లద్ధాఖ్‌లో కొంతకాలంగా జరుగుతున్న పరిణామాలు దేశవ్యాప్తంగా అందరి దృష్టిని ఆకర్షిస్తున్నాయి. 2019లో జమ్మూ కశ్మీర్ రాష్ట్రం నుంచి లద్ధాఖ్‌ను వేరు చేసి కేంద్రపాలిత ప్రాంతంగా (Union Territory - UT) ఏర్పాటు చేసిన తర్వాత అక్కడి ప్రజల్లో ఆందోళనలు పెరిగాయి. ఇటీవల జరిగిన హింసాత్మక నిరసనలు, ఆందోళనకారులు, పోలీసుల మధ్య ఘర్షణలు ఈ ప్రాంతంలోని అసంతృప్తి తీవ్రతను సూచిస్తున్నాయి.ఇటీవల పరిణామాలులద్ధాఖ్‌లోని లేహ్ అపెక్స్ బాడీ (LAB), కార్గిల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ (KDA) వంటి పౌర సమాజ సంస్థల ఆధ్వర్యంలో నిరసనలు జరుగుతున్నాయని అంచనాలు వ్యక్తం అవుతున్నాయి. ప్రముఖ పర్యావరణవేత్త సోనమ్ వాంగ్‌చుక్ నాయకత్వంలో కూడా నిరసనలు ఉధృతమయ్యాయి.నిరసనలకు కారణాలేమిటి?లద్ధాఖ్‌కు రాష్ట్ర హోదా ఇవ్వాలని, రాజ్యాంగంలోని ఆరో షెడ్యూల్ (Sixth Schedule) కింద రక్షణ కల్పించాలని డిమాండ్ చేస్తూ భారీ ప్రదర్శనలు జరిగాయి. ఈ నిరసనలు హింసాత్మకంగా మారడంతో పోలీసు కాల్పులు జరిగాయి. ఇందులో కొందరు మరణించారు. ఆందోళనకారులపై ప్రభుత్వం తీసుకుంటున్న చర్యలు (సోనమ్ వాంగ్‌చుక్ వంటి వారిని అరెస్ట్ చేయడం వంటివి) లద్ధాఖ్‌లో ఉద్రిక్తతను పెంచాయి. కేంద్రపాలిత ప్రాంతంగా మారిన తర్వాత శాసనసభ (Legislature) లేకపోవడం, స్థానిక పాలనపై లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ (LG) ఆధ్వర్యంలోని అధికారుల నియంత్రణ పెరగడం పట్ల స్థానిక ప్రజలు అసంతృప్తితో ఉన్నారు.రాజ్యాంగ రక్షణ లేదనే వాదనలులద్ధాఖ్ జనాభాలో 97% పైగా గిరిజనులే (Tribal Population). ఆర్టికల్ 370 రద్దు తర్వాత బయటి వ్యక్తులు ఇక్కడ భూమిని కొనుగోలు చేస్తారనే భయం స్థానికుల్లో ఉంది. లద్ధాఖ్‌ను ఆరో షెడ్యూల్‌లో చేర్చాలని వారు డిమాండ్ చేస్తున్నారు. ఇది వారికి భూమి వినియోగం, వనరుల నిర్వహణ, సాంప్రదాయ చట్టాలపై నియంత్రణను ఇచ్చేందుకు అటానమస్ డిస్ట్రిక్ట్‌ కౌన్సిల్స్‌కు (Autonomous District Councils - ADCs) అధికారం కల్పిస్తుంది. తద్వారా పర్యావరణాన్ని, సాంస్కృతిక గుర్తింపును పరిరక్షించవచ్చు.ప్రభుత్వం ప్రతిపాదించిన మెగా సోలార్ పార్కులు, సొరంగాల నిర్మాణం (tunnels), విస్తృతమైన రహదారులు వంటి పెద్ద పారిశ్రామిక ప్రాజెక్టుల వల్ల లద్ధాఖ్ సున్నితమైన పర్యావరణ వ్యవస్థకు, మంచు పర్వతాలకు నష్టం జరుగుతుందని ప్రజలు భయపడుతున్నారు.శాసనసభ లేకపోవడం వల్ల స్థానిక రాజకీయ శక్తి తగ్గిపోయిందని, తమ సమస్యలను పరిష్కరించుకోవడానికి, చట్టాలను రూపొందించుకోవడానికి రాష్ట్ర హోదా అవసరమని డిమాండ్ చేస్తున్నారు.యువతలో నిరుద్యోగం (Unemployment) అధికంగా ఉంది. స్థానిక ఉద్యోగాల్లో డొమిసైల్ (Domicile) ఆధారంగా పూర్తిస్థాయి రక్షణ లేకపోవడం, ప్రభుత్వం నుంచి సరైన నియామక విధానాలు రూపొందించకపోవడం అసంతృప్తికి దారితీసింది.కేంద్రపాలిత ప్రాంతంగా మారిన తర్వాత లేహ్, కార్గిల్ అటానమస్ హిల్ డెవలప్‌మెంట్ కౌన్సిల్స్ (LAHDCs) అధికారాలు తగ్గిపోయాయని, కేంద్ర ప్రభుత్వం నామినేట్ చేసిన అధికారులు స్థానిక పాలనలో ఆధిపత్యం చెలాయిస్తున్నారని ఆరోపణలు ఉన్నాయి.ఎలాంటి చర్యలు చేపట్టాలి?లద్ధాఖ్ ప్రజల సమస్యలకు శాశ్వత పరిష్కారం దొరకడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం, స్థానిక నాయకుల మధ్య నమ్మకాన్ని పునరుద్ధరించడం చాలా ముఖ్యమని కొందరు భావిస్తున్నారు.ఆరో షెడ్యూల్ అమలులద్ధాఖ్ డిమాండ్ చేసిన విధంగా ఆరో షెడ్యూల్‌ను అమలు చేయడం లేదా దానికి సమానమైన ప్రత్యేక రాజ్యాంగ రక్షణను (ఉదాహరణకు, ఆర్టికల్ 371 తరహాలో) రూపొందించడం. ఇది భూమి, వనరులు, సాంస్కృతిక అంశాలపై స్థానిక కౌన్సిల్స్‌కు చట్టబద్ధమైన అధికారాన్నిస్తుంది. రాష్ట్ర హోదా డిమాండ్‌పై పారదర్శకమైన చర్చలు ప్రారంభించాలని కొందరు చెబుతున్నారు.స్థానిక సాధికారతఅటానమస్ హిల్ కౌన్సిల్స్‌కు శాసనపరమైన, ఆర్థికపరమైన అధికారాలను పెంచాలి. తద్వారా స్థానిక ప్రజల భాగస్వామ్యం పెరిగి అభివృద్ధి నిర్ణయాలు వారి అవసరాలకు అనుగుణంగా ఉంటాయి. స్థానికుల కోసం ఉద్యోగాలను రిజర్వ్ చేయడంతోపాటు, లద్ధాఖ్ పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్‌ను ఏర్పాటు చేసి నియామక ప్రక్రియను వేగవంతం చేయాలి.సుస్థిర అభివృద్ధిభారీ ప్రాజెక్టులను చేపట్టే ముందు పర్యావరణ ప్రభావ అంచనా (Environmental Impact Assessment)ను పారదర్శకంగా, స్థానిక ప్రజల భాగస్వామ్యంతో నిర్వహించాలి. పర్యావరణ వ్యవస్థను దృష్టిలో ఉంచుకుని పర్యాటక రంగంలో పరిమితులను విధించడం, స్థానికులను ప్రోత్సహించే పర్యావరణ పర్యాటక (Ecotourism) విధానాలను అమలు చేయాలి.వాణిజ్యం పరంగా ఎలాంటి అవకాశాలున్నాయి?రంగంవాణిజ్య అవకాశాలుపర్యాటకంసాహస పర్యాటకంలో భాగంగా ట్రెక్కింగ్, పర్వతారోహణ కీలకంగా ఉంది. బౌద్ధ ఆశ్రమాలు, సాంప్రదాయ ఉత్సవాలు ఉన్నాయి. దాంతో పర్యావరణ అనుకూల గెస్ట్‌హౌజ్‌లు వ్యాపారం సాగుతోంది.పునరుత్పాదక శక్తిలద్దాఖ్‌లో అధిక సూర్యరశ్మి ఉంటుంది. కాబట్టి భారీ సోలార్ పార్కులు, సోలార్ ప్యానెల్ తయారీ పరిశ్రమలకు అపారమైన అవకాశం ఉంది. కొన్ని ప్రాంతాలలో పవన విద్యుత్ ఉత్పత్తికి కూడా అవకాశం ఉంది.వ్యవసాయం, ఉద్యానవనంపండ్ల ప్రాసెసింగ్ యూనిట్లు (జామ్లు, జ్యూస్లు, నూనెలు)కు అవకాశం. బెర్రీల ప్రాసెసింగ్ ద్వారా జ్యూస్లు, నూనెలు తయారు చేయడం.చేనేత, హస్తకళలుప్రపంచంలోనే అత్యుత్తమ నాణ్యమైన పష్మినా ఉన్ని లద్దాఖ్ నుంచి లభిస్తుంది. పష్మినా ఉత్పత్తుల తయారీ, అంతర్జాతీయ ఎగుమతికి అవకాశం. బుద్ధ విగ్రహాలు, థాంకా పెయింటింగ్‌లు వంటి సాంప్రదాయ హస్తకళల మార్కెటింగ్ ప్రధానంగా ఉంది. చివరగా..లద్ధాఖ్ సమస్యల పరిష్కారం కేవలం పాలనాపరమైన చర్యలతోనే సాధ్యం కాదు. స్థానిక ప్రజల అభీష్టాన్ని గౌరవించి, వారి ప్రత్యేక సంస్కృతిని, సున్నితమైన పర్యావరణాన్ని పరిరక్షించే విధంగా సుస్థిర అభివృద్ధి నమూనాను (Sustainable Development Model) రూపొందించడం ద్వారానే ఈ ప్రాంతంలో శాంతి, పురోగతి సాధ్యమవుతాయి.ఇదీ చదవండి: అప్పు చేసి పప్పుకూడు!

న్యూఢిల్లీ: సెమీ కండక్టర్లకు సంబంధించి భారత్‌తో అవగాహన ఒప్పందం కుదుర్చుకోనున్నట్టు అమెరికా రక్షణ మంత్రి గినా రైమాండో తెలిపారు. ఈ రంగంలో అపార అవాకాశాలున్నాయంటూ, ఇరు దేశాల మధ్య సహకారానికి ఒప్పందం తోడ్పడుతుందన్నారు. ఎలక్ట్రానిక్స్, సెమీకండక్టర్లకు సంబంధించి యూఎస్‌ కంపెనీలు తమ సరఫరా వ్యవస్థను వివిధ దేశాల మధ్య విస్తరించుకోవాలనే (వైవిధ్యం) బలమైన ఆకాంక్షతో ఉన్నట్టు రైమాండో తెలిపారు. భారత్‌ పర్యటనకు వచ్చిన ఆమె ఢిల్లీలో మీడియాతో మాట్లడారు. ‘‘రెండు దేశాల మధ్య సెమీ కండక్టర్లు, వాటికి సంబంధించి వాణిజ్య అవకాశాలపై మాట్లాడుకున్నాం. సెమీకండక్టర్ల ఎకోసిస్టమ్‌లో పెట్టుబడులను ప్రోత్సహించేందుకు కావాల్సిన విధానాలపై చర్చలను ఏ విధంగా కొసాగించాలనే అంశంపైనా మాట్లాడాం. జాయింట్‌ వెంచర్లు లేదా టెక్నాలజీ భాగస్వామ్యాలకు సంబంధించి ఈ చర్చలు జరిగాయి’’అని రైమాండో వివరించారు. స్వల్పకాల అవకాశాలతోపాటు, దీర్ఘకాల వ్యూహాత్మక అవకాశాలను కోరుకుంటున్నట్టు చెప్పారు. ఎలక్ట్రానిక్స్‌ సరఫరా వ్యవస్థలో అమెరికా, భారత్‌ పెద్ద పాత్రను పోషించగలవన్నారు. రెండు దేశాలూ వేటికవే సెమీకండక్ట్‌ రాయితీ కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తున్నాయంటూ.. ఈ విషయంలో రెండు దేశాలు ఏ విధంగా సహకారం ఇచ్చిపుచ్చుకోగలవనే దానిపై మాట్లాడినట్టు చెప్పారు. భారత్‌–అమెరికా వాణిజ్య చర్చా కార్యక్రమం, భారత్‌–అమెరికా సీఈవోల ఫోరం సమావేశం కోసం రైమాండో భారత్‌కు వచ్చారు. ఆమె వెంట అత్యున్నత స్థాయి వాణిజ్య బృందం కూడా ఉంది.  


 సాక్షి, హైదరాబాద్ : ఇరు ప్రాంతాల నడుమ వాణిజ్య సంబంధాలకు  ఉన్న అవకాశాలను పరిశీలించేందుకు తమ దేశానికి రావాల్సిందిగా తెలంగాణ ప్రభుత్వాన్ని పోలండ్ రాయబారి తోమస్జ్ లుకస్జక్ ఆహ్వానించారు. లుకస్జక్ నేతృత్వంలోని ప్రతినిధుల బృందం సోమవారం రాష్ట్ర వాణిజ్య, పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి జూపల్లి కృష్ణారావుతో సచివాలయంలో భేటీ అయ్యారు. ఈ ఏడాది అక్టోబర్ 5, 6 తేదీల్లో బెంగళూరులో ఫిక్కీ ఆధ్వర్యంలో నిర్వహించే ‘బారత్- మధ్య యూరోప్ వాణిజ్య సదస్సు’ రెండో విడత ఏర్పాట్లలో భాగంగా ఈ భేటీ జరిగింది.
 
 భారత్‌తో తాము ఏటా రెండు బిలియన్ల డాలర్ల విలువైన వాణిజ్య లావాదేవీలు నిర్వహిస్తున్నట్లు లుకస్జక్ వెల్లడించారు. గృహోపకరణాలు, టెలివిజన్ల తయారీలో పోలండ్ ప్రపంచంలోనే అగ్రగామిగా వుందన్నారు. దీంతో జపాన్, కొరియాకు చెందిన ఎలక్ట్రానిక్ ఉత్పత్తుల తయారీ సంస్థలు పోలండ్‌లో పరిశోధన, అభివృద్ధి సంస్థలు నెలకొల్పేందుకు ఆసక్తి చూపుతున్నాయన్నారు. వ్యవసాయం, ఫర్నిచర్, మైనింగ్, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్, విద్యుత్ రంగాల్లో పోలండ్ ప్రతినిధుల బృందం మంత్రి జూపల్లి కృష్ణారావుకు వివరించింది.
 
 అక్కడున్న నైపుణ్య మానవ వనరులు, సరళీకృత విధానాలకు ఆకర్షితులై భారతీయులు కూడా పెట్టుబడులు పెడుతున్న విషయాన్ని ఆ బృందం ప్రస్తావించింది. తెలంగాణలో కొత్త పారిశ్రామిక విధానం ప్రత్యేకతలను మంత్రి జూపల్లి పోలండ్ బృందానికి వివరించారు. ఇరు ప్రాంతాల నడుమ పెట్టుబడులకున్న అనుకూలతలు, మానవ వనరులు తదితరాలు ఈ భేటీలో ప్రస్తావనకు వచ్చాయి. పరిశ్రమల శాఖ కార్యదర్శి అరవింద్‌కుమార్, టీఎస్‌ఐఐసీ ఎండీ ఈవీ నర్సింహారెడ్డి తదితరులు ఈ భేటీలో పాల్గొన్నారు. అనంతరం ప్రభుత్వ ప్రధాన కార్యదర్శి రాజీవ్ శర్మతోనూ లుకస్జక్ బృందం భేటీ జరిపింది. ఇక్కడి అవకాశాలు, పారిశ్రామిక విధానంపై రాజీవ్ శర్మ పోలండ్ బృందానికి వివరించారు.
  
 పోచారంతో పోలండ్ రాయబారి భేటీ
 రాష్ట్రంలో ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ యూనిట్లు ఏర్పాటు చేసేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నామని భారత్‌లో పోలండ్ రాయబారి  థామస్ లుకాజుక్ తెలిపారు. సోమవారం మినిస్టర్ క్వార్టర్స్‌లో వ్యవసాయ మంత్రి పోచారం శ్రీనివాసరెడ్డితో ఆయన భేటీ అయ్యారు. గతంలో అమూల్ పాల ఉత్పత్తి సంస్థలో పెట్టుబడులు పెట్టామని, పన్నీర్, వెన్న తయారీకి సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని కూడా అందించామని పేర్కొన్నారు.
 
 పోలండ్‌లో వ్యవసాయం, నీటి వనరుల సంరక్షణ, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ యూనిట్ల ఏర్పాటుకు ప్రభుత్వ కృషి తదితర వివరాలను మంత్రికి వివరించారు. కాగా, నిజామాబాద్ జిల్లా రుద్రూరులో ఏర్పాటు చేసిన ఫుడ్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ కళాశాల పోలండ్ రాజధానిలోని వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం మధ్య ఒప్పందం కుదిరే అవకాశముందని జయశంకర్ వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం ప్రత్యేక అధికారి ప్రవీణ్‌రావు ఆశాభావం వ్యక్తం చేశారు.