ధమనుల్లో కాల్షియం గోడ కూల్చేదెలా..?

గుండెకు రక్తాన్నిచ్చే ధమనుల్లో సిమెంటులాంటిది పేరుకుపోతుంది. కాల్షియమ్‌ రాయిలా మారడంతో వచ్చే అనర్థమది. అలా ధమనుల్లో కాల్షియమ్‌ రాయిలా పేరుకుపోవడం వల్ల వచ్చే పరిణామాలేమిటి, వాటిని ఎదుర్కోవడమెలా వంటి అనేక అంశాలపై అవగాహన కోసం ఈ కథనం. 

అందరికీ తెలిసిన అంశమేమిటంటే... గుండెకు రక్తాన్ని చేరవేసే రక్తనాళాల్లో కొలెస్ట్రాల్‌ పేరుకు΄ోయి, గుండెకు రక్తమందించే ప్రక్రియకు అడ్డుపడితే అది గుండెపోటుకు దారితీసే ప్రమాదం ఉంటుందన్న విషయం చాలామందికి తెలిసిందే. కానీ చాలామందికి తెలియని విషయమేమిటంటే... ఇలాంటి ముప్పు కాల్షియమ్‌తోనూ ఉండవచ్చునని. అయితే ఈ కాల్షియమ్‌ పేరుకుపోవడమన్నది కొలెస్ట్రాల్‌తో పాటు సాగుతుంది. 

ఇలా కొలెస్ట్రాల్‌తో కలగలసి రక్తనాళాల్లోగానీ లేదా రక్తనాళపు గోడల్లోగానీ క్రమక్రమంగా క్యాల్షియమూ పేరుకుపోవడం వల్ల ఆ ధమనులు కాస్తా తమ మృదుత్వాన్ని(ఫ్లెక్సిబిలిటీని) కోల్పోయి గట్టిగా మారతాయి. వాటితో పాటు రక్తం ప్రవహించే మధ్యభాగం లో (ల్యూమెన్‌లో) కాల్షియమ్‌ డిపాజిట్స్‌ కాస్తా రాయిలా అడ్డుపడి రక్తప్రవాహాన్ని నిలిపివేస్తాయి. ఇదీ గుండెకు తీవ్రంగా ముప్పు తెచ్చిపెట్టే అంశమే. 

అంతేకాదు.. చికిత్సకూ అంత తేలిగ్గా లొంగని సమస్య అది. అయితే ఇటీవల ఆధునిక వైద్యశాస్త్రంలో వచ్చిన మంచి పురోగతి వల్ల అలా క్యాల్షియమ్‌ పేరుకుపోయినప్పుడు దాన్ని మెత్తగా నలగ్గొట్టే చాలా ప్రభావ పూర్వకమైన ప్రక్రియలు  అందుబాటులో ఉన్నాయి. వాటి ద్వారా ఆ కాల్షియమ్‌ గడ్డలను ఛిద్రం చేసి గుండెకు రక్తాన్ని ప్రవహించేలా చేయడమిప్పుడు సాధ్యమే. 

ధమనుల్లో కాల్షియం ఎలా పేరుకుపోతుందంటే..? 
ధమనులు అంటే గుండెకు మంచి రక్తాన్ని చేరవేసే ఈ రక్తనాళాలు... వాస్తవానికి గుండెకు మాత్రమే కాకుండా దేహంలోని ప్రతి కణానికీ... ఆక్సిజన్‌నూ, పోషకాలను చేరవేసే ప్రధాన రహదారుల్లాంటివని చెప్పవచ్చు. అయితే గుండెకు రక్తాన్ని చేరవేసే అత్యంత ప్రధానమైన రక్తనాళాలను ‘కరోనరీ ఆర్టరీస్‌’ అంటారు. 

పుట్టినప్పుడు అత్యంత క్లీన్‌గా ఉండే ఈ కరొనరీ ఆర్టరీస్‌లో... కాలం గడుస్తున్న కొద్దీ పూడిక పేరుకు΄ోతూ ఉంటంది. అంటే కొవ్వు పదార్థాలూ, కొవ్వులాంటిదే అయిన కొలెస్ట్రాల్, ఇన్‌ఫ్లమేటరీ కణాలూ, పీచులాంటి కణాలూ (ఫైబ్రస్‌ టిష్యూ)... ఇవన్నీ కలగలసి... రక్తం ప్రవహించే రక్తనాళాల మధ్యభాగంలో అడ్డంకులుగానూ, పూడిక లాగా పేరుకుపోతూ ఉంటాయి. 

ముప్పును పెంచే ఆరోగ్య సమస్యలు
కొందరిలో కొన్ని రకాల ఆరోగ్య సమస్యలు ఉన్నప్పుడు ఇలా రక్తనాళాలు గట్టిబారడం, రక్తనాళం మధ్యన పూడిక పేరుకుపోవడం వంటి సమస్యలు ఇంకా వేగవంతం కావచ్చు. ఉదాహరణకు మధుమేహం. దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండాల సమస్య, వయోభారం... వంటి అంశాలన్నీ రక్తనాళాలు గట్టిబారడం, వాటి మధ్య పూడిక పేరడమనే సమస్యను మరింత వేగంగా జరిగేలా చేస్తాయి. 

రక్తనాళాల్లో ప్రవహిస్తున్న ఈ ‘కాల్షియమ్‌’ కాస్తా సిమెంట్‌లాగా పేరుకుపోతూ మెత్తటి మృదువైన రక్తనాళాన్ని కాస్తా ఓ లోహపు పైప్‌లా మరింత గట్టిబారుస్తూ పోతుంది. ఈ ప్రక్రియే ఈ సమస్యను మరింత కఠినతరం చేస్తూ, చికిత్సకు ఓ పట్టాన లొంగని అంశంలా మారుస్తుంది. 

సమస్యగా ఎందుకు పరిణమిస్తుందంటే..?
ఎటుపడితే అటు వంగిపోయేలా మృదువుగా ఉన్నప్పడు హాయిగా విస్తరించగలిగే రక్తనాళం... గట్టిపడ్డ తర్వాత అదే తరహాలో విస్తరించదు లేదా సాగదు. అంతెందుకు రక్తనాళాన్ని విప్పారేలా చేయడానికి ‘బెలూన్‌’ను లేదా ‘స్టెంట్‌’ను పంపినప్పుడు కూడా అది ముందుకు వెళ్లదు. 

గట్టిబారిన / పూడిక పేరుకుపోయిన రక్తనాళంలోంచి రక్తం సాఫీగా ప్రవహించదు. ఫలితంగా ఛాతీనొప్పి (యాంజినా), ఊపిరి అందకపోవడం... ఒక్కోసారి హార్ట్‌ అటాక్‌ కూడా రావచ్చు. 

స్టెంట్‌ పంపాక కూడా రక్తనాళం విస్తరించక΄ోవడంతో చికిత్సా ఫలితాలు అంత బాగా లేకపోవడం లేదా ఒక్కోసారి మళ్లీ మళ్లీ అడ్డంకులు ఏర్పడటం, స్టెంట్‌ వేసిన చోట అటు ఇటు రక్తనాళాల్లో రక్తపు ఉండలు/ రక్తపు గడ్డలు పెరుగుతూ రక్తప్రవాహానికి అడ్డుపడవచ్చు. దాంతో రక్తనాళంలోపల మునపటిలాగే మూసుకుపోవచ్చు. 

ఇలా కాల్షియమ్‌ పేరుకుపోయినప్పుడు దాన్ని తొలగించేందుకూ... అలాగే రక్తప్రవాహాలకు అడ్డు తొలగించేందుకు చేసే యాంజియోప్లాస్టీ ప్రక్రియ సమయంలో అనుకోని ప్రమాదాలూ / ముప్పులూ / దుష్ప్రభావాలూ ఎదురుకావచ్చు. 

ఈ కాల్షియమ్‌ను ఎలా ఛిద్రం చేస్తారంటే... 
ఆధునిక ఇంటర్వెన్షనల్‌ కార్డియాలజీ చికిత్స ప్రక్రియల్లో రక్తనాళం లోపల కాల్షియమ్‌తో రాయిలా పేరుకు΄ోయే అడ్డంకులను తొలగించి, అటు తర్వాత స్టెంట్‌ వేయడానికి డాక్టర్లు ఒక క్రమపద్ధతిని (స్టెప్‌ బై స్టెప్‌ మెథడ్‌ను) అవలంబిస్తుంటారు. ఈ ప్రక్రియనే వైద్య పరిభాషలో ‘కాల్షియమ్‌ మాడిఫికేషన్‌’ అని పిలుస్తారు. ఈ క్యాల్షియమ్‌ మాడిఫికేషన్‌లో అనేక పద్ధతులుంటాయి. డాక్టర్లు అనుసరించే కొన్ని పద్ధతులు.. 

హై ప్రెషర్‌ నాన్‌ కాంప్లయంట్‌ బెలూన్స్‌ 
ఈ ప్రక్రియలో ‘ఓపీఎన్‌ – ఎన్‌సీ బెలూన్స్‌’ అనే వాటిని ఉపయోగిస్తారు. మామూలుగా మూసుకుపోయిన రక్తనాళాన్ని విప్పార్చేందుకు వాడే బెలూన్స్‌ కంటే ఇవి అధిక ఒత్తిడి కలిగిస్తూ రక్తనాళాన్ని తెరుస్తాయి. ఇవి దాదాపుగా 40 అట్మాస్ఫియరిక్‌ ప్రెషర్‌ను కలిగిస్తాయి. సాధారణ బెలూన్స్‌ కలిగించే ఒత్తిడి కంటే ఇది చాలా ఎక్కువ. 

స్కోరింగ్‌ అండ్‌ కట్టింగ్‌ బెలూన్స్‌: ఈ తరహా బెలూన్స్‌కు పైపొర మీద కొన్ని బ్లేడ్‌లూ, వైర్‌లూ అమరి ఉంటాయి.

రొటేషనల్‌ అథెరెక్టమీ: ఒక డ్రిల్లింగ్‌ ఉపకరణం లాంటి దాని ముందు అమర్చిన గట్టి వజ్రపుముక్కను నిమిషానికి రెండు లక్షల సార్లు తిరిగేలా చేయడం వల్ల గట్టిబారిన క్యాల్షియమ్‌ను బలంగా గ్రైండింగ్‌ చేస్తున్నప్పుడు చిన్న చిన్న ముక్కలుగా ఛిద్రం చేస్తుంది. 

ఆర్బిటల్‌ అథెరెక్టమీ: పెన్సిల్‌ ములుకు లాంటి త్రికోణాకృతిలో ఉన్న గట్టి ములుకు ఓ డ్రిల్లింగ్‌ ఉపకరణం సహాయంతో రక్తనాళం మధ్యన డ్రిల్‌ చేస్తున్నట్టుగా తిరుగుతుండటం దీని 
ప్రత్యేకత. 
∙ఇంట్రావాస్కులర్‌ లిథోట్రిప్సీ షాక్‌ వేవ్‌ థెరపీ: ఇందులో షాక్‌వేవ్స్‌ను వెలువరించే ఓ ప్రత్యేకమైన బెలూన్‌ను (షాక్‌వేవ్‌ సీ2 + లేదా లిథిక్స్‌ హెచ్‌సీ వంటివి) ఉపయోగిస్తారు. షాక్‌వేవ్స్‌ పుట్టించే తరంగాలు అక్కడ పేరుకున్న కాల్షియమ్‌ను పొడిపొడి చేస్తాయి.

లేసర్‌ అథెరెక్టమీ: ఇది అత్యాధునికమైనదీ, ఉపయోగకరమైనది కూడా. 

ఫలితాలు ఎలా ఉంటాయంటే... 
రక్తనాళాలు మళ్లీ మునపటిలా మృదువుగానూ క్రియాశీలంగానూ మారతాయి. 

స్టెంట్‌ వేసినప్పుడు అది గోడలకు సరిగ్గా అమరేలా విప్పారడంతో దాన్ని సరిగా అమర్చడంతో రక్తప్రవాహం సాఫీగా సజావుగా సాగుతుంది. దాంతో అప్పటివరకు కనిపిస్తున్న లక్షణాలు కనబడకపోవడంతో పాటు దీర్ఘకాలిక ఫలితాలు ఒనగూరే అవకాశాలెక్కువ.                   ∙

పరిస్థితిని అర్థం చేసుకునేందుకు ఓ పోలిక... 
మనకు తేలిగ్గా అర్థమయ్యేందుకు ఓ ఉదాహరణ ఇది. ఓ మృదువైన పైప్‌లోకి గట్టిగా ఉండే మరో పైప్‌ను ఎక్కిస్తున్నామనుకోండి. అది మృదువుగా ఉండటంతో లోపలికి పంపే మరో పైప్‌ చాలా తేలిగ్గా ముందుకు వెళ్తూ ఉంటుంది. 

అదే పైప్‌గానీ ఎటుబడితే అటు ఒంగకుండా గట్టిగా ఉంటే లోపలికి ఎక్కించాల్సిన పైప్‌ తేలిగ్గా ముందుకు వెళ్లదు. అంతేకాదు... పైప్‌లో ఏవైనా సిమెంటు, రాళ్లు, ఇసుక ఉన్నాయనుకుందాం. అప్పుడు లోపలికి ఎక్కించే పైపు ముందుకే సాగదు. సరిగ్గా స్టెంట్‌ వేసే చికిత్స సమయంలోనూ ఇదే జరుగుతుంది. 
డాక్టర్‌ ఎం.ఎస్‌.ఎస్‌. ముఖర్జీ, సీనియర్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌  

(చదవండి: ఆసనం.. ఓ ఔషధం..! అధ్యయనం చెబుతోందిదే..)