చీమల పచ్చడి గురించి ఎపుడైనా విన్నారా? ఛత్తీస్‌గఢ్‌లోని జగదల్‌పూర్‌, ఒడిశాలోని మయూర్‌భంజ్‌లోనూ  ఇది ఫ్యామస్‌. రుచికరమైన చట్నీలో ఎన్నో ఆరోగ్య ప్రయోజ నాలున్నాయని తాజాగా పరిశోధకులు తేల్చారు. సిమిలిపాల్ టైగర్ రిజర్వ్‌తో సహా జిల్లాలోని ప్రతి బ్లాక్ ఏరియాలోని అడవులలో ఏడాది పొడవునా సమృద్ధిగా కనిపిస్తాయి. ఒడిశాలోని మయూర్‌భంజ్ ప్రజలు  దీన్ని విరివిగా  వాడతారు. వీరు తయారు చేసే  స్పైసీ స్పైసీ  రెడ్ యాంట్ చట్నీకి  ఇప్పటికే భిన్నమైన గుర్తింపు లభించడంతో పాటు  ఇపుడిక జీఐ ట్యాగ్ కూడా అందుకోవడం విశేషంగా నిలిచింది. దీంతో రెడ్‌ యాంట్‌ చట్నీ ఇక వరల్డ్‌ వైడ్‌గా  గుర్తింపును తెచ్చుకోనుంది. మయూర్‌భంజ్ రెడ్ యాంట్ చట్నీకి GI ట్యాగ్ మయూర్‌భంజ్‌లోని రెడ్ చట్నీపై చేసిన పరిశోధనలో, శాస్త్రవేత్తలు రెడ్ వీవర్ చీమలను విశ్లేషించారు. ఇందులో ప్రోటీన్, కాల్షియం, జింక్, విటమిన్ బి-12, ఐరన్, మెగ్నీషియం, పొటాషియం, సోడియం, కాపర్, అమినో యాసిడ్‌లు ఉన్నాయని పరిశోధకులు కనుగొన్నారు. ఈ పోషకాలను తీసుకోవడం వల్ల రోగనిరోధక శక్తిని పెంచి, వ్యాధులను నివారించవచ్చని గుర్తించారు. రెండ్‌ యాంట్‌ చట్నీ కేవలం రుచికి మాత్రమే కాదు  అనేక ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు కూడా ఉన్నాయి.  దాని వైద్యపరమైన లక్షణాల కారణంగా ఇది స్థానిక ప్రాంతంలో బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. ప్రకృతితో ముడిపడి ఉన్న ప్రజల పోషకాహార భద్రతకు ఇది చాలా ముఖ్యమైనదిగా భావిస్తారు. స్థానికుల విశ్వాసంతో పాటు, ఈ చట్నీలోని ఔషధ గుణాలను నిపుణులు ఇప్పటికే గుర్తించారు. జ్వరం, జలుబు, దగ్గు, ఆకలిని తగ్గించడానికి, కంటి చూపు, కీళ్ల నొప్పులు, ఆరోగ్యకరమైన మెదడును మెరుగుపరచడంలో సహాయపడుతుందని తేల్చిన సంగతి తెలిసిందే. ఈ చీమల నుండి తయారుచేసిన సూప్ కూడా చాలా ఉపయోగకరంగా ఉంటుందట.  స్థానికంగా చాప్‌ డా అని పిలిచే ఈ చీమల పచ్చడికి ఉన్న డిమాండ్‌ అంతా ఇంతా కాదు.  ఎర్ర చీమల చట్నీ ఎలా తయారు చేస్తారంటే ఈ రెడ్ వీవర్ చీమలను వాటి గుడ్లతో పాటు గూళ్ళ నుండి సేకరించి శుభ్రం చేస్తారు. దీని తరువాత, ఉప్పు, అల్లం, వెల్లుల్లి, కారం కలిపి, గ్రైండ్ చేయడం ద్వారా చట్నీ తయారు చేస్తారు. ఈ చట్నీ కారం..కారంగా , పుల్లగా ఉంటుంది కానీ చాలా రుచిగా ఉంటుంది. స్థానిక గిరిజనులు తమ ఆహారంలో చేర్చుకుంటారు.  ఇందులోని ప్రొటీన్, కాల్షియం, ఫామిక్‌ యాసిడ్, ఇతర పోషక గుణాలు శరీరంలో రోగనిరోధక శక్తిని పెంచి మారుమూల గిరిజనవాసులకు ఎంతో మేలు చేస్తాయి.  ఈ చట్నీ మలేరియా, కామెర్లు తదితర కొన్ని రకాల వ్యాధులను కూడా నయం చేస్తుందని స్థానిక గిరిజనుల విశ్వాసం. అలాగే కొలంబియా, మెక్సికో, బ్రెజిల్‌లోనూ చీమలను ఆహారంగా తీసుకుంటారు. ఈ నేపథ్యంలోనే  OUAT బృందం 2020లో శాస్త్రీయ ఆధారాలతో  జియోగ్రాఫికల్ ఇండికేషన్స్ గుర్తింపుకోసం చేసిన ప్రయత్నం ఫలించింది.

క్యారట్‌ చట్నీ తయారీకి కావల్సినవి: నూనె – టీస్పూను; పచ్చిమిర్చి – ఆరు; వెల్లుల్లి రెబ్బలు – రెండు; అల్లం తరుగు – టీస్పూను; చింతపండు – గోలీకాయంత; క్యారట్‌ – మీడియంసైజు మూడు; కొత్తిమీర తరుగు – టేబుల్‌ స్పూను; కరివేపాకు – రెండు రెమ్మలు; వేయించిన వేరుశనగ గింజలు – రెండు టేబుల్‌ స్పూన్లు; పచ్చికొబ్బరి తురుము – టేబుల్‌ స్పూను;జీలకర్ర – టీస్పూను; ఉప్పు – రుచికి సరిపడా తాలింపు కోసం: నూనె – టీస్పూను; ఆవాలు – టీస్పూను; జీలకర్ర – టీస్పూను; మినపప్పు  – అరటీస్పూను; పచ్చిశనగపప్పు – అరటీస్పూను; ఎండుమిర్చి – రెండు; ఇంగువ – చిటికెడు; కరివేపాకు – రెమ్మ. తయారీ విధానమిలా: ∙బాణలిలో నూనెవేసి పచ్చిమిర్చి, అల్లం, వెల్లుల్లిపేస్టు వేసి పచ్చివాసన పోయేంతవరకు వేయించాలి ∙ఇవన్నీ వేగిన తరువాత చింతపండు వేసి నిమిషం తర్వాత దించేయాలి ∙ఇదే బాణలిలో క్యారట్, కొత్తిమీర తరుగు, కరివేపాకు వేసి పచ్చివాసన పోయేంతవరకు వేయించాలి ∙ఇప్పుడు వేయించిన పచ్చిమిర్చి మిశ్రమం, క్యారట్‌ తురుము, వేరుశనగ గింజలు, కొబ్బరి తురుము, జీలకర్ర, రుచికి సరిపడా ఉప్పువేసి గ్రైండ్‌ చేయాలి ∙చట్నీ మెత్తగా గ్రైండ్‌ చేసాక... తాలింపు దినుసులతో తాలింపు పెట్టి చట్నీలో వేయాలి ∙ఈ క్యారట్‌ చట్నీ ఇడ్లీ, దోశ, రోటి, అన్నంలోకి మంచి కాంబినేషన్‌. 

తుమకూరు: తుమకూరు నగరంలో ఉన్న తుమకూరు విశ్వ విద్యాలయానికి నిధులకు లోటులేదు. ప్రతి ఏటా కేంద్ర, రాష్ట్రాల నుంచి వందల కోట్ల రూపాయలు వస్తుంటాయి. ప్రొఫెసర్లు, అధికారులు అధునాతన వసతులతో తులతూగుతూ ఉంటారు. కానీ వర్సిటీ మెస్‌లలో కనీస సౌకర్యాలు లేక విద్యార్థులు లబోదిబోమంటారు. వర్సిటీ పరిధిలో ఉన్న ఎస్‌సి, ఎస్టీ హాస్టల్‌లో విద్యార్థులకు ఆహారం వడ్డించేందుకు కనీసం గరిటెలు కూడా లేని దుస్థితి నెలకొంది. గరిటెతో కాకుండా కొబ్బరి చిప్పతో చట్నీని వడ్డించడమే దీనికి నిదర్శనం. శుక్రవారం రాత్రి విద్యార్థులకు భోజనం వడ్డించేటప్పుడు చిత్రాన్నంలోకి చట్నీ వేయడానికి గరిటె  లేకపోయింది. దీంతో ఒక చిప్పతో చట్నీని పోశారు. ఈ వీడియో, ఫోటోలు వైరల్‌ అయ్యాయి. సౌకర్యాల లేమిపై విద్యార్థులు ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు.  (చదవండి: నిరుద్యోగులకు మొండిచెయ్యి)

భోపాల్‌: దుకాణంలో విక్రయించే సమోస, కచొరికి భార్య చేసిన చట్నీని రుచి చూసిన భర్త రుచిగా రాలేదని చెప్పాడు. మళ్లీ చేసుకురా అని చెప్పడంతో భార్యాభర్తల మధ్య గొడవ ప్రారంభమైంది. ఈ క్రమంలో మాటామాట పెరిగి ఆమెపై తీవ్రంగా దాడి చేసి భర్త పరారయ్యాడు. కొన ప్రాణాలతో కొట్టుమిట్టాడిన ఆమె చివరకు ప్రాణం కోల్పోయింది. ఈ ఘటన మధ్యప్రదేశ్‌లోని ధాటియా జిల్లా ఉపరాయంగావ్‌లో చోటుచేసుకుంది.  స్థానికంగా సమోస కచోరి దుకాణాన్ని ఆనంద్‌ గుప్తా నిర్వహిస్తున్నాడు. ఆయన భార్య ప్రీతి. అయితే సమోస.. కచోరి కోసం చట్నీ తయారు చేయమని ఆనంద్‌ ఆదివారం ఇంట్లో ఉన్న భార్యకు చెప్పాడు. కొద్దిసేపటి అనంతరం భార్య చట్నీ తయారుచేసి భర్తకు రుచి చూపించింది. అయితే రుచి లేకపోవడంతో భర్త ఆమెకు మళ్లీ చేయమని చెప్పాడు. ఈ సమయంలో వారిద్దరి మధ్య వాగ్వాదం ఏర్పడింది. క్షణికావేశానికి లోనైన భర్త భార్యపై దాడి చేశాడు. కోడలిని కొడుతుండడంతో భర్త తల్లి వచ్చి వారించింది. ఆమెను పక్కకు నెట్టి కర్రతో తలపై గట్టిగా బాదాడు.  తీవ్ర గాయాలపాలైన భార్య ప్రీతిని వెంటనే కుటుంబసభ్యులు ఆస్పత్రికి తరలించారు. అయితే అప్పటికే ఆమె మృతి చెందింది. దాడి చేసిన అనంతరం భర్త ఆనంద్‌ గుప్తా పరారయ్యాడు. సమాచారం అందుకున్న గోరాఘాట్‌ పోలీసులు సంఘటనా స్థలాన్ని పరిశీలించారు. కేసు నమోదు అనంతరం నిందితుడు ఆనంద్‌ కోసం గాలిస్తున్నారు.

ఇడ్లీని చట్నీతో నంచుకుని తినడం దక్షిణ భారతేదశంలో సంప్రదాయంగా వస్తోంది. వీటిని తయారుచేసి అలంకరించడంలో వైవిధ్యాలు ఉన్నాయి. మా అత్తగారు తయారుచేసే మదరాసీ గన్‌పౌడర్‌ గురించి వివరించాలనుకుంటున్నాను. ఇందుకోసం రవ్వ ఇడ్లీ మిశ్రమం (20 ఇడ్లీలకు సరిపడా) సిద్ధం చేసుకోవడానికి కావలసినవి...  బొంబాయి రవ్వ 100 గ్రా., పెరుగు 5 టేబుల్‌ స్పూన్లు, అర టీ స్పూను బేకింగ్‌ పౌడర్, రుచికి తగినంత ఉప్పు, 30 మి.లీ. నీళ్లు, ఒక టేబుల్‌ స్పూన్‌ వేయించిన జీడిపప్పు పలుకులు, ఇడ్లీ పిండిలో పోపు వేయడానికి ఒక టేబుల్‌ స్పూన్‌ బటర్‌ కావాలి. ఒక టీ స్పూన్‌ నూనెలో మినప్పప్పు, పచ్చి సెనగపప్పు, ఒక టీ స్పూను ఆవాలు, అర టీ æస్పూన్‌ కరివేపాకు వేసి వేయించాలి.  గన్‌ పౌడర్‌ కోసం... ఒక టీ స్పూన్‌ నూనె, అర టీ స్పూన్‌ ఆవాలు, అర టీ స్పూన్‌ సెనగ పప్పు, అర టేబుల్‌ స్పూన్‌ మినప్పప్పు, కడిగిన బియ్యం ఒక టేబుల్‌ స్పూన్, అర టీ స్పూన్‌ ఎండు మిర్చి ముక్కలు, కొద్దిగా కరివేపాకు, ఒక వెల్లుల్లి రెబ్బ, ఒక టేబుల్‌ స్పూను వేయించిన నువ్వులు, ఒక టేబుల్‌ స్పూన్‌ పంచదార పొడి, తగినంత ఉప్పు ఉంచుకోవాలి.  కొబ్బరి జీడిపప్పు చట్నీ కోసం...  ఒక టీ స్పూన్‌ నూనె, పావు టీ స్పూన్‌ ఆవాలు, అర టీ స్పూన్‌ మినప్పప్పు, ఒక రెమ్మ కరివేపాకు, 50 మి.లీ. కొబ్బరి పాలు, ఒక టీ స్పూన్‌ వేయించిన జీడిపప్పులు సిద్ధం చేసుకోవాలి. సర్వ్‌ చేయడానికి...  ఒక టీ స్పూన్‌ సాల్టె్టడ్‌ బటర్, అర టీ స్పూన్‌ అల్లం తురుము, అర టీ స్పూన్‌ వెల్లుల్లి తరుగు, అర టీ స్పూన్‌ పచ్చి మిర్చి తరుగు, ఒక టీ స్పూన్‌ వేయించిన జీడి పప్పు, ఒక టీ స్పూన్‌ వేయించి కొబ్బరి ముక్కలు, ఒక టేబుల్‌ స్పూన్‌ కొత్తిమీర తరుగు, అర టీ స్పూన్‌ ఉల్లి కాడల తరుగు తీసుకోవాలి.  పోపు తయారు చేసుకోవడం... స్టౌ మీద బాణలిలో నూనె వేసి కాగాక ఆవాలు వేసి చిటపటలాడేవరకు వేయించాలి. పచ్చి సెనగపప్పు, మినప్పప్పు, కరివేపాకు వేసి వేయించి దింపేయాలి.  ఇడ్లీ పిండి తయారు చేసుకోవడం... ఒక పాత్రలో బొంబాయి రవ్వ, పెరుగు, బేకింగ్‌ పౌడర్, ఉప్పు, జీడిపప్పు పలుకులు, నీళ్లు వేసి బాగా కలిపాక, వేయించి ఉంచుకున్న పోపును ఈ పిండిలో వేసి కలిపి సుమారు అరగంట సేపు పక్కన ఉంచాలి.  ఇడ్లీలు తయారు చేయడం.... ఇడ్లీ స్టాండును శుభ్రంగా కడిగి, ఇడ్లీ రేకులకు బటర్‌ పూయాలి. సిద్ధంగా ఉంచుకున్న ఇడ్లీ పిండి మిశ్రమాన్ని ఈ రేకులలో వేసి ఇడ్లీ స్టాండును స్టౌమీద ఉంచి ఉడికించి దింపేయాలి. గన్‌ పౌడర్‌ ఇలా తయారుచేసుకోవాలి... స్టౌమీద బాణలిలో నూనె వేసి కాగాక ఆవాలు, పచ్చి సెనగపప్పు, బియ్యం, మినప్పప్పు, వెల్లుల్లి రెబ్బలు, ఎండు మిర్చి, కరివేపాకు వేసి బాగా వేయించాలి. నువ్వులు జత చేసి, పదార్థాలన్నీ బంగారు వర్ణంలోకి వచ్చేవరకు వేయించి, దింపేసి చల్లారాక మిక్సీలో వేసి పొడి చేయాలి (మరీ మెత్తగా ఉండకూడదు). పంచదార, ఉప్పు జత చేసి మరోమారు మిక్సీ పట్టాలి. జీడిపప్పు, కొబ్బరి పచ్చడి తయారుచేద్దాం... స్టౌమీద బాణలిలో నూనె వేసి కాగాక ఆవాలు, మినప్పప్పు, కరివేపాకు వేసి వేయించాలి. కొబ్బరి పాలు, వేయించిన జీడిపప్పు పలుకులు జత చేసి, కొద్దిసేపు సన్నని మంట మీద ఉంచి, దింపేసి చల్లారనివ్వాలి. బాగా చల్లారాక మిక్సీలో వేసి మెత్తగా చేయాలి.  పాన్‌లో బటర్‌ వేసి స్టౌమీద ఉంచి కరిగించాక, అల్లం తురుము, వెల్లుల్లి తరుగు, పచ్చి మిర్చి తరుగు వేసి వేయించాలి. తయారుచేసి ఉంచుకున్న ఇడ్లీలను జత చేయాలి. వీటి మీద గన్‌ పౌడర్‌ వేయాలి. ఇడ్లీలకు గన్‌ పౌడర్‌ బాగా పట్టేలా జాగ్రత్తగా కలపాలి. వేయించి ఉంచుకున్న జీడిపప్పులు, వేయించిన కొబ్బరి ముక్కలు, కొత్తిమీర తరుగు, ఉల్లికాడల తరుగు జత చేసి, స్టౌమీద నుంచి దింపేయాలి. సర్వింగ్‌ ప్లేట్లలో ఇడ్లీలను అందంగా అలంకరించి, జీడిపప్పు, కొబ్బరి చట్నీతో అందించాలి. క్యాలీఫ్లవర్‌ గ్రీన్‌ పీస్‌ అండ్‌ కినోవా పులావ్‌ కావలసినవి: ఉడికించిన కినోవా బియ్యం – 300 గ్రా. (సూపర్‌ మార్కెట్లో దొరుకుతాయి. వీటి ఖరీదు కొద్దిగా ఎక్కువే ఉంటుంది. ఈ బియ్యం బదులు బాస్మతి బియ్యం కూడా వాడుకోవచ్చు); అల్లం తురుము – 2 టీ స్పూన్లు; ఉల్లి తరుగు – ఒక టేబుల్‌ స్పూన్‌; క్యాలీ ఫ్లవర్‌ తరుగు – 3 టేబుల్‌ స్పూన్లు; తాజా పచ్చి బఠాణీ – 3 టేబుల్‌ స్పూన్లు; పసుపు – అర టీ స్పూన్‌; మిరప కారం – అర టీ స్పూన్‌; ఉప్పు – కొద్దిగా; గరం మసాలా పొడి – అర టీ స్పూన్‌; జీలకర్ర – ఒక టీ స్పూన్‌; పుదీనా తరుగు – 2 టీ స్పూన్లు; ఆలివ్‌ ఆయిల్‌ – ఒక టేబుల్‌ స్పూన్‌ తయారీ స్టౌమీద బాణలి ఉంచి వేడయ్యాక ఆలివ్‌ ఆయిల్‌ వేయాలి. నూనె కాగాక జీలకర్ర వేసి చిటపటలాడేవరకు వేయించాలి. అల్లం తురుము, ఉల్లి తరుగు వేసి వేయించాలి. క్యాలీఫ్లవర్‌ తరుగు, పచ్చి బఠాణీ జత చేసి మరోమారు వేయించాలి. పసుపు, మిరప కారం, గరం మసాలా పొడి వేసి బాగా కలిపి, మూడు టేబుల్‌ స్పూన్ల నీళ్లు జత చేసి ఉడికించాలి. కొద్దిగా మెత్తబడ్డాక, ఉడికించిన కినోవా వేసి బాగా కలిపి, ఉప్పు జత చేయాలి. పుదీనా ఆకులతో అలంకరించి వేడివేడిగా అందించాలి.