండ్‌తో భారత్ 8 పరుగులకే 4 వికెట్లు కోల్పోయినప్పుడు చేసిన 71 పరుగులు... శ్రీలంకపై అహ్మదాబాద్‌లో చేసిన సెంచరీతో మ్యాచ్ ‘డ్రా’ కావడం చెప్పుకోదగ్గ క్షణాలు. అయితే వీటన్నంటికి మించి రెండేళ్ల క్రితం చెన్నైలో ఆసీస్‌పై చేసిన అద్భుతమైన డబుల్ సెంచరీ ధోని కెరీర్‌లో ‘ది బెస్ట్’గా చెప్పవచ్చు.
  
 అతనంతే...
 ‘అతను పేరుప్రఖ్యాతులను పట్టించుకోడు... అలాగే అతని వ్యక్తిత్వాన్ని గౌరవించకుండా ఎవరూ ఉండలేరు. అతను సాధన చేశాడు... మెరుగు పర్చుకున్నాడు. కానీ తన బ్యాటింగ్ శైలి గురించి ఏనాడూ అసంతృప్తి ప్రకటించలేదు. తనకంటూ ఒక శైలిని ఏర్పరచుకున్నాడు. అది అతని జార్ఖండ్‌లాగే అందంగా లేకపోవచ్చు, కానీ సొంతంగా నేర్చుకున్న  బ్యాటింగ్, కీపింగ్ టెక్నిక్‌కే అతను తన పట్టుదలను జోడించి మరింతగా రాటుదేలాడు.
 
 కఠిన పరిస్థితుల్లో ఆడటంలో ఆరితేరాడు’ ఇదీ ధోని గురించి అతని సన్నిహితులు తరచుగా చెప్పే మాట. దీని ప్రకారం అతని ప్రయాణాన్ని ఆసాంతం గమనిస్తే ధోని రిటైర్మెంట్ ప్రకటన ఆశ్చర్యం కలిగించదు. బహుశా అతని వన్డే రిటైర్మెంట్ కూడా ఇంతకంటే భిన్నంగా ఉండకపోవచ్చు.